بی‌بی‌سی: یک مقام ایرانی از روسیه خواسته است به تعهدات خود در قبال ایران عمل کند و در مورد عمل به خواست کشورهای غربی در مورد معاوضه اورانیوم هم خواستار تضمین قطعی شده است.

روز سه شنبه، 24 نوامبر (3 آبان)، رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه، در گفتگو با خبرنگاران گفت که “افکار عمومی ایران نسبت به تعهد روس ها حساس است” و ابراز امیدواری کرد که روسیه “با توجه به برخی سوابق تاریخی” به نحوی عمل کند که این حساسیت بیشتر نشود.

آقای مهمانپرست که به سئوالی در مورد قرارداد تحویل موشک های روسی اس 300 به ایران پاسخ می داد، گفت که “جمهوری اسلامی با روسیه قراردادها و همکاری های متنوعی در بخش های گوناگون دارد که یکی از این موارد همکاری های دفاعی است.”

وی اظهار داشت که روسیه به طرف ایرانی تعهداتی داده و گفته است که “نسبت به همه تعهداتش مسئولانه عمل خواهد کرد.”

اخیرا گزارش هایی از خودداری روسیه از اجرای قرارداد تحویل سامانه دفاع ضدهوایی موشک های اس 300 به ایران انتشار یافت و برخی مقامات نظامی جمهوری اسلامی، از جمله رئیس ستاد فرماندهی کل قوا و وزیر دفاع، از این اقدام گله کردند.

همچنین، هفته گذشته به نقل از وزیر انرژی روسیه اعلام شد که برخلاف آنچه که قبلا اعلام شده بود، نیروگاه اتمی بوشهر تا پایان سال جاری راه اندازی نخواهد شد.

‘روسیه کارشکنی نمی کند’
پیش از آن، مقامات ارشد روسیه، با درخواست از ایران برای عمل به قرارداد مبادله اورانیوم غنی شده داخلی با سوخت رآکتور تحقیقاتی، از امکان توافق با خواست کشورهای غربی در وضع تحریم های شدیدتر علیه ایران سخن گفته بودند.

به همین دلیل هم اعلام تاخیر مجدد در راه اندازی بوشهر باعث گمانه زنی در مورد انگیزه سیاسی طرف روسی قرارداد شد هر چند مقامات ارشد روسیه این تاخیر را صرفا ناشی از مسایل فنی قلمداد کردند.

به گزارش خبرگزاری دولتی ایران – ایرنا – در نشست خبری روز سه شنبه، یکی از خبرنگاران اظهار داشت که “روس ها برای راه اندازی نیروگاه بوشهر به طور مداوم کارشکنی می کنند، موضع ایران در این خصوص چیست؟”

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سئوال، اظهارات قبلی برخی مقامات روسی و ایرانی را تکرار کرد و گفت که این تاخیر ناشی از “موارد فنی” بوده است.

وی در عین حال گفت که منظور از راه اندازی تا پایان سال، پایان سال شمسی بوده و نه میلادی و افزود “آخرین توافق با طرف روس، انجام تعهدات در قبال این نیروگاه قبل از اسفند بوده است که مغایرتی با پایان سال ندارد.”

با اینهمه، آقای مهمانپرست تلویحا از روسیه خواست به تعهدات خود در قبال ایران به شکل مطلوبتری عمل کند و گفت “به دلیل اینکه افکار عمومی نسبت به تعهدات کشورهای دوست حساسیت دارد، امیدواریم که این حساسیت ها تحریک نشود و به موقع تعهدات انجام گیرد.”

در مورد تاخیر در راه اندازی نیروگاه بوشهر، به گزارش خبرگزاری فارس، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، هم گفته است که روس ها در نیروگاه بوشهر فراتر از تفاهمات فعالیت کرده اند و کشورهای غربی را متهم کرد که می کوشند روابط ایران و روسیه را مختل کنند.

معاوضه با تضمین قطعی
در نشست خبری روز سه شنبه سخنگوی وزارت امور خارجه، موضوع ارسال اورانیوم غنی شده در داخل تا خلوص 3.5 درصد در برابر دریافت سوخت با خلوص بیشتر برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران نیز مطرح شد.

آقای مهمانپرست در پاسخ به این سئوال که آیا ایران با ارسال بخش اعظم موجودی اورانیوم خود خارج موافق است یا نه، توضیح داد که جمهوری اسلامی برای تامین سوخت رآکتور تهران سه گزینه در برابر خود داشته است که عبارت بود از خرید سوخت، تولید سوخت در داخل از طریق افزایش خلوص اورانیوم غنی شده در تاسیاست داخلی و معاوضه این اورانیوم با سوخت مورد نیاز.

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود که “ما هیچ وقت نگفته ایم مخالف خروج سوخت 3.5 درصدی از کشور هستیم بلکه درباره نحوه خروج صحبت کرده ایم.”

به گفته آقای مهمانپرست “آنچه که ایران گفته است این است که ما به دنبال تضمین هستیم یعنی اینکه از دریافت سوخت اطمینان صد در صد داشته باشیم.”

در اجلاسی که ماه گذشته با شرکت نمایندگان ایران، روسیه، فرانسه و ایالات متحده در وین برگزار شد، این پیشنهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی مطرح شد که ایران بیش از هفتاد درصد از اورانیومی را که در تاسیسات داخلی تا خلوص 3.5 درصد غنی سازی کرده در اختیار روسیه و فرانسه قرار دهد و در مقابل، اورانیوم با خلوص حدود 20 درصد را صرفا برای استفاده در رآکتور اتمی تهران دریافت کند.

براساس این پیشنهاد، انتظار می رفت که با خروج بخش عمده موجودی اورانیوم غنی شده ایران، نگرانی غرب در مورد استفاده از این اورانیوم در ساخت تسلیحات اتمی مرتفع شود.

در حالیکه روسیه، فرانسه و آمریکا رسما این پیشنهاد را مورد قبول قرار داده اند، ایران هنوز پاسخ رسمی و نهایی خود را در این مورد اعلام نکرده که باعث ابراز ناخرسندی کشورهای غربی و حتی روسیه و گمانه زنی هایی در مورد احتمال تشدید تحریم های بین المللی علیه جمهوری اسلامی شده است.

بی اعتمادی ایران
در عین حال، مقامات ایرانی در روزهای اخیر کوشیده اند این نظر را رد کنند که جمهوری اسلامی در صدد پذیرش پیشنهاد مطرح شده در وین نیست.

از جمله وزیر امور خارجه ایران گفته است که در صورت توافق با معاوضه سوخت، این معاوضه باید به شکلی انجام گیرد که ایران مطمئن باشد با از دست دادن اورانیوم غنی شده داخلی، سوخت مورد نیاز رآکتور تهران را قطعا دریافت خواهد کرد.

انتظار می رود در صورت موافقت ایران با پیشنهاد معاوضه، کشورهای درگیر در این معاوضه، در این زمینه قراردادی رسمی را با ایران امضا کنند و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز، به عنوان مجری این قرارداد، نظارت و اجرای آن را برعهده بگیرد.

با توجه به چنین ترتیباتی، مشخص نیست به چه صورت ممکن است طرف خارجی قرارداد در صدد نقض تعهدات بین المللی خود برآید و به این ترتیب، باعث نگرانی دولت ایران در مورد عدم اجرای چنین قراردادی شود که عمدتا خواست کشورهای غربی را هم برآورده می سازد.

آقای مهمانپرست در پاسخ به سئوالی در مورد معنی “ضمانت صد در صد” برای انجام معاوضه اورانیوم غنی شده با سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، گفت که “صد در صد یعنی هیچ ابهامی نباید نسبت به تامین سوخت رآکتور تهران وجود داشته باشد.”

وی در توضیح این خواست دولت ایران گفت که “کشورهایی که ما با آنها مذاکره می کنیم سابقه خوبی نزد افکار عمومی نداشته اند و این کشورها علیرغم تعهدات زیاد به ایران، به این تعهدات عمل نکرده اند و عدم اجرای این تعهدات نوعی بی اعتمادی برای ایران به وجود آورده است.”

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود که “برای اینکه مشکلات قبلی تکرار نشود، به دنبال تضمین صد در صدی هسیتم.”

رآکتور تحقیقاتی تهران، که عمدتا در زمینه های پزشکی فعالیت دارد، در دهه 1960 توسط آمریکاییان ساخته شد و سوخت مورد نیاز این نیروگاه، که کاربرد دیگری نیز ندارد، از آن زمان به بعد، از جمله در سال های پس از انقلاب اسلامی، در اختیار ایران قرار می گرفته است.