روز: ايران در حال پيگيری يک برنامه تسليحات هسته ای است و تعدادی از مذاکره کننده های سرسخت و البته تعداد بسياری از مقامات دولت اوباما، به درک اين واقعيت نزديکتر می شوند. واشنگتن موضع خود را رسماً در مهار ايران خلاصه کرده است، سياستی که به عقيده برخی افراد سبب محدود ساختن قابلیت ايران در اشاعه جنگ افزار هسته ای و ارعاب و تبديل شدن به يک قدرت هسته ای خواهد شد. اما بايد گفت، تصور اينکه ايران هسته ای قابل مهار شدن است، يک اشتباه است.

بحث های مربوط به مهار کردن يک کشور منطبق با معيارهای جنگ سرد است؛ بحث هائی نظير: هزينه خارج شدن از مسیر بسيار بالاست؛ اين رژيم تنها به قدرت فکر می کند و نه استفاده از تسليحات؛ سياست مهار، کار ساده ای است زيرا کشورهای عربی چنان از ايران نگرانند که به انجام هرکاری برای کمک به ما تن می دهند؛ و سرانجام اينکه محمود احمدی نژاد انگشت خود را بر روی ماشه شليک قرار نداده است. چنين بحث هائی يا اساساً اشتباه هستند و يا گمراه کننده اند.

رژيم شيعۀ ايران در دنيای جاه طلبی های هسته ای و حمايت از تروريسم، نسبت به همسايگان سنی خود بسيار مجرب تر است. يک دانشجوی رشته تاريخ، می تواند به خوبی بفهمد که جامعه بين المللی تنبيه ناچيزی را برای دولت هائی درنظر گرفته که از مرزهای هسته ای گذر می کنند. احتمالاً تهران خود را بيشتر در جايگاه کشوری نظير هند می بيند که قدرت هسته ای آن به رسميت شناخته شده، و نه ديکتاتوری کره شمالی که فاقد هرگونه آرمان خواهی و يا نفوذ جهانی است. آن دسته از مسؤولان ايرانی که سودای خروج از پيمان منع اشاعه سلاح های هسته ای را در سر دارند، اين رويا را نه به دليل تبديل شدن کشورشان به يک فرمانروائی منزوی شيعه، بلکه به اين اميد در ذهن می پرورانند که ایران ديگر نبايد توسط قدرت های متداول و پيمان های ساخته دست آنها محدود شود.

طرفداران مهار ايران می گويند می توان ايران را به کمک «گروهی از کشورهای همفکر» و افزودن بهای ماجراجوئی محدود ساخت. چنين خواسته ای، در سايه ترديدهای موجود ميان کشورهای اروپائی و عربی از استحکام چندانی برخوردار نيست. البته کسی نيست که همسايگان ايران را به اين دليل سرزنش کند. آنها درحاليکه از سوی قدرت های دنيا برای قطع دسترسی ايران به سيستم های مالی و تجاری تحت فشار قرار گرفته اند، از اين نگرانند که با بی توجهی رهبری بعدی دنيا روبرو شوند؛ رهبری که گوشه چشمی نیز به جايزه صلح نوبل خواهد داشت.

از آن بدتر اين است که ايدۀ کلی مهار رژيم ايران، به طور نامناسبی طرح ريزی شده است. شايد پذيرفتن اين نکته که رهبری فعلی ايران از ساختار متفاوتی نسبت به حاکمان اتحاد جماهير سابق برخوردارند، منصفانه نباشد. اغلب اوقات به اين فکر می کنيم که سياست تخريب دوجانبه به مدت بيش از نيم قرن کارائی خود را در برابر شوروی حفظ کرد. با اين حال، تندروترين افراد نيز نسبت به «ويرانی کامل» ايران از سوی آمريکا، در صورت دست زدن به يک حمله نظامی هسته ای، ترديد دارند. در عوض، بيشتر آنها سخن گفتن از «جديت»، «تحريک» و «تنش» را تنها يک شيوه گفتاری در حين بروز يک حمله هسته ای درنظر می گيرند. اگر ما در واشنگتن اينگونه فکر کنيم، ديگر دليلی وحود ندارد که ايرانی ها طور ديگر فکر کنند.

اين امکان وجود دارد که ايران مواد سوختی را به اندازه لازم برای توليد يک بمب هسته ای تهيه کند، اما سپس تصميم بگيرد به سوی ساخت يک سلاح هسته ای يا آزمايش هسته ای پيش نرود. اما اين با تاريخ کشورهائی که زرادخانه هسته ای مخفی داشته اند، خصوصاً کشورهائی که مجهز به سيستم های پيشرفته شليک موشک و کلاهک هسته ای هستند، در تضاد است. البته اين هم امکان پذير است که ايران پس از کسب سلاح هسته ای، نه از آن استفاده خواهد کرد و نه آن را اشاعه خواهد داد. درست است که ايران مايل نيست برخی چيزها را با بقيه تقسيم کند، اما مسلم است که آنها نسبت به استفاده از تسليحات هسته ای به عنوان يک سپر دفاعی وسوسه می شوند تا بتوانند در پشت آن، به ماجراجوئی خود در لبنان، عراق و اسرائيل ادامه دهند.

طرفداران سياست مهار می گويند در غياب يک ديپلماسی کارآمد و يا تحريم های نتيجه بخش، گزينه های در اختيار آمريکا تنها کنار آمدن با موضوع و يا دست زدن به حمله نظامی خواهد بود. مقامات دولت اوباما در خفا اعتراف کره اند رويکرد اسرائيل به منازعات سياسی آمريکا پيشی گرفته است، زيرا آستانه تحمل اسرائيل در برابر يک ايران هسته ای بسيار کمتر از آستانه تحمل آمريکاست. با اين حال، جدا دانستن امنيت ملی آمريکا از اسرائيل يک توهم خطرناک است. نمی توانيم اينطور تصور کنيم که اقدام نظامی اسرائيل، مناقشه بزرگتری را در منطقه به راه نمی اندازد و آمريکا را با خود همراه نخواهد کرد.

چند گزينه مناسب برای بازداشتن برنامه هسته ای ايران وجود دارد. دولت اوباما صرفنظر از يکسال عملکرد اشتباه و تمهيدات شکست خورده، بايد برای يافتن راه جديدی به جلو تحت فشار قرار بگيرد. حداقل اينکه بايد اميدوار باشيم، سياست جديد رئيس جمهور به اين تصور اشتباه ختم نشود که يک ايران هسته ای، قابل مهارشدن خواهد بود.