دویچه وله: ریاست آلمانی هیئت نمایندگان پارلمان اروپا، باربارا لخ‌بیلر، در گفت‌وگویی با دویچه‌وله یکی از دلایل لغو سفر این هیئت به تهران را عدم رضایت مقامات ایران از بازتاب رویدادهای اخیر این کشور در رسانه‌های غرب عنوان کرد.

هیئت ۱۱ نفره‌ی “کمیته‌ی ایران در پارلمان اروپا” قرار بود از هفتم تا یازدهم ژانویه راهی تهران شود و با مقامات ارشد مجلس ایران و نیز نمایندگان سازمان‌های مدنی و غیرانتفاعی ملاقات کند. این دیدارها ولی به دلیل لغو سفر هیئت از سوی ایران، صورت نگرفت. دویچه‌وله در این رابطه با ریاست آلمانی این هیئت، باربارا لخ‌بیلر(Barbara Lochbihler) که از حزب سبزهای آلمان است گفت‌وگو کرده است:

دویچه‌وله: لغو ناگهانی سفر “کمیته‌ی ایران در پارلمان اروپا” از سوی مقامات ایرانی باعث تعجبتان نشد؟

باربارا لخ‌بیلر: چرا، خیلی تعجب کردم. چون ما بارها در این رابطه با مقامات ایرانی صحبت کرده بودیم و از پائیز سال پیش در تدارک این سفر بودیم. سرانجام اوایل ماه دسامبر به ما اطلاع دادند که می‌توانیم ۷ ژانویه به تهران سفر کنیم که البته فرصت خیلی کوتاهی بود. با این حال ما دست به‌کار شدیم و یک هیئت ۱۱ نفره‌ تشکیل دادیم و توانستیم پیش از ۲۴ دسامبر ویزا بگیریم.

تصمیم داشتید درباره‌ی چه مسائلی با مقامات ایرانی گفت‌وگو کنید؟

در پارلمان اتحادیه‌ی اروپا در رابطه با مسائل کشورهای مختلف، کمیته‌های مختلفی هم تشکیل شده است که به‌طور مرتب به کشورهای مربوطه سفر می‌کنند. سفر به ایران هم یکی از برنامه‌های “کمیته‌ی ایران در پارلمان اروپا” بود که اگر صورت می‌گرفت، سومین سفر از این دست می‌بود.
ما می‌خواستیم ابتدا به مسائل داخلی ایران بپردازیم و هم‌چنین به نقش ایران در منطقه. از آن گذشته می‌خواستیم با نمایندگان مجلس، نمایندگان وزارت امور خارجه و مسئولان اقتصادی کشور گفت‌وگو کنیم. روز ۸ ژانویه‌، یعنی امروز، قرار بود با سفیر اتحادیه‌ی اروپا و نمایندگان سازمان‌های مدنی و غیرانتفاعی ایرانی صحبت کنیم.

قصد داشتید با نمایندگان سازمان‌های مدنی و غیرانتفاعی به‌طور مشخص درباره‌ی چه مسائلی گفت‌وگو کنید؟

اصولاً موضوع‌های گفت‌وگو با این سازمان‌ها بستگی به وظایف و خواست‌های آنان دارد. دانشجویان، نمایندگان سازمان‌های زنان، اقلیت‌های مذهبی، اتحادیه‌های کارگری، هر یک از این تشکل‌ها خواست‌ها و نیازهای خاص خود را دارند. طبیعتاً این که آن‌ها با دیدی انتقادی به مسائل می‌نگرند، وجه مشترک این سازمان‌هاست؛ مسائلی از این دست که به آنان اجازه‌ی تجمع یا بیان دیدگاه‌هایشان داده نمی‌شود و یا این که تضییقات دولتی و سانسور اینترنت با شدت بیشتری اعمال می‌شود، همان‌طور که در ماه‌های اخیر بارها شاهد بودیم، یا این که اعتراض و ابراز عقیده علیه حکومت با دستگیری و تهدید به مرگ یا اعدام همراه است… و موضوعاتی از این قبیل…

دلیل لغو این سفر اصولاً چه بود؟

مقامات ایرانی در این رابطه گفتند که زمان دیدار چندان مناسب نیست و مقامات ارشد به عنوان طرف گفت‌وگو به‌قدر کافی موجود نیستند…

منظورشان از “مقامات ارشد” چه کسانی بودند؟

نامی از فرد خاصی به‌میان نیامد.

دلایل دیگری هم عنوان شد؟

بله‌، این که رویدادهای ایران در رسانه‌های جهانی به‌طور منفی بازتاب می‌یابد. و این به مذاق مقامات ایرانی خوش نمی‌آید. دلیل دیگر این بود که چند نماینده‌ی ایتالیایی و چند نماینده‌‌ی کنگره‌ی آمریکا مخالف این سفر بودند و این بهانه به دست مقامات ایرانی داد. البته دیدارهای ما برای همیشه منتفی نشده، بلکه به‌تأخیر افتاده است. وزارت امورخارجه یا نماینده‌ی پارلمان ایران تأکید کردند که هم‌چنان خواهان ادامه‌ی این دیدارها و گفت‌وگوها هستند.

برداشت خود شما از لغو این سفر چیست؟

برداشت من این‌است که دولت ایران اصولاً مایل نبود که ما با نمایندگان اپوزیسیون دیدار و گفت‌وگو داشته باشیم و به همین دلیل سفر هیئت را لغو کرد.

شما گفتید که چند نماینده‌ی ایتالیایی و چند نماینده‌‌ی کنگره‌ی آمریکا اصولاً از ابتدا مخالف این سفر بودند. دلایل آن‌ها چه بود؟ لغو سفر از سوی ایران، به نظر آن‌ها، تأئیدی بر موضعشان نیست؟

نمایندگان کنگره‌ی آمریکا گفتند که زمان دیدار چندان مناسب نیست. چون گفت‌وگو دربار‌ه‌ی برنامه‌ی هسته‌ای ایران در حال حاضر متوقف شده است و دولت ایران می‌تواند این سفر را به سود خود تبلیغ و توجیه کند. موضع نمایندگان ایتالیایی را نمی‌توانم بازگو کنم، چون آن‌ها نتوانستند با هم به توافق برسند. برخی می‌گفتند، باید به ایران رفت و با نمایندگان سازمان‌های مستقل دیدار داشت، ولی از سوی دیگر نمی‌خواستند با “هیئت” همراه باشند. من در رسانه‌ها از مواضع آنان انتقاد کردم، چون ضد و نقیض بودند.

من می‌توانم این موضع را تا حدودی بفهمم که چنین سفری می‌تواند با خطر سوء‌استفاده از سوی ایران همراه باشد. در سفر‌های پیشین هم مواردی پیش ‌آمد که دولت ایران، رسانه‌ها را کنترل کرد و تا حدودی اخباری که خود می‌خواست منتشر ساخت. با این‌حال ما، سفرمان را با دوراندیشی و احتیاط برنامه‌ریزی کردیم و رسانه‌های ما هم توانستند فعال باشند. نیروهای اپوزیسیون و سازمان‌های مستقل، بعداً از ما خواستند بازهم به این دیدارها ادامه دهیم.

بسیاری از ایرانی‌ها به کشورهای غربی که آمریکا هم جزو آن‌هاست، انتقاد دارند که آن‌ها در مذاکرات با ایران تنها به مسائل برنامه‌ی هسته‌ای این کشور می‌پردازند و به موضوع‌های دیگر مثل دشواری‌ها و مناسبات اجتماعی و گسترش آن‌ها توجه ندارند. نظر این ایرانی‌ها برای من به عنوان رئیس این کمیته، بسیار باارزش است و به من جرأت می‌دهد، بر سر موضعم پافشاری کنم. چون سفر به ایران، فرصت خوبی است که ما بتوانیم از نزدیک با نمایندگان سازمان‌های مستقل آشنا شویم، هم‌چنین با نمایندگان مجلس. این دیدارها یکی از وظایف این کمیته است.

با این‌حال حضور “کمیته‌ی ایران در پارلمان اروپا” در تهران می‌تواند به نوعی به عنوان تأئید دولت ایران تفسیر شود…

بله، این احتمال همیشه وجود دارد. به این دلیل، مهم است که موضع روشنی در مورد موضوع بحث و خواست‌های خود داشته باشیم. به نظر من انزوای کامل، هیچ سودی نخواهد داشت. به عنوان مثال انزوای دولت برمه چه فایده‌ای داشته است؟ هیچ!

برنامه‌های آتی این “کمیته‌” پس از لغو این سفر چه خواهد بود؟ باز هم تلاش می‌کنید، سفر دیگری را تدارک ببینید؟

طبیعی است که ما وظایفمان را در آینده هم انجام خواهیم داد. ایران الآن در شرایط دشوار دگرگونی‌های اساسی است. ما به نشست‌های ماهانه‌مان ادامه خواهیم داد و با کارشناسان، نمایندگان نهادهای مدنی و نیز نمایندگان دولت که مایل به همکاری با ما هستند، تماس خواهیم گرفت. بدیهی است که ما در انتظار اعلام تاریخ جدیدی می‌مانیم که بتوانیم به ایران سفر کنیم. ما با دقت دگرگونی‌های داخلی ایران و مسائل خارجی‌ای که به ایران و در این رابطه به اتحادیه‌ی اروپا مربوط می‌شوند، دنبال خواهیم کرد.

*
باربارا لخ‌بیلر ۵۰ سال دارد و در رشته‌های علوم سیاسی، اقتصاد و حقوق بین‌‌الملل تحصیل کرده است. او از سال ۱۹۹۹ به مدت ده سال به عنوان دبیرکل سازمان حقوق بشر آلمان فعالیت داشته و شش سال است که از سوی حزب سبزهای آلمان، نماینده‌ی پارلمان اروپا ست.

مصاحبه‌گر: بهجت امید
تحریریه: مصطفی ملکان