جرس: “نگاه كردن به سایت های معاند و رسانه های بیگانه به مصلحت مردم نبوده و برقراری ارتباط با آنها شرعا جایز نیست”، فتوای جدید آیت الله ناصر مكارم شیرازی است که چندی پیش در یکی از برنامه های صدای جمهوری اسلامی صادر گردید تا این مرجع تقلید جهان تشیع، در مذمت “دروغگویی”، “جعل خبر” و “گزینشی عمل کردن” رسانه ها و سایت های غیر خودی، حکم شرعی اعلام کند.حال باید این سوال شرعی را از آیت الله مکارم شیرازی کرد: اگر ملاک حرمت، دروغگوئی رسانه است، چرا تبعیض بین رسانه داخلی و خارجی؟

اشکال شرعی بازدید و تماس با سایت و رسانه های بیگانه

آیت الله مکارم شیرازی، مرجع تقلید سنت گرای جهان تشیع، در جریان پاسخ به پرسشهای شرعیِ مطروحه در برنامه «زمزمِ احكام» رادیو معارف، به دو سوال قابل تامل شهروندان، پاسخهای قابل تامل تری را بصورت فتوا ارائه کرد. اولی سوال یکی از شهروندان بود که پرسید “آیا پیرامون موضوعی سیاسی یا اجتماعی می توان به ماهواره ها و سایت های خبری بیگانگان نگاه كرد و اطلاعات آنها را بدست آورد؟” آیت الله مکارم شیرازی پاسخ داد “آنها خیلی بخواهند درست عمل نمایند، گزینشی عمل می كنند. یعنی هرچه به ضرر ما باشد می گویند و هرچه منفعت باشد نمی گویند و غالبا هم تحریف می كنند و گاهی اصلا جعل و دروغ در آن است که نگاه كردن به آنها باعث انحراف فكر می شود و سبب وسوسه انسان می شود. پس نگاه كردن به آنها به مصلحت مردم نیست.” آیت الله مکارم در عین حال این مسئله را تنها برای مردم غیرمجاز شمرده و خاطرنشان می سازد “افرادی هستند در سازمان های اطلاعاتی- انتظامی ما و وكلای مجلس و امثال اینها که می خواهند قضاوت آن سایت ها و رسانه ها را ببینند تا براساس آن تدبیر امور مملكت كنند؛ برای اینها اشكالی ندارد ولی برای توده مردم مسلما اشكال دارد.”

آیت الله مکارم شیرازی در پاسخ به پرسش دوم در باب “ارتباط با رسانه های بیگانه برای ارسال اتفاقات و اطلاعات جاری کشور” اکیدا خاطرنشان کرد “تماس باآنها کمک به ظلم بوده و شرعاجایز نیست.”

آیت الله در اوایل آذرماه امسال در درس «خارج فقه» خود در مسجد اعظم قم نیز، از وضع فعلی جامعه انتقاد کرده و گفته بود “در هیچ زمانی به اندازه امروز دروغ در جامعه ما رایج نبوده است.”

شاید اگر ایشان “دروغگوئی و جعل خبر” تمام رسانه ها را باعث انحراف جامعه اعلام می نمودند، در آنصورت ممکن بود بازدید از سایتها و رسانه های داخلی مرتزق از بیت المال – که با فریب مردم و جعل خبر و دروغ سازی “باعث انحرافند”- عقلا و شرعا جایز نباشد.

در اینجا بد نیست به چند دیدگاه فقهی در مورد مصاحبه و ارتباط با رسانه ها مورد اشاره قرار گیرد. آیت الله خمینی در طول عمر خود ۱۳۲ مصاحبه با رسانه های کشورهای گوناگون انجام داده و آنرا مذموم اعلام نکرد و آیت الله منتظری نیز نه تنها از مصاحبه با رسانه‌ های خارجی پرهیز نداشت، بلکه از همان طریق پیام خود را نیز می فرستاد.

البته هنوز موضع رهبران حکومت در این مورد موضعی نامشخص و منفعت طلبانه است؛ چرا که گروهی از آنان استفاده از هر رسانه ای را برای خود وسیله ای برای انتقال پیام و ارتباط با مخاطب بیشتر تلقی می کنند؛ بخشی دیگر با توجه به منافع خود و گروهشان هر زمان موضعی متفاوت دارند.

آیت الله مکارم شیرازی با اینکه از “وفور دروغ” در جامعه گله مند بوده اند، اما خودِ ایشان به کرّات در برابر دروغ های رواج یافته توسط مقامات سکوت نمودند؛ آن زمان که در تریبون نماز جمعه قم گفتند لیست نمایندگان مجلس هفتم را امام زمان امضاء کرده است و حاکمیت ولایت فقیه را الهی خواندند و رای مردم زینتی معرفی گردید؛ هنگامی که بزرگان مدعی بودند “حکومت مشروعیتش را از خدا می گیرد و نه از مردم” و زمانیکه صندلی خالی کابینه احمدی نژاد را متعلق به امام زمان دانستند و حتی رئیس دولت مدعی هاله قدسیِ نور برای خود شد، ایشان و خیلی از آیات عظامِ اصول گرا، در برابر این دروغها سکوتی معنادار اختیار کردند.

ماهواره‌ها، موبایل و سایتهای اینترنتی؛ عامل فساد
مهر ماه امسال آیت الله مکارم شیرازی در دیدار مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی قم، ضمن بیان اینکه “من از اینکه در نظام اسلامی به تبلیغ اسلام توجه نمی‌شود رنج می‌برم”، خاطرنشان کرده بود که “ماهواره‌ها، موبایل و سایتهای اینترنتی عامل فساد شده‌اند.” معظم له دی ماه دو سال پیش و در پایان درس خارج فقه خود بر این نکته تاکید ورزیده بود که “امروزه تلفن‌های همراه وسیله‌ای برای ترویج زشتی‌از سوی مفسدان شده” و “هم اکنون مفسدان با استفاده از این وسیله ارتباطی انواع مفاسد و مطالب ناروا را از شرق تا غرب جهان ارسال می‌کنند.” آیت الله مکارم همان زمان با تاکید بر اینکه “امروز مساله بدحجابی به یك معضل تبدیل شده”، مدعی گردید “از نظر حجاب، خیابان‌های آمریكا مثل خیابان‌های ایران نیست و دانشجویان دانشگاه‌های آمریكا نیز مثل دانشگاه‌های ایران بدحجاب نیستند.” ایشان تابستان سال گذشته آنچه در ایران در حال وقوع است را “نشانه‌های ظهور امام زمان” دانسته و گفته بود “گسترش خیانت در امانت، بی اعتنایی به عبادات، خونریزی و قطع صله رحم از نشانه‌های ظهور امام زمان است که یكی پس از دیگری هویدا می‌شود”.

مواضع دوپهلو پیرامون انتخابات
آیت الله مکارم در اوایل اردیبهشت ماه خاطرنشان کرده بود “ما در انتخابات بي‌طرفيم و مردم بايد خود تحقيق و هوشيارانه انتخاب نمايند” و ده روز پیش از انتخابات و در بحبوحه مناظره های انتخاباتی و نمایش عملکرد غیرحرفه ای احمدی نژاد در تخطئه دیگران، آیت الله مکارم با ایراد سخنانی دوپهلو خاطرنشان کرده بود “ریاست جمهوری چونان آش دهن سوزی نیست که برخی بخواهند برای رسیدن به آن از همه نوع ابزار بهره بگیرد” و “ما نمی توانیم با دروغ، توهین، تهمت و افترا کاری کنیم که مردم به همه چیز بدبین شوند.”

با اینکه آیت الله مکارم شیرازی بر نکات اخلاقی فوق تاکید ورزید و طبق فتوائی اعلام کرد “هرگونه دست کاری در آراء سلامت انتخابات را زیر سوال می‌برد و به مصلحت نظام نیست”، اما این سبب نشد که ایشان عملکرد جانبدارانه مجریان و ناظران انتخابات و سرکوب مردم خواهان مطالبات را مورد انتقاد قرار دهد. شاید مواضع مکارم شیرازی در قبال کودتای ۲۲ خرداد و سرکوب خونین جنبش، در قیاس با دیدگاه مراجع تقلید مردمی مانند آیات عظام حسینعلی منتظری، یوسف صانعی و عبدالکریم موسوی اردبیلی قابل تامل باشد؛ چرا که این مراجع مردمی هم تقلب در انتخابات و هم اِعمال خشونت علیه مردم را شدیدا محکوم نمودند و بعنوان مثال مرحوم آیت الله منتظری غیر از آنکه از همان بدو امر جانب مردم را اختیار کرد و حکومت را مورد زنهار قرار داد، در پیامی که ۲۲ شهریور ماه خطاب به مراجع تقلید وعلماى کشور صادر کرد، هشدار داد که حوادث و فجایع اخیر، “زنگ خطری برای روحانیت و مرجعیت است و آنها نباید در این‌باره سکوت کنند.”

اما با شعله ور تر شدن آتش اعتراضات و ادامه سرکوب جنبش، آیت الله مکارم شیرازی با ابراز نگرانی از پایان قضیه، خواهان آتش بس شد و بر این نکته تاکید کرد که “اختلافات کنونی راه حل مسالمت آمیز داشته و دولت بهانه دست کسی ندهد؛ بالاخره آنها ]معترضین[ سيزده، چهارده ميليون هستند و اينها هم بيست و چهار، پنج ميليون هستند و مردم اين كشورند.” اما وی بعد از عاشورای خونین کشور و بدون عنایت به سرکوب مردم سوگوار، در دیدار با اعضای حزب محافظه کار موتلفه خاطرنشان کرد “خواسته‌های مخالفان دولت از اعتراض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری فراتر رفته و اکنون خواستار جدائی دین از حکومت هستند، و این به معنی نفی اسلام است.”