شفاف: تعیین تکلیف زمین‌های وقفی دختر فتحعلی شاه قاجار در لالجین از توابع شهرستان بهار در استان همدان، موضوعی است که چندی قبل از سوی اداره اوقاف استان همدان مطرح شد.
به گزارش مهر ، یک سوم از زمین های لالجین از زمین‌های وقفی زبیده‌ خاتون دختر فتحعلی‌شاه قاجار است که این روزها مردم لالجین بر روی آنها به کسب و کار و زندگی پرداخته اند.

براساس مدارک موجود در اداره اوقاف استان همدان، حاجیه شاهزاده زبیده‌خاتون یکی از دخترهای فتحعلی‌شاه قاجار که خود را مالک لالجین می‌دانست، در سال 1274 هجری شمسی دو دانگ مشاع از شش دانگ کل اراضی، خانه‌های رعیتی، باغات و دکان های مشاع خود را وقف کرد.

در آن زمان شش دانگ ملک او (با پلاک ثبتی 144) تمام شهر لالجین را شامل می‌شد و دو دانگ یادشده، برابر وقفنامه‌ای که در آن دوره به تایید برخی از علما و تجار مورد اطمینان منطقه به خصوص آقا شیخ باقر بهاری رسید به متولیان امور سپرده شد.

زبیده‌خاتون در این وقفنامه ثبتی چنین عنوان کرده که نیت من از وقف دو دانگ مشاع سهم خودم از شش دانگ اراضی مذکور این است که درآمد حاصل از یک دانگ آن برای روشنایی، مجلس روضه‌خوانی و مخارج یومیه حرم سیدالشهدا در شهر مقدس کربلا هزینه شود و درآمد حاصل از یک دانگ دیگر نیز صرف احداث، تعمیر و نگهداری کاروانسرا، حمام، پل و راه‌های مورد نیاز زائران ائمه‌ اطهار شود.

بنا به اسناد بدست آمده، در زمان نوشته شدن وقفنامه، رونوشتی از اصل آن تهیه و هر دو سند به تایید شیخ باقر بهاری و 40 نفر دیگر از افراد سرشناس منطقه می‌رسد و در سال 1311 نیز دادگستری وقت روی رونوشت مذکور تمبر تایید الصاق می‌کند که این سند هم‌ اکنون در اداره کل اوقاف و امور خیریه استان همدان موجود است.

در پی این رخداد و در زمان اجرای قانون اصلاحات ارضی توسط حکومت پهلوی و به دستور شاه، تمامی زمین‌ها و املاک وقفی از جمله 2 دانگ مشاع زمین‌های وقفی زبیده خاتون در شهر لالجین تصرف و سپس به عنوان زمین‌های حکومتی میان مردم تقسیم می‌شود به طوری که بر اساس این زمین‌ها سند تفکیکی نیز صادر ‌شده است.

اما از آنجا که برای زمین‌های وقفی قیمت و سندی متفاوت از سایر زمین‌ها در نظر گرفته می‌شود این مسئله موجب تشخیص زمین‌های وقفی از سایر زمین‌ها حتی بعد از صدور سند شده است که با پیروزی انقلاب و فتوای حضرت امام (ره) تمام سندهایی که برای موقوفات در زمان اجرای طرح اصلاحات ارضی صادر شده بود از درجه اعتبار ساقط و باطل اعلام شد.

به همین علت بود که پیرو این فتوا، افرادی که در زمین‌های وقفی زبیده خاتون اقدام به ساخت ملک اعم از تجاری یا مسکونی کرده‌اند و یا در این زمین‌ها به کشاورزی پرداخته اند مالک زمین‌ها محسوب نمی‌شوند.

پس از گذشت چندی که اداره کل اوقاف و امور خیریه استان همدان تصمیم گرفت تکلیف موقوفه زبیده‌خاتون را در لالجین روشن کند این موضوع موجب بروز درگیری‌های محلی شد و مردم شهر با برپایی راهپیمایی به این تصمیم اعتراض کرده و خواهان حل این مشکل از طریق صدور سند قطعی برای املاکی شدند که در آن خانه و مغازه بنا کرده‌اند.

اداره کل اوقاف استان همدان نیز در مقابل بر موقوفی بودن زمین‌های یاد شده تاکید دارد و این اختلاف‌ نظر موجب شده است اعتراض‌ها در لالجین همچنان ادامه داشته باشد.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان در این خصوص گفت: یک سوم زمین‌های شهر لالجین وقفی است، اما مردم شهر به این امر تمکین نمی‌کنند.

حجت‌ الاسلام علی محمد عبداللهی نیا افزود: این زمین‌ها را یکی از دختران فتحعلی شاه در صحت و سلامت عقل وقف کرده و نیت واقف این بوده که نیمی از درآمد موقوفات به عتبات عالیات اختصاص یابد و نیم دیگر در امور خیریه صرف شود.

وی بیان کرد: متأسفانه در حال حاضر مردم لالجین زیر بار موقوفات نمی‌روند و سهم اوقاف را نمی‌پردازند.

عبداللهی اظهارداشت: زمین‌های اوقافی لالجین در حال حاضر کاربری کشاورزی، مسکونی و تجاری دارد، اما این کاربران حاضر نیستند با بستن قرارداد حق اوقاف را بپردازند.

وی خاطرنشان کرد: سال گذشته اعضای شورای شهر با استعفای دسته جمعی مردم را به خیابان‌ها کشانده و مسئولان اوقاف برای جلوگیری از متشنج شدن اوضاع از انجام برنامه‌های خود کوتاه آمدند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان گفت: عمل نکردن به نیت واقف عقوبت زیادی در پی دارد و عده ‌ای با این کار، حلال خدا را حرام می‌کنند.

اما در این میان مردم لالجین و اهالی این شهر که از سال‌ها قبل با احداث خانه، مغازه یا استفاده کشاورزی از زمین‌های مذکور امرار معاش کرده و نسل به نسل زندگی خود را بر پایه این زمین‌ها و سرمایه بنا کرده‌اند با پس دادن املاک خود به اوقاف مخالفند و مدعی هستند که تکلیف زمین‌های وقفی زبیده خاتون سال‌ها قبل باید روشن می‌شد چون در حال حاضر امکان پس دادن زمین‌ها وجود ندارد.

شهر لالجین در 20 کیلومتری شهر همدان واقع است و جمعیتی افزون بر 14هزار نفر دارد.