«فعالیت گسترده ایرانیان در یوتیوب، شگفتانگیز و الهامبخش بود»
دویچهوله: ویکتوریا گرند، مدیر ارتباطات و سیاستگذاری یوتیوب، در گفتگو با دویچه وله از اهمیت رسانههای شهروندی میگوید، از فعالیتهای شگفتانگیز شهروند-خبرنگاران ایرانی و از احساسات شخصی خود در هنگام مواجهه با ویدئوی جان باختن ندا.
گفتوگو با خانم گرند در حاشیه کنفرانس «صداهای جهانی» در سانتیاگو انجام شده است.
دویچه وله: بگذارید با یک سوال کلی شروع کنیم. تعریف شما از رسانههای شهروندی چیست و با توجه به فعالیتهای یوتیوب، رسانههای شهروندی چه اهمیتی برای سطوح مدیریتی آن دارند؟
ویکتوریا گرند: رسانههای شهروندی این قابلیت را دارند که اطلاعات را دموکراتیزه کنند و با ظهور آنها ما شاهد تغییر یافتن چشمگیر دینامیک در حوزه رسانهها هستیم. پیش از این شما یا باید از اعضای دولت یا جامعه مطبوعاتی بودید، یا بسیار ثروتمند و متنفذ، تا بتوانید پیام مورد نظر خود را به دنیا برسانید. اما اکنون اینترنت فضایی فراهم کرده که هر کسی میتواند در آن خبرنگار باشد و پیام خود را به دنیا مخابره کند؛ دیگر فرقی نمیکند شما در کالیفرنیا باشید یا در تهران، جایی که اعتراضی در حال وقوع است. نکته مهم این است که شما میتوانید در رسانههای شهروندی با مخاطبان خود ارتباطی تعاملی داشته باشید و از واکنشها و نظرات آنها هم مطلع و بهرهمند شوید.
شما به پیامدهای مثبت این پدیده نوظهور اشاره کردید. اما از سوی دیگر روزنامهنگاری شهروندی، استانداردهای مرسوم رسانهها نظیر دقت، صحت و پرهیز از جانبداری آشکار را به تعلیق برده و لزوما تعهدی برای پایبندی به آنها ندارد. برای بهبود این وضعیت و ارتقای کیفیت محتوای تولیدی چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
موضع ما هم در یوتیوب و هم در گوگل این است که اطلاعات بیشتر، آگاهی و قدرت بیشتری برای مردم به ارمغان میآورد و نتیجه نهایی آن آزادی بیشتر است. به نظرم تا جایی که ممکن است باید هر عقیدهای مجال ظهور و بروز بیابد تا مردم گزینههای بیشتری برای انتخاب پیشرو داشته باشند. از لحاظ کیفیت محتوا هم ما تلاش میکنیم تا ویرایشگرانه و مداخلهجویانه عمل نکنیم. ما پلاتفرم بیطرفی را فراهم کردهایم و ابزارهایی در کنار آن قرار دادهایم که به مخاطبان امکان تعامل با محتوا را میدهد. آنها میتوانند نظرات خود را درباره محتوا ابراز کنند و برآیند نظرات آنهاست که تعیینکننده کیفیت محتواست.
در جریان رویدادهای پس از انتخابات در ایران، بخشی از ویدئوهای ارسالی بر روی یوتیوب پس از مدتی حذف میشد و این به موضوعی بحثبرانگیز در وبسایتها، وبلاگها و شبکههای اجتماعی تبدیل شد. برخی از کاربران و بهخصوص معترضان معتقدند نیروهای وابسته به دولت با ارسال سیگنالهای نادرست به یوتیوب، در اقدامی سازمانیافته برای حذف این ویدئوها تلاش میکردند و موفق میشدند. لطفا کمی درباره مکانیسم نظارت و مدیریت محتوا در یوتیوب توضیح دهید.
واقعیت این است که همه کاربران میتوانند با استفاده از Flag به ما اطلاع دهند که قرار گرفتن یک ویدئوی خاص بر روی یوتیوب از نظر آنها نادرست است. همه این گزارشها توسط تیمی از ناظران بررسی میشود و در نهایت این یوتیوب است که تصمیم میگیرد کدام ویدئوها مطابق با استانداردهای مدون یوتیوب نیست و باید حذف شود. هویت واقعی کاربران برای ما آشکار نیست، ما نمیدانیم کسانی که گزارش میدهند وابستگان دولتاند یا نزدیک به مخالفان یا حتی یک مخاطب معمولی. تلاش ما قطعا معطوف به حذف حداقلی است، اما اگر ویدئویی مطابق با اصول، استانداردها و سیاستهای روشن ما نباشد، مثلا بیش از حد خشونتآمیز باشد، یا حاوی گفتار نفرتپراکن و تهدیدآمیز نسبت به افراد یا گروههای دیگر باشد، نسبت به آن واکنش نشان میدهیم. مهم این است که تعداد Flagها اهمیتی ندارد و در نهایت یک فرد یا یک تیم تصمیم به حذف میگیرد. بنابراین، بهراه انداختن کمپین برای حذف یک ویدئو نمیتواند نتیجهبخش باشد. اما از میان ویدئوهای پرشمار ارسال شده توسط ایرانیها، تعداد بسیار کمی از آنها مغایر با اصول یوتیوب بودند و حذف شدند.
تیم ناظران یوتیوب از چه افرادی تشکیل شده و از چه ابزاری برای تحلیل محتوا و نظارت بر آن بهره میگیرد؟
متاسفانه ما جزئیات بیشتری درباره تیم ناظران و ابزارهای مورد استفاده ارائه نمیکنیم. اما همانطور که در کنفرانس «صداهای جهانی» بخشی از روند کار را نشان دادیم، تمام فریمهای ویدئو را تجزیه میکنیم و از نرمافزاری استفاده میکنیم که به عناصر خاصی حساس است. اما در موارد حساس و بحثبرانگیز، پس از بحث و مشورت، به شیوه دموکراتیک در مورد یک ویدئو تصمیم نهایی گرفته میشود.
ارزیابی شما از فعالیتهای کاربران ایرانی در یوتیوب، به طور کلی و بهخصوص پس از انتخابات ریاستجمهوری و اعتراضات و خشونتهای پیآمد آن چیست؟
باید بگویم که فعالیتهای کاربران ایرانی پس از انتخابات، شگفتانگیز و برای بسیاری از ما الهامبخش بود. برای خود من، آن روزها پرهیجانترین روزهای کاری در یوتیوب بود. در آن روزها میشد به راحتی قدرت حیرتآور روزنامهنگاری شهروندی را حس کرد. گذشته از این، موارد متعددی هم بود که در مورد آن بحثهای طولانی در میان تیم ناظران و مدیران یوتیوب صورت میگرفت. مردم در خیابانها میمردند، بحران در ابعاد وسیعی پدیدار شده بود و روزبهروز گستردهتر میشد و برای ما بهعنوان سیاستگذاران یوتیوب بسیار مهم بود که در عین نگه داشتن بسیاری از آن ویدئوها روی وبسایت، آن ویدئوهایی که مغایر با اصول و سیاستهایمان هستند را حذف کنیم. اما در مجموع، از اینکه توانستیم پلاتفرمی برای انعکاس صدا و تصویر رنج مردم تحولخواه ایران باشیم، به خود میبالیم.
با توجه به مشکلاتی نظیر سرعت بسیار پایین اینترنت، پهنای باند محدود و فیلترینگ گسترده که کاربران کشورهایی همچون ایران با آن مواجهاند، آیا برای تسهیل بهرهگیری آنان از امکانات یوتیوب اقدامی انجام دادهاید، یا خواهید داد؟
ما برای کمک به این دسته از کاربران، یوتیوب فدر (YouTube Feather) را راهاندازی کردیم که در واقع نسخه سبکتر یوتیوب است و به پهنای باند کمتری نیاز دارد. این ابزار دقیقا با هدف کمک به طیفی که از آن نام بردید طراحی شده و امکانات بیشتری هم به آن اضافه خواهد شد.
در میان همه ویدئوهایی که کاربران ایرانی بر روی یوتیوب قرار دادند، یکی بیش از همه در دنیا دیده شد: ویدئوی تکاندهنده و تاثیرگذار جانباختن ندا، که اکنون به سمبل دموکراسیخواهی ایرانیان بدل شده است. مایلم بدانم وقتی این ویدئو را برای اولین بار دیدید چه احساسی داشتید؟
تصاویر مربوط به لحظات جان باختن ندا، بسیار آشکار و تاسفبرانگیز بود. به محض اینکه این ویدئو را دیدم احساس کردم که او تبدیل به سمبل این جنبش خواهد شد؛ سمبل بیعدالتی موجود در ایران. برای من این تصاویر یادآور تصویر دختر ویتنامی موسوم به «نیپالم» بود. او هم نمادی از ظلمی بود که مردم ویتنام با آن مواجه بودند. ویدئوی ندا، حیرتانگیز و آنقدر تاثیرگذار بود که میتوان فهمید چگونه همین تصاویر میتواند عامل ایجاد اتحاد در میان مردم تحت ستم ایران باشد. روزی که آن ویدئو ارسال شد، روز مشکلسازی بود. لحظات جان باختن او توسط دوربینی ضبط شده بود و طبیعتا این ویدئو میتوانست برای بسیاری از مخاطبان شوکهکننده باشد. بسیاری از کاربران این ویدئو را Flag کردند تا به ما بفهمانند که قرار گرفتن آن بر روی یوتیوب مناسب نیست و ممکن است مغایر با استانداردها باشد. ما با بررسی آن به این نتیجه رسیدم که اگرچه تصاویر شوکهکننده است، اما نمونه مستندی از خشونت علیه مردم ایران است. او از رفتن به آن مکان هدفی داشت و این هدف برای ما محترم بود، به همین خاطر تصمیم گرفتیم که آن را روی سایت نگه داریم. پس از آن هم بحثهایی مطرح شد که آیا باید برای مخاطبان آن محدودیت سنی در نظر گرفت تا به رویت کاربران زیر ۱۸ سال نرسد، یا نه. اما هدف ما این است که حداکثر کاربران بتوانند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند. ما نمیخواستیم که بخش عمدهای از کاربران این تصاویر تاریخی را از دست بدهند و از طرفی مطمئن بودیم که این ویدئو در بسیاری از وبسایتهای دیگر هم بازنشر خواهد شد. به همین خاطر بدون هیچگونه محدودیتی آن را روی یوتیوب حفظ کردیم.
احسان نوروزی
تحریریه: عباس کوشک جلالی
پیام برای این مطلب مسدود شده.