کلمه: در گذشته، در برابر 75 درصد اورانیوم 3.5درصد غنی شده ایران قرار بود 200 کیلوگرم سوخت 20درصد تحویل ایران شود، ولی در توافق دیروز صحبت از اینست که در مقابل همان مقدار، فقط 120 کیلوگرم سوخت 20 درصد به ایران تحویل شود. معلوم نیست این کاهش 80 کیلوئی چرا؟

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود بیانیه دیروز ایران، ترکیه و برزیل درباره تبادل سوخت را مورد انتقاد قرار داد. متن این سرمقاله به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

دیروز، در پی انجام مذاکرات سه‌جانبه ترکیه، برزیل و جمهوری اسلامی ایران در تهران درباره چگونگی تبادل سوخت هسته‌ای، بیانیه‌ای منتشر شد که مهمترین فراز آن، اعلام موافقت جمهوری اسلامی ایران با مبادله سوخت در خارج از ایران است. ماده ۵ این بیانیه مقرر میدارد جمهوری اسلامی ایران ۱۲۰۰ کیلوگرم سوخت اورانیوم کمتر غنی شده را در ترکیه به امانت می‌گذارد که در مالکیت ایران خواهد بود و ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امکان نظارت بر آن را خواهند داشت. در ماده ۶ این بیانیه آمده است: جمهوری اسلامی ایران موافقت خود را با موارد فوق (موافقت‌ با تبادل سوخت هسته‌ای در خاک ترکیه، به امانت گذاشته شدن ۱۲۰۰ کیلوگرم سوخت اورانیوم کمتر غنی شده در ترکیه و اینکه تبادل سوخت یک گام مثبت و رو به جلو تلقی شود و همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای جایگزین هرگونه تقابل و تهدید گردد) به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ظرف ۷ روز اعلام می‌کند و متناسب با درخواست گروه وین (روسیه، فرانسه، آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) جزئیات بیشتری درباره تبادل سوخت از طریق توافق‌نامه خطی و ترتیبات مربوط به توافقنامه ایران و وین که متعهد به تحویل ۱۲۰ کیلوگرم سوخت اورانیوم مورد نیاز راکتور می‌باشند، شرح داده خواهد شد.

براساس ماده ۷ این توافقنامه، از زمانی که گروه وین توافق خود را اعلام کند. طرفین خود را ملزم به اجرای ماده ۶ میدانند و ایران نیز موافقت خود را با انتقال ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم کمتر غنی شده (LEU) اعلام می‌کند و گروه وین نیز متعهد می‌شود ۱۲۰ کیلوگرم سوخت مورد نیاز رآکتور تهران را به ایران تحویل دهد.

این پیش‌بینی نیز در بیانیه تهران گنجانده شده است که درصورتی که مفاد این توافق‌نامه مورد توجه قرار نگیرد حسب درخواست ایران، دولت ترکیه سوخت به امانت گذاشته شده را بدون معطلی به ایران برگشت دهد.

درباره توافق سه‌جانبه تهران برای مبادله سوخت اتمی چند نکته قابل تأمل است که از اینقرارند:

۱ – مهمترین نکته اینست که تا قبل از اجلاس گروه ۱۵ در تهران و اجلاس سه جانبه ترکیه، برزیل و ایران، سیاست محوری نظام جمهوری اسلامی ایران این بود که “مبادله سوخت اتمی فقط در ایران”. این نکته را آقای منوچهر متکی وزیرامورخارجه کشورمان هفته گذشته برای چندمین بار مورد تأکید قرار داد و نکته‌ایست که با سیاست اعلام شده توسط رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای منطبق است. ایشان، سال گذشته تبادل سوخت با کشورهای گروه ۱+۵ را مشروط به سه شرط دانستند که عبارت بودند از:

۱ – تبادل همزمان سوخت ۲۰ درصد در برابر اورانیوم ۳٫۵ درصد

۲ – انجام مبادله فقط در خاک ایران

۳ – تعیین میزان اورانیومی که مبادله می‌شود براساس نیاز ایران

متأسانه در بیانیه دیروز تهران، هیچیک از این سه شرط رعایت نشده و ایران پذیرفته است ۱۲۰۰ کیلوگرم سوخت ۳٫۵ درصدی اورانیوم خود را قبل از آنکه چیزی تحویل بگیرد از کشور خارج نماید وظرف یکسال بعد مقدار ۱۲۰ کیلوگرم سوخت ۲۰ درصد غنی شده تحویل بگیرد. این، نه تنها رعایت شرط‌های مذکور نیست، بلکه یک عقب‌نشینی آشکار در همه زمینه‌های اعلام شده قبلی می‌باشد.

۲ – در تاریخ ۱۷/۲/۸۹ یعنی فقط ۱۰ روز قبل از صدور بیانیه تهران، سخنگوی وزارت امورخارجه در بیان جزئیات مورد نظر جمهوری اسلامی ایران برای مبادله سوخت اتمی، برروی تناسب مقدار مورد نظر برای مبادله تأکید کرد. در این زمینه، گروه ۱+۵ در تاریخ ۲۷ مهر سال ۸۸ خواستار ارسال۷۵ درصد اورانیوم ایران با غنای ۳٫۵ درصد به روسیه و سپس فرانسه برای تبدیل شدن به میله‌های سوخت با غنای ۲۰ درصد شد. این پیشنهاد گروه ۱+۵ مورد پذیرش ایران قرار نگرفت زیرا ایران معتقد بود درصورتی که شرایطی مانند همزمانی و سایر تضمین‌ها داده شوند، در آنصورت نیز باید جانب احتیاط رعایت گردد و ایران ابتدا مقدار کمی از اورانیوم ۳٫۵درصد خود را با سوخت ۲۰ درصد مبادله نماید و در صورت انجام بدون مشکل آن، در مراحل بعدی برای مبادله بقیه اورانیوم تا ۷۵ درصد نیز اقدام نماید. اما در توافقنامه دیروز تهران صحبت از اینست که ایران ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۳٫۵درصد خود را به ترکیه ارسال نماید که این مقدار حدود ۸۰ درصد موجودی ایران را شامل می‌شود.

۳ – در گذشته، در برابر ۷۵ درصد اورانیوم ۳٫۵درصد غنی شده ایران قرار بود ۲۰۰ کیلوگرم سوخت ۲۰درصد تحویل ایران شود، ولی در توافق دیروز صحبت از اینست که در مقابل همان مقدار، فقط ۱۲۰ کیلوگرم سوخت ۲۰ درصد به ایران تحویل شود. معلوم نیست این کاهش ۸۰ کیلوئی چرا؟

۴ – در اظهارات سخنگوی وزارت امورخارجه در تاریخ ۱۷ اردیبهشت، علاوه بر ضرورت همزمانی مبادله، درباره مکان مبادله نیز اظهارنظر شده و وی در همین اظهارات تاکید نمود از نظر ایران هیچ مکانی غیر از ایران برای مبادله قابل پذیرش نیست. این نکته و سایر نکاتی که در اظهارات سخنگوی وزارت خارجه مورد تاکید قرار گرفته، همگی بر سیاست اعلام شده توسط رهبر معظم انقلاب در زمینه مبادله سوخت اتمی منطبق است درحالی که در توافق‌نامه دیروز تهران هیچیک ازآنها رعایت نشده‌اند.

۵ – در بهمن ماه سال گذشته بعد از آنکه آمریکا و بعضی اعضای گروه ۱+۵ بر نقطه نظر زیاده‌خواهانه خود مبنی بر عقب‌نشینی ایران در موضوع هسته‌ای اصرار ورزیدند و ایران را به تحریم‌های بیشتر تهدید کردند، رئیس جمهور کشورمان اعلام کرد دستور غنی سازی ۲۰ درصدی را توسط ایران صادر کرده تا نیازی به مبادله سوخت نداشته باشیم. بلافاصله بعد از صدور این دستور، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز اعلام کرد غنی‌سازی ۲۰ درصدی در تاسیسات هسته‌ای ایران شروع شده است. با توجه به این اعلام و این اقدام، ایران چه نیازی به امضای توافق‌نامه‌ای دارد که در آن اینهمه عقب‌نشینی وجود دارد؟ اگر اخبار مربوط به توان ایران برای غنی‌سازی ۲۰درصد صحت داشته باشد، تازمانی که سوخت رآکتور تهران به پایان برسد ما می‌توانیم سوخت جایگزین را تأمین نمائیم و نیازی به ارسال ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم خود به خارج از خاک ایران و دریافت سوخت ۲۰ درصد غنی شده تا یکسال دیگر نداریم. با توجه به این واقعیت، این سئوال مطرح است که توافقنامه تهران چرا؟ جالب است که رئیس سازمان انرژی اتمی در تاریخ۱۸ فروردین سال جاری گفت: “ایران، اورانیوم ۲۰ درصدی تولید کرده است” و در اول اردیبهشت همین امسال نیز گفته است: “تولید سوخت ۲۰ درصدی به خوبی پیش می‌رود” با اینحال، ما چه نیازی به چنین توافقنامه‌ای داریم؟

۶ – میان ترکیه و سایر کشورها چه تفاوتی وجود دارد که آقایان مبادله در خاک ترکیه را بی‌اشکال میدانند؟ اگر آمریکا و سایر اعضای گروه ۱+۵ درصدد خیانت به ایران باشند و نخواهند به تعهدات خود در توافقنامه عمل کنند، می‌توانند در خاک ترکیه نیز چنین کنند. بنابر این، تأکید بر مبادله در خاک ایران، سیاست درستی است که باید بر آن پای فشرد.

این واقعیت‌های آشکار، بر این نکته تأکید می‌کنند که برخلاف آنچه در تبلیغات رسمی اعلام می‌شود، توافق دیروز تهران نباید یک پیروزی قلمداد شود، زیرا یک عقب‌نشینی در برابر زیاده‌خواهی‌های غرب است و جمهوری اسلامی ایران نباید به آن تن دهد.