پایگاه حوزه: دوم تا نهم خرداد 1388

اشاره

متن حاضر دومین بخش از گزارش سفر مطبوعاتی نگارنده است که در خرداد ماه 1388 به نمایندگی از هفته نامه پگاه حوزه به سوئد و نروژ داشته است. اعضای حاضر در این سفر تعدادی از روزنامه نگاران و اصحاب مطبوعات کشور بودند که به منظور دیدار و تبادل نظر با اصحاب رسانه و مطبوعات دو کشور مذکور و تبادل تجربیات به این دو کشور سفر کردند. در گزارش فبلی، که در سه شماره قبل منتشر شد، به سوئد پرداخته شد و در بخش اخیر، که واپسین بخش این گزارش است، عمده مباحث در نروژ می گذرد.

شیطان پرست ها

در فاصله کوتاهی که تا برنامه سوم باقی بود گشتی در خیابان زدیم. بخشی از خیابان محل تجمع گروهی از شیطان پرستان بود که با قیافه های مختلف و ویژه ای رژه می رفتند و مشغول گفتگو با یکدیگر بودند. به نظر پاتوق آنها بود. برخی به بینی، پایین لب و حتی ابروهای خود چیزهایی آویزان کرده بودند که قیافه آنها را زشت تر کرده بود و نشان از فعالیت زیاد و البته عادی آنها در آنجا داشت. طی چند روز گذشته دو سه بار از این محل عبور کردیم و انواع و اقسام قیافه ها که اکثراً جوان و نوجوان؛ اعم از دختر و پسر بودند در این مکان مشاهده می شوند؛ به ویژه اینکه در این گونه مسائل، از هم پاشیدگی خانواده ها و تنهایی مردم سوئد تأثیر به سزایی دارد.

وزیر، نیامده برکنار می شود

آخرین برنامه روز چهارشنبه در شهر استکهلم، ملاقات با معاون سردبیر امور خارجی تلوزیون سوئد آقای Lngrid Tornquist بود. با کمی تأخیر به ساختمان تلویزیون SVTسوئد رسیدیم. چندین کانال تلویزیونی داشت و برنامه های متنوعی پخش می کرد، که البته بیشتر برنامه های آنها تولید دیگر کشورهای اروپایی است.

درباره نقش تلویزیون سوئد همین بس که در پاره ای از موارد به دلایل کم اهمیتی موجب برکناری افراد مهم و جابجایی در سمت ها و مناصب سیاسی شده اند. از جمله این موارد این بود که در یکی از دولت ها صلاحیت یکی از وزرای کابینه به دلیل پرداخت نکردن مالیات تلویزیون مورد پرسش قرار می گیرد، اما فرد مورد نظر اعلام می کند که مالیاتش را پرداخت کرده است. همین ادعا موجب افشای اسناد عدم پرداخت مالیات توسط تلویزیون می شود و تأکید می شود که آنها وزیر دروغگو نمی خواهند، از این رو وزیر مربوطه نیامده کنار گذاشته می شود.

هنگام ترک تلویزیون، آقای محدث با خانمی در راهرو ساختمان گرم صحبت شد. بعداً برای ما تعریف کرد که این خانم، که خبرنگار تلویزیون سوئد بوده است، در جنگ تحمیلی در پوشش و انتشار اخبار مربوط به حملات شیمیایی و گزارش از رزمندگانی که مجروح شیمیایی و در بیمارستان های سوئد تحت مداوا بوده اند با آقای محدث که هم وابسته مطبوعاتی ایران (ایرنا) بوده است و هم به مجروحان ایرانی که برای مداوا به سوئد منتقل شده بودند کمک می کرده، نقش زیادی داشته است.

غذای حلال

پس از برنامه فشرده جهت صرف ناهار راهی رستوران شدیم، در طول مسیر تا به رستوران، جناب آقای محدث تعریف می کرد، در سال های اوایل انقلاب پیدا کردن غذای حلال در اینجا بسیار سخت بود و مراکز معدود و محدودی غذای حلال؛ مانند گوشت می فروختند. از همین رو وضعیت سختی حاکم بود اما اکنون این وضعیت وجود ندارد و همه جور غذای حلال به وفور یافت می شود و مشکلی در این زمینه نیست و شاید یکی از عمده ترین دلایل این است که تعداد مسلمانان این کشور زیاد شده و برطرف کردن نیاز این تعداد مسلمان ضرورت عرضه گسترده این نوع محصولات را موجب می شود.

مسجد

برای پرواز به نروژ باید رأس ساعت شش در فرودگاه آرلاندا می بودیم. پس از صرف ناهار به مسجد و مرکز فرهنگی برادران اهل سنت که بنیانگذار آن بن زاید بن سلطان، حاکم امارات بود رفتیم. چنان که معلوم بود، اهل سنت از وضعیت بهتری نسبت به شیعیان برخوردار بودند. این مرکز، هم نقش مسجد را ایفا می کرد و هم مرکز فرهنگی بود، که تمام هزینه های آن توسط حاکم امارات پرداخت می شد. نماز جماعت آنها هم برقرار بود و در زمانی که ما آنجا بودیم اذان نماز عصر گفته شد و مسلمانان که غالباً آسیایی بودند، برای اقامه نماز به این مرکز که در نقاط مرکزی شهر بود می آمدند. مرکز امام علی علیه السلام که اختصاصی شیعیان است، در حومه شهر استکهلم واقع شده و به دلیل طولانی بودن مسیر، به نظر رفت و آمد را سخت می کرد.
پنجشنبه 7/3/1388 (2009//28/5)

در اسلو

برنامه های پنجشنبه در اسلو پایتخت نروژ بسیار فشرده بود و از ساعت 30/8 شروع می شد. اولین برنامه، مصاحبه با دبیر کل کلیسای نروژ بود که بنده و آقایان: گرجی، داوری و بیچرانلو حاضر شدیم. در ابتدا وی مواضع و دیدگاه هایش در رابطه با مسائلی از قبیل صلح، عدالت، تبعیض نژادی، آزادی مذهبی، همجنس گرایی، مسأله فلسطین و محیط زیست مطرح کرد که پس از آن هم سوءالاتی مطرح شد.

به هر حال به نظر می رسید که علایق مشترکی باشد، به ویژه اینکه مواضع آنها در بحث فلسطین و همچنین مسائلی مانند عدالت و صلح مشابه مواضع ما در ایران است. خداحافظی کردیم و اظهار اینکه او را در ایران ببینیم. گفتنی است، که کلیسا در نروژ رابطه ساختاری با دولت دارد و به طور رسمی از سوی دولت نروژ مورد حمایت قرار می گیرد.

معروف ترین روزنامه نروژ

برنامه بعدی بازدید از روزنامه آفتن پستن Aften Posten)) بود که نزدیکی کلیسای دولتی نروژ بود. در آنجا هم مدیر بخش خاورمیانه روزنامه به پیش باز ما آمد. روزنامه، آن گونه که دوستان گفتند، نگاهی انتقادی به مسائل ایران داشت. این روزنامه با تیراژ روزانه ششصد هزار نسخه معروف ترین روزنامه نروژی است.

به هر حال جالب است که با توجه به جمعیت چهار و نیم میلیونی نروژ، تیراژ روزنامه بالا است. روزانه تعداد زیادی بازدید هم از سایت روزنامه صورت می گیرد. در بعداز ظهرها روزنامه به عنوان نسخه بعداز ظهر منتشر می شود. این روزنامه همچنین پنج نشریه دیگر هم منتشر می کند و در روزهای جمعه نیز یک ویژه نامه دارد که در قالب مجله منتشر می شود و دو روز تعطیلی آخر هفته؛ یعنی شنبه و یکشنبه را پوشش می دهد.

انجمن مطبوعات

برنامه بعدی ما دیدار با نماینده انجمن مطبوعات نروژ بود، که در ساختمان وزارت فرهنگ نروژ برگزار شد. فردی که با وی دیدار داشتیم تقریباً مسن و جا افتاده بود، که مباحث خودش را به طور منظم و در قالب پاورپونت آماده کرده بود و البته پرینت همه مباحث را در اختیار ما گذاشت. یکی از مکتوبات وی درباره اخلاق روزنامه نگاری بود، که چیز جالبی به نظر می رسید، و دیگری درباره ساختار انجمن، اعضا، ساز و کار و فرایند کار آن بود.

به گفته وی هزار نفر در انجمن مطبوعات نروژ عضویت دارند و اعضای آن شامل اتحادیه خبرنگاران نروژ، انجمن سردبیران نروژی، انجمن بازرگانی و رسانه های نروژی و تمامی شبکه های تلویزیونی کشور نروژ هستند. این انجمن برای ارتقای حقوق حرف های خبرنگاران و همگرایی روزنامه ها تلاش می کند. اتحادیه خبرنگاران نروژ قوی ترین عضو انجمن مطبوعات است. این اتحادیه در خصوص حقوق حرفه ای خبرنگاران فعالیت کرده و تلاش می کند تا آزادی روزنامه نگاری را در جامعه تضمین کند.

روزنامهVG

برنامه بعدی بازدید از روزنامه وی گه VG)) یکی دیگر از روزنامه های معروف نروژ و ملاقات با یکی از خبرنگاران آن بود. خبرنگار این روزنامه آقای olav odeyurs قبلاً سه بار به ایران آمده بود و مطلبی درباره دکتر احمدی نژاد نگارش کرده بود، که در آن ابعاد مثبتی از ایشان را مورد تأکید قرار داده و برای همین هم مورد تشویق قرار گرفته بود. این روزنامه از سال 1945 منتشر می شود و روزانه تعداد زیادی آن را از طریق روزنامه و وب سایت مطالعه می کنند. گفته می شود که این روزنامه بزرگترین و پردرآمدترین جریده کشور نروژ است. پرسیدم VG به چه معنا است که در پاسخ گفت: به معنای به روز بودن در دنیای مدرن، دنیای بهتر یا چشم انداز دنیا و یا حتی جام جهان نما است.

پس از گفت وگو، از بخش های مختلف ساختمان ده طبقه روزنامه بازدید به عمل آمد که با بخش های مهم آن آشنا شدیم. آنچه به چشم می آمد، نظم، سکوت، کار، تلاش، تمیزی و نظافت بود. بخش اینترنت آنها هم فعال بود و مطالب و صفحات روزنامه در آن کار می شد. حتی بخش تلویزیون هم داشتند. بستن صفحات آنها به این شکل بود، که هر کدام صفحه مربوط به خودش را که آماده و صفحه آرایی می شد بر روی تابلویی نصب می کرد تا به ترتیب همه صفحات آماده شود. در برخی موارد مطالب صفحه آرایی شده بود، اما تصاویر مربوطه هنوز کار نشده بود و ظاهراً بعداً به صفحه ملحق می شد.

حُسن کار در این بود که همه می توانستند مطالب را قبل از چاپ ببینند و احتمالاً درباره مطالب آن نظر بدهند. البته ویژگی دیگر این روزنامه هم این بود که از تصاویر زیاد بهره می گرفت، به ویژه این که بیشتر صفحات با تصاویر بزرگ همراه بود و نوشتنی های آن اندک بود.

یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که کشور نروژ دارای حدود سیصد نشریه است، که با دامنه انتشار و فواصل زمانی مختلف در این کشور منتشر می شوند. در این میان دو روزنامه آفتن پستن و وی گه از معروف ترین و تأثیرگذارترین روزنامه های این کشور به شمار می روند. البته روزنامه تأثیرگذار دیگری هم با عنوان داگبلادت در این کشور منتشر می شود که با توجه به مشی مستقل آن به عنوان ضد صهیونیست ترین روزنامه این کشور شناخته می شود. نروژ همچنین دارای چهار کانال تلویزیونی، سه کانال رادیویی و یک خبرگزاری NTB)) است. گفتنی است، آن گونه که دوستان سفارت می گفتند، رگه های ضد صهیونیستی در این کشور قوی است.

ظرفیت های خوبی در بخش های فرهنگی وجود دارد

گفته شد که دانشگاه مفید قم با دانشگاه اسلو همکاری فرهنگی دارد. تا آنجا که به خاطر دارم دانشگاه مفید هر دو سال یکبار همایش حقوق بشر را در قم برگزار می کند و تعدادی از دانشگاه های اروپا در این همایش حضور دارند. تا کنون دو همایش از این نوع برگزار شده است. برخی مراکز دیگر نیز همکاری هایی با مراکز علمی و فرهنگی نروژ دارند، که از جمله می توان به موءسسه گفت وگوی تمدن ها به ریاست حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی و موءسسه صلح و امنیت به ریاست بوندیک، نخست وزیر سابق نروژ، اشاره کرد.

به نظر می رسد ظرفیت های خوبی در بخش های فرهنگی وجود دارد که می تواند زمینه همکاری های مشترک را موجب شود. در این بخش می توان از کلیسای لوتران نروژ یاد کرد، که حوزه علمیه قم می تواند باب همکاری های مشترکی را با آنها پی بریزد.

البته با توجه به فقدان آگاهی نسبت به فلسفه اسلامی و به ویژه فلسفه متعالیه در این کشور و حتی سوئد، می توان زمینه همکاری هایی را فراهم آورد که مناسب است در برنامه سفارت خانه های ایران در این قبیل کشورها قرار گیرد. تأکید بر فلسفه به دلیل زبان جهانی آن است که می تواند باب گفت وگو و بحث و نظر را بیش از هر موضوع دیگری سبب شود.

از جالب ترین برنامه های سفر

برنامه بعدی که از جالب ترین برنامه های سفر گروه اعزامی بود، بازدید و شرکت در برنامه های کانون اسلامی توحید بود. آقای رضوان شمشادی اهل هندوستان به مناسبت روز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها صحبت کرد و پس از آن هم شام مختصری داده شد.

قرار بود دعای کمیل هم خوانده شود، اما ما برای برنامه دیدار از مرکز اسلامی امام علی علیه السلام عازم شدیم. در مرکز اسلامی امام علی علیه السلام مهمان فرازهای پایانی دعای کمیل شدیم. ترکیب جمعیت هم ایرانی و افغانی بودند. برخلاف کانون اسلامی توحید که بیشتر عرب و غیر ایرانی بودند.

اگرچه فعالیت های مذهبی شیعیان عمدتاً در این دو مرکز انجام می شود، اما تعداد پنج مرکز اسلامی دیگر وابسته به شیعیان هم وجود دارد که همه این هفت مرکز در مقایسه با مراکز اسلامی اهل سنت ناچیز است. تعداد مسلمانان در نروژ یکصد و پنجاه هزار نفر برآورد شده، که اهل سنت حدود چهل مرکز و مسجد بزرگ و سازمان یافته در اختیار دارند. البته اخیراً وهابیت در نروژ در حال انجام فعالیت های بیشتری است و به همین منظور ساختمانهایی را نیز خریداری کرده است.
جمعه 8/3/1388 (29/5/2009)

یک جای کار می لنگد

ساعت 1/30 در ساختمان وزارت خارجه نروژ بودیم و برنامه ملاقات با مدیر رسانه ای آنجا برگزار شد. وی بیشتر درباره کارش توضیح داد و وقتی با پرسش های ما مواجه شد، واکنش نشان داد و درخواست کرد که دوربین فیلم نگیرد و موضوع پرسش ها هم در حوزه فعالیت ها و کارهای وی انجام شود. مطابق آنچه در برنامه پیش بینی شده بود قرار بود با ایشان مصاحبه شود، نه این که ایشان درباره کارش صحبت و به معرفی فعالیت های وزارت خارجه نروژ اقدام کند. به هر حال یک جای کار می لنگید.

نکته جالبی که در شهر اسلو نسبت به استکهلم قابل توجه بود، حضور پررنگ تر بانوان مسلمان با پوشش اسلامی بود. حتی در خیابان کارل یوهان، مشهورترین و اصلی ترین خیابان اسلو، سه خانم چادر مشکی در حالی که با پوشیه صورت خود را پوشانده بودند هم مشاهده شد. البته بدون این که پیش داوری و قضاوتی کرده باشیم، به نظر می رسد که شاید این هم دلیلی باشد بر این که وهابیت در این کشور پیشرفت زیادی داشته است.

قرار است الان به مرکز اسلامی امام علی علیه السلام برویم تا در مراسم سخنرانی و عزاداری شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها شرکت کنیم. نمی دانم نماز جمعه هم در نروژ برگزار می شود یا خیر؟
جمعه 8/3/1388 (29/5/2009)

خبر انفجار انتحاری در مسجد علی بن ابیطالب(ع) زاهدان

به حمدالله جلسات مذهبی خوبی؛ اعم از سخنرانی، دعا و مداحی در مرکز اسلامی امام علی علیه السلام در اسلو برگزار می شود. سخنران مراسم، سید خوش صحبتی بود که از ایران آمده بود. دوستان بعد از جلسه و هنگام صرف شام خبر انفجار در مسجدی از مساجد زاهدان را اطلاع دادند. دیشب سی ان ان خبر کوتاهی از انفجار در زاهدان را در خلاصه خبرهایش گفت، اما تفصیل آن را نمی دانستم. دوستان سفارت می گفتند انفجار بمب در مسجد منجر به شهادت 25 نفر شده و جمع زیادی نیز مجروح شده اند. گفته شد کار گروهک تروریستی عبدالمالک ریگی است، که چند سالی است با نام جندالله اقدام به انجام کارهای تروریستی می کند.

متأسفانه انعکاس رسانه ای آن در اینجا خیلی ضعیف است. شاید چون هنوز چیزی از زمان بمب گذاری نگذشته است و شاید هم برای آنها خیلی مهم نیست، چرا که بعد از هر عملیات خرابکارانه ای، رادیو و تلویزیون های بیگانه، معاند و مخالف جمهوری اسلامی به پوشش خبری پرداخته و با عبدالمالک ریگی، سرکرده تروریست های جندالله، مصاحبه های مفصلی می کنند و به تقویت این جانی آدمکش و اقدامات ضد انسانی او و همدستانش می پردازند. در ماجرای اخیر نیز حتماً به این موضوع می پردازند و خبرهایی علیه جمهوری اسلامی منتشر می کنند.

پرواز به ایران

روز شنبه صرفاً به برنامه بازگشت به ایران سپری شد. صبح زود، ساعت 6 قرار بود به سمت فرودگاه اسلو راه بیفتیم تا با پرواز ساعت 8/15 حرکت کنیم. یک ساعت تا فرودگاه راه بود و همه سفارشات شد که چیزی جا نماند، به ویژه بلیط و گذرنامه که اصلِ کاری است!

پس از پرواز و بعد از 45 دقیقه، هواپیما در فرودگاه آرلاندا در استکهلم فرود آمد. این دومین فرود ما در این فرودگاه بود. باید در چهار ساعتی که تا زمان پرواز به ایران فرصت داشتیم صبحانه می خوردیم و آماده می شدیم. نماز ظهر هم می بایست داخل هواپیما اقامه می شد.

خوشبختانه هواپیما در سر ساعت حرکت کرد و ما قبل از آن با آقای کمالی، جانشین سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوئد و آقای رضایی از کارکنان سفارت خداحافظی کردیم. حدود ساعت 8 پرواز ما در فرودگاه بین المللی امام خمینی به زمین نشست و سفر یک هفته ای ما به کشورهای سوئد و نروژ در شمال اروپا خاتمه یافت.

در ایران انجام بخشی از تشریفات پرواز مانند مهر کردن گذرنامه ها توسط نیروهای انتظامی که یونی فرم مخصوص این نیرو را پوشیده اند انجام می گیرد. لذا هر مسافر در بدو ورود سروکارش با پلیس است، در حالی که در فرودگاه های سوئد و نروژ کسانی که این قبیل کارها را انجام می دادند یونی فرم پلیس بر تن نداشتند و انسان احساس فضای پلیسی و امنیتی نمی کرد.
شنبه 1388/3/16 (6/6/2009 )

پی نوشت ها:

1. لازم به گفتن نیست که در زمینه علوم سیاسی در ایران چندین مجله تخصصی منتشر می شود که به صورت تخصصی در زمینه اندیشه سیاسی، فلسفه سیاسی و دیگر موضوعات دانش سیاسی مطالبی منتشر می کنند. البته امروزه در ایران مباحث فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی از جذاب ترین موضوعات پژوهشی است.

2. به نظرم وزیر کار بود. تردید از نگارنده است.

3. خیابانی در استکهلم به نام وی ثبت شده است. وی چهار هدف برای نقش سوئد در سازمان ملل معرفی نمود که عبارتند از: گسترش احترام به حقوق بین الملل، ترویج حقوق بشر، بهره گیری از سازمان ملل برای حل مسالمت آمیز مناقشات و اقدام در راستای خلع سلاح به ویژه سلاح های هسته ای. وی در سال های 1980 تا 1984 در جنگ ایران و عراق وساطت کرد.