بی‌بی‌سی: آقای امیری پنجشنبه شب در میان استقبال گرم مقام ها به ایران بازگشت

شهرام امیری که روز پنجشنبه پس از 14 ماه از آمریکا به ایران بازگشت در مصاحبه ای با تلویزیون دولتی ایران در باره آنچه در این مدت بر او رفته صحبت کرده است.

او در این مصاحبه 33 دقیقه ای که شنبه شب از تلویزیون ایران پخش شد گفت که پس از انتقال به آمریکا برای یک هفته تحت بازجویی با حضور مترجمان فارسی زبان و ایرانی الاصل بوده است و در جریان بازجویی ها به او دستگاه دروغ سنج وصل بود.

اما این مصاحبه، که آقای امیری در آن کمی عصبی به نظر می رسید، به رفع ابهام از ماجرا از جمله نحوه ناپدید شدن او در عربستان، اینکه چه اطلاعاتی در مورد برنامه اتمی ایران در اختیار آمریکا گذاشته یا نگذاشته، و اینکه چرا به ایران بازگشته است کمک چندانی نمی کند.

آقای امیری در این مصاحبه تاکید کرد که تخصص او فیزیک بهداشت است و اطلاعاتی که از مراکز اتمی ایران داشته از یک فرد عادی بیشتر نیست.

آقای امیری می گوید که توسط ماموان سی آی ای، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، ربوده و به آمریکا منتقل شد. آمریکا این ادعا را رد می کند و می گوید او به طور داوطلبانه به این کشور رفته بود.

آقای امیری در مصاحبه تازه گفت پس از آنکه آمریکایی ها متوجه شدند او اطلاعات ارزشمندی از برنامه اتمی ایران ندارد به او پیشنهاد کردند که با دریافت 10 میلیون دلار داوطلبانه به رسانه ها بگوید که با اختیار خود به آمریکا پناهنده شده و اسناد و مدارکی در اختیار دولت آمریکا قرار داده است.

اما او می گوید که گفته است علیه کشورش حرف نخواهد زد با این حال افزود که برای رهایی از حبس در محیط نظامی و انتقال به حصر خانگی سعی کرده است آنها را به “بازی” بگیرد.
فشار بر خانواده؟

آقای امیری می گوید از او خواسته شده بود در ویدئویی بگوید که خانواده اش در ایران تحت فشار قرار گرفته است تا او بازگردد اما او گفت که “تماس خاصی” با سازمان های اطلاعاتی ایران داشت و مطمئن بود که خانواده اش تحت فشار نیستند. او جزئیات بیشتری از نحوه چنین تماس هایی ارائه نکرد.

نیویورک تایمز پیشتر به نقل از مقام های آمریکایی گزارش داده بود که دولت آمریکا به عنوان بخشی از برنامه ملی سازمان اطلاعات مرکزی برای اقامت مقام های فراری سایر کشورها، خانه ای در ایالت آریزونا به شهرام امیری داده بود.

واشنگتن پست نیز گزارش داد که سی آی ای (سازمان اطلاعات مرکزی) پنج میلیون دلار به خاطر اطلاعاتی درباره برنامه اتمی ایران به امیری پرداخت کرده بود. مقام های آمریکایی بعدا گفتند که این پول که به طور یکجا در اختیار آقای امیری قرار نگرفته همچنان در آمریکاست و به خاطر بازگشت شهرام امیری در اختیار او نیست.

آقای امیری در مصاحبه با تلویزیون دولتی ایران به این مساله اشاره کرد.

او گزارش واشنگتن پست را تکذیب کرد و گفت که این خبر را اولین بار از زبان مصاحبه کننده تلویزیون ایران شنیده است.

او گفت: “اگر آنها پنج میلیون دلار به من پول داده اند پس چرا من اجازه خرج کردن و جابجا کردن آن را نداشتم.”

او گفت که دستگاه های اطلاعاتی آمریکا پس از شکست در پروژه، این داستان پردازی ها را شروع کرده است.

آقای امیری گفت او را تهدید کرده بودند که اگر به ایران برگردد اسنادی “جعلی” علیه او منتشر خواهند کرد که به عنوان جاسوس با آمریکا همکاری کرده است.

مجری برنامه از او پرسید که گزارش شده است که به دلیل دلتنگی برای خانواده اش حاضر شده است به ایران بازگردد.

آقای امیری در جواب گفت که ادعای آمریکایی ها درباره پناهندگی او درست نیست و افزود در جریان سفر عربستان دو ماه فرصت داشته است که خانواده اش را از ایران خارج کند.

او گفت “چطور است که در این مدت دو ماه خانواده ام را از کشور خارج نکردم و بعد از رفتن به آمریکا و به قول خودشان این همه زرق و برقی که برای من ایجاد کردند و امکانات مالی که ایجاد کردند، من تازه دلتنگ خانواده شدم به خاطر این قضیه به کشور برگشتم؟”.
‘تحت نظارت دائمی’

آقای امیری می گوید او تا لحظه آخر در آمریکا تحت نظارت بوده است و اینکه هرچند با تاکسی به دفتر حفاظت منافع ایران در واشنگتن رفته اما توسط ماموران آمریکایی اسکورت شده بود.

او گفت آمریکایی ها یک تلفن دستی در اختیار او قرار داده بودند که اگر پشیمان شد بتواند با آنها تماس بگیرد. به گفته او به او پیشنهاد داده بودند که اگر خواست به هر کشور اروپایی برود می توانند خانواده اش را به آن کشور منتقل کنند.

آقای امیری پیش از ناپدید شدن به عنوان محقق در دانشگاه مالک اشتر کار می کرد، موسسه ای که گفته می شود ارتباط نزدیکی با سپاه پاسداران ایران دارد. کشورهای غربی می گویند که سپاه عامل اصلی کنترل کننده برنامه اتمی ایران است.

آمریکا می گوید بازگشت آقای امیری مؤید ادعای آنها دایر بر آزاد بودن او در طول دوره اقامت در آمریکاست.

بعضی از ناظران بر این نظرند که آمریکا بعد از مدتی متوجه شد که آقای امیری آن اطلاعات دست اولی که آنها انتظار داشتند را در اختیار نداشته است و بنابراین به او اجازه داده شده است به کشورش بازگردد.

حتی این سناریو مطرح شده است که او ممکن است مامور اطلاعاتی ایران بوده باشد.

جف استاین از واشنگتن پست در مقاله ای در ستون آزاد این روزنامه نوشت اکنون ممکن است این سوءظن وجود داشته باشد که امیری در حال انجام ماموریتی بود که سازمان اطلاعات ایران به او داده بود تا دریابد که بازجویان آمریکایی چه اطلاعاتی درباره برنامه اتمی ایران دارند.

با این حال بسیاری از تحلیلگران چنین حالتی را بعید می دانند.

سوالی که اکنون مطرح است این است که ایران چه رفتاری آقای شهرام امیری خواهد داشت.

هنگام ورود به ایران به گرمی از آقای امیری استقبال شد. اما بسیاری از ناظران می گویند که دولت ایران بدون شک با سوءظن با او رفتار خواهد کرد و برای مدت مدید تحت بازجویی قرار خواهد داد.

جف استاین معتقد است که به نفع ایران است با او بدرفتاری نکند. او نوشت: “این پیامی قاطع به دیگر مقام های فراری از ایران خواهد بود که سرزمین مادری با آغوش باز از آنها استقبال خواهد کرد.”

به اعتقاد بعضی، همچنین ویدئویی هایی که پیش از بازگشت او به ایران منتشر شده بود احتمالا باعث خواهد شد ایران او را محاکمه نکند.