خُسن آقا:حسن کاظمی قمی هم مثل برادران لاریجانی متولد عراق است
خبرآنلاین: پایان ماموریت حسن کاظمی قمی در عراق و انتخاب حسن دانایی فر به عنوان سفیر جدید ایران موجب شد برخی رسانه عربی و خارجی به جوسازی درباره سوابق وی دست بزنند. العربیه رسانه نزدیک به محافل سعودی از جمله رسانه هایی بود که به این موضوع دامن زد.

محمود عزیزی:دانایی فر تا پیش از این دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق بود و در این زمینه نیز موفقیت‌های بسیاری به دست آورده است. ارتباطات قدیمی و پیگری پرونده اقتصادی ایران با عراق باعث گسترش روابطش با بسیاری از چهره‌های سیاسی و اقتصادی از جمله جلال طالبانی رییس جمهور و نوری مالکی نخست‌وزیر عراق شده است.

گفت و گوی «خبرآنلاین» با سفیر جدید و تام الاختیار ایران روز جمعه و پیش از سفر وی به عراق انجام شد و دانایی فر ضمن بر شمردن سوابق خود، اولویت کاریش را تعمیق روابط با عراق به ویژه در زمینه اقتصادی عنوان کرد. در ادامه گفت و گوی خبرآنلاین با وی را بخوانید.

******

آقای دانایی فر! اخیرا برخی رسانه های عربی منطقه شایعاتی را درباره شما مطرح کردند. اول آن که اصل ماجرا چه بوده و بعد اینکه تحلیل شما از این شایعات چیست؟ فکر می کنید با چه هدفی صورت می گیرد؟
همانطور که شما گفتید این موارد شایعه است و شایعه هم قابل صدق و کذب می باشد و اکثرا هم کذب است. اینکه این موضوع را چرا مطرح می کنند می توانم بگویم جنگ روانی و تبلیغاتی است.

به هر حال نفوذ جمهوری اسلامی ایران در عراق به گونه ای است که یک تمایز ویژه ای با دیگر کشورها دارد. از جمله این تمایزات ارتباطات مسئولان جمهوری اسلامی ایران با مسئولان عراقی است. چه در بخش کردی و چه بخش عربی. به خاطر پیوندهای عمیق و ارتباطات کاری که بنده در طول 6 و 7 سال گذشته که به عنوان دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق داشته ام این رسانه ها گمانه زنی کردند که شاید جزو معاودین باشم. چون اصلا تصور نمی کنند یک ایرانی رابطه ای تا این حد صمیمانه با مسئولان عراقی داشته باشد.

آنها مدعی شده بودند که شما در عراق متولد شده بودید؟
خوب این ها شایعه است و ما هم کاری به این موارد نداریم که بخواهیم رد یا تایید کنیم.

آقای سفیر! قبل از حضور در حوزه مسائل عراق چه سمت های داشتید؟
در سال های اخیر بیشتر در کارهای سازندگی و اقتصادی فعال بوده ام. در پروژه های مهمی همچون ساخت سد کرخه و در کنارش هم کارهای اقتصادی قرارگاه خاتم الانبیاء فعال بوده ام و قبل از مسئولیت در ستاد توسعه اقتصادی عراق، معاون اداری مالی مجمع تشخیص مصلحت نظام بودم.

و از چه زمانی با عراق و مسائل آن در ارتباط هستید؟
از سابق با عراق ارتباط داشتم و هیچ گاه رابطه ام با این کشور قطع نبوده است. در طول 26-27 سال گذشته در هر دوره ای که دوستان خواستند که از ارتباطات ما استفاده کنند دریغ نکردم.

دخالت ایران در امور عراق از جمله اتهاماتی است که هر از چند گاهی در رسانه های غربی تکرار می شود و معمولا خود مسئولان عراقی آن را به شدت رد می کنند. به نظر می رسد این اخبار با هدف تخریب رابطه مسئولان دو کشور صورت می گیرد. تحلیل شما دباره این موضوع چیست؟
ببینید! امروز باید بدانیم دنیا جریان سیالی دارد و نمی توانیم بگوییم کسی با دیگری ارتباطی ندارد. دنیا آن قدر به هم تنیده شده که خود به خود هر کس با دیگران ارتباط دارد.

قطعا ما هم به عنوان کشوری با بیش از 1400 کیلومتر مرز مشترک با عراق و پیوند دینی و فرهنگی عمیقی با مردم رهبران و مسئولان این کشور ارتباط و پیوند نزدیک داریم که مربوط به الان هم نیست و یک تاریخ کهن پشت سر آن است. در دوره 30 ساله گذشته اکثر معارضین رژیم بعثی در ایران ساکن بوده اند، در ایران زندگی کرده و درس خوانده اند.

توجه کنید تنها کشوری هم که از آنها حمایت کرد و به آن ها پناه داد جمهوری اسلامی ایران بوده است. حتی دریغ از این که امریکا و کشورهای دیگر یک ویزا به مخالفین صدام بدهند.

پس به طور منطقی در این شرایط یک رابطه طبیعی و ملموسی بین مسئولان ایرانی و طرف عراقی به وجود می آید. خود به خود همین ارتباط سبب می شود که نزدیکی ویژه و ممتازی مسئولان عراقی با جمهوری اسلامی ایران نسبت به دیگران داشته باشند.

این ارتباط را رسانه های غربی به عنوان دخالت در امور عراق یاد می کنند. حقیقت این است که ایران علی رغم این پیوندهای قدیمی و عمیق مذهبی و فرهنگی که با عراق دارد با این همه شاید بتوان گفت که این میزان از ارتباطات کنونی متناسب با عمق پیوندهای طبیعی موجود نباشد.

اولویت کاری شما در مسئولیت سفارت جمهوری اسلامی ایران در عراق چه خواهد بود؟
تعمیق روابط و نهادینه کردن آن. ما ارتباط زیادی با کشور عراق داریم ولی در برخی بخش ها هنوز نهادینه و عمیق نیست به عنوان نمونه در بخش اقتصادی.

یکی از شاخصه های توسعه روابط مبادلات اقتصادی است؛ با توجه به مسئولیت پیشین شما، مشخصا میزان حجم مبادلات اقتصادی ما با عراق در حال حاضر چگونه است؟
عراق اولین شریک اقتصادی جمهوری اسلامی ایران است. یعنی بیشترین صادرات ما در حال حاضر به عراق انجام می شود. حجم مبادلات ایران با عراق در سال 1388 بالغ بر 6.5 میلیارد دلار بوده است به گونه ای که از هر سه دلاری که در بخش غیر نفتی به خارج از کشور صادر می شود یک دلارش به عراق می رود.

منتها ما به دنبال این هستیم که این زمینه را تثبیت کنیم و عمق ببخشیم تا ماندگار شود. نه اینکه در سایه مسائل سیاسی یا تغییر و تحولات، این زمینه دچار تغییراتی شود.

یکی از بحث های که در حال حاضر در کشور وجود دارد موضوع دریافت غرامت جنگ تحمیلی از کشور عراق است. شما چقدر دریافت آن را در شرایط فعلی اولویت جمهوری اسلامی ایران می دانید یا اینکه معتقدید این اولویتی است که در آینده هم می توان بدان پرداخت.
توجه داشته باشید، ما پرونده های مختلفی با کشور عراق داریم که باید آنها را مدیریت کرد. مثل پرونده موضوع قطعنامه 598، قرارداد 1975و مساله پیمان های عمیق استراتژیک که باید با عراق منعقد شود، همچنان که دولت عراق این قرادادها را با دیگر کشور ها هم منعقد کرده است.

این موضوعات مختلف است که باید مدیریت شود و متناسب با شرایط آن را مطرح کنیم. مثلا بنده شاید در ذهنم این باشد که ما بایستی -بر اساس اینکه بخواهیم ترتیب تقدم قائل شویم- قرارداد 1975 را ابتدا تمام کنیم. مذاکراتی در این زمینه شروع شده و باید کارهایش انجام شود و به سرانجام مطلوب برسد.

در شرایط فعلی کشمکش ها بین گروه های سیاسی عراقی درباره تعیین دولت هنوز وجود دارد. پیش بینی تان از تشکیل دولت عراق چیست؟ فکر می کنید با توجه به رایزنی های گروه های عراقی ممکن است تغییر در آرایش سیاسی عراق ایجاد شود یا اینکه آقای مالکی بار دیگر در راس قدرت قرار می گیرد.
من نمی توانم به شخص یا ائتلاف خاصی اشاره کنم، نشانه هایی را از پیشرفت کار و شکستن بن بست می بینم و فکر می کنم به زودی به نتیجه برسد.

تحلیتان از تغییر فرماندهی نظامیان آمریکا در عراق چیست. این حرکت را تغییر تاکتیکی می دانید یا استراتژیک؟
آمریکایی ها مدام سفیر و فرماندهان نظامی شان را در عراق و افغانستان تغییر می دهند. فکر می کنم این نشانه ای است مبنی بر این که آنها چالش ها و بن بست های زیادی دارند که در این تغییرات نمود پیدا می کند.

توجه کنید سفیر آمریکا در عراق ماموریتش تمام نشد. واشنگتن او را فراخواند و سفیری جدید را به عراق فرستاد. خودشان هم اعلام کردند که ماموریت آقای کریستفر تمام نشده بود. این مشکلات ریشه در استراتژی اولیه ای دارد که آمریکایی ها در عراق داشتند و جابجایی سفیر حاکی از آن اشتباهات است.

حقیقت این است که آمریکایی ها یک خطای استراتژیک در طول 30 سال گذشته درباره عراق انجام دادند، آن هم این بود که هیچ ارتباط راهبردی با عراق و جامعه اش نداشتند و همه اعتبار خودشان را پشت سر صدام گذاشتند.

این موضوعی است که خودشان هم به آن اعتراف می کنند. آمریکایی ها ارتباط عمیقی با جامعه و روحانیت عراق نداشتند و امروز می خواهند با تکنیک و تجهیزات این خلاء را پر کنند و این مسئله ای نیست که با صرف پنج سال و ده سال حل شود. این خطای استراتژیک آنها بوده است. البته در این راه سرمایه گذاری هایی را برای درازمدت کردند ولی همان طور که گفتم این کار زمان می برد.

با توجه به این که شما جزو تیم مذاکره کنند جمهوری اسلامی با آمریکا در امور عراق بودید، فکر می کنید ممکن است بار دیگر این مذاکرات به جریان بیفتد.

من فکر می کنم آن مرحله که به درخواست عراقی ها بود پشت سر گذاشته شده است و فکر نمی کنم اتفاق جدیدی در این زمینه رخ دهد.