دویچه‌وله: تيرگي روابط ايران با آمريكا مانع توسعه مناسبات ايران با كشورهاى همسايه شده

ایران در تاجیکستان طرح‌نیروگاه آبی”سنگ توده‌” و در ترکمنستان خط ریلی “ایران- ترکمنستان- قزاقستان” را اجرا می‌کند. هزینه‌ی این خط ریلی ۶۵۰ میلیون دلار است. اعمال تحریم‌ها علیه ایران چه تاثیری بر این پروژه‌ها خواهد داشت؟

پروژه‌های کلان ایران در کشورهای همسایه در تیررس تحریم‌ها

تحریم‌ها مانع اجرای طرح‌های اقتصادی ایران می‌شود

تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران سبب شده است که سیاست‌ توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه، بویژه با همسایگان شمالی در اولویت قرارگیرد.

در آخرین دیدار احمدی نژاد از ترکمنستان و تاجیکستان بر اجرای طرح‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری کلان ایران در این کشورها تاکید شد. اما پیش‌بینی می‌شود تشدید تحریم‌ها علیه ایران اجرای این‌گونه پروژه‌ها را دچارمشکلاتی کند.

مطبوعات تاجیکستان به این مسئله اشاره می‌کنند که اگر مشکلات اقتصادی ‌ایران در نتیجه‌ی تحریم‌ها افزایش یابد، اجرای طرح‌های این کشور در تاجیکستان دچار مشکلاتی خواهد شد.

تاجیک‌ها مخالف تحریم ایران هستند

پس از اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران مطبوعات تاجیکستان و محافل سیاسی این کشور این سئوال را مطرح کردند که آیا ایران با توجه به وضعیت کنونی قادر هست پروژه‌ی سنگ توده‌ی ۲ را اجرا کند؟

بنظر رحمت کریم دولت، روزنامه‌نگار مقیم دوشنبه که مسائل ایران را تحلیل می‌کند، مردم و دولت تاجیکستان با تحریم‌هائی که علیه ایران اعمال شده مخالفند. وزیر امور خارجه‌ی تاجیکستان نیز اخیرا در تلویزیون این کشور بار دیگر خواستار حل مسالمت‌آمیز مشکلات ایران با غرب شد.

تاجیک‌ها به کمک ایران نیاز دارند

جمهوری اسلامی ایران تابحال “تونل استقلال” تاجیکستان را که جنوب و شمال این کشور را به هم وصل می‌کند، احداث کرد. علاوه بر آن در تاسیس کارخانه‌های تولیدی و احیا‌ء بخش کشاورزی به این کشور کمک کرد.

بنا به گفته‌ی مقام‌های تاجیک، ایران تابحال بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در نیروگاه آبی سنگ توده‌ی ۲ سرمایه‌گذاری کرده است. این نیروگاه به تاجیکستان در کاهش بحران انرژی کمک خواهد کرد.

طرح سنگ توده‌ی ۱ که بزرگترین نیروگاه تولید برق تاجیکستان محسوب می‌شود، پیش از این قرار بود توسط پیمانکاران ایرانی احداث گردد. اما این نیروگاه که به ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز داشت به روسیه واگذار شد.

شرکت‌های ایرانی مصون از تحریم

به نظر رحمت کریم دولت تحلیل‌گرسیاسی تاجیک، تحریم‌هايی که علیه ایران وضع شده‌اند به ادامه‌ی طرح سنگ توده‌ی ۲ تاثیر محسوس و مستقیمی نگذاشته است. وی به دویچه‌وله می‌گوید، ایران کلیه‌ی تکنولوژی و مصالح مورد نیاز را به تاجیکستان آورده و قراراست تا پایان سال جاری میلادی چرخه‌ی نخست این نیروگاه بهره‌برداری شود.

مسئولین سفارت ایران در تاجیکستان و شرکت‌های ایرانی و همچنین رئیس جمهور تاجیکستان تاکید کردند که تابحال هیچ اخلالی در ساختمان این طرح انجام نگرفته است.

هشدار ایران به ازبکستان

اما روزنامه‌های تاجیکستان می‌نویسند، اخیرا ازبکستان از ورود مصالح ساختمانی و مواد مورد نیاز شرکت‌های ایرانی به تاجیکستان ممانعت کرده و ایران مجبور شده‌ به دولت ازبکستان “هشدار” دهد.

در این خصوص رحمت کریم دولت به دویچه‌وله چنین می‌گوید: «ایران به ازبکستان هشدار داد که در صورت ادامه‌ی ممانعت ورود واگن‌های حامل مصالح و مواد نیروگاه سنگ توده، مانع ورود واگن‌های حامل کالاهای ازبکستان به قلمرو ایران خواهد شد که دولت ازبکستان مجبور شد با درخواست ایران موافقت کند.»

بزرگترین طرح ریلی ایران در خارج از مرزها

کارشناسان مسائل آسیای مرکزی احداث خط ریلی ایران- ترکمنستان- قزاقستان توسط پیمانکاران ایرانی را نیز یکی از طرح‌های کلانی می‌شمارند که سبب نفوذ اقتصادی بیشتر ایران در آسیای میانه خواهد شد. این پروژه‌ی ریلی ۹۰۰ کیلومتر طول دارد و کوتاه‌ترین مسیر خط ریلی کشورهای آسیای میانه به حساب می‌آید. مقامات ترکمنستان اخیرا خبر دادند که تاکنون حدود ۲۵۰ کیلومتر ریل‌گذاری شده است.

این خط ریلی به عنوان کوتاه‌ترین و مستقیم‌ترین مسیر خط ریلی کشورهای آسیای مرکزی و روسیه به آب‌های خلیج فارس به حساب می‌آید. ایران با احداث این خط آهن امیدوار است به تقاطع بزرگ ریلی منطقه تبدیل گردد.

تحریم‌ها دو کشور را نزدیک کرد

همکاری‌های ترکمنستان با ایران در امور انرژی و راه آهن به قول آرتیوم اولونیان، تحلیل‌گر روس مقیم مسکو پس از اعمال تحریم‌ها نیز توسعه یافته است.

وی به دویچه‌وله می‌گوید، ترکمنستان به دلیل پایمال کردن حقوق بشر و ایران نیز به دلیل فعالیت هسته‌ای در سطح بین‌الملل مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.

این کارشناس نتیجه می‌گیرد: «هم ترکمنستان و هم ایران قصد دارند با همکاری بیشتر خود در صحنه‌ی بین‌الملل موقعیت خود را تحکیم بخشند.»

با تشدید تحریم‌ها ایران تلاش می‌کند مناسبات خود را با کشورهای منطقه بویژه همسایه‌های شمالی توسعه دهد. اما برخی از کارشناسان اظهارداشتند، اعمال این تحریم‌ها در سرمایه‌گذاری ایران در کشورهای منطقه تاثیر منفی خواهد گذاشت و ازنفوذ ایران در این کشورها خواهد کاست.

طاهر شیرمحمدی

تحریریه: عباس کوشک جلالی