روز: دوباره نشت نفت؛ این بار لکه ای بیست کیلومتری در خلیج فارس واز بندر دیلم. لوله ای پوسیده و قدیمی که نفت آغاجری را به جزیره خارک می رساند می ترکد و بعد بارندگی نفت را به دریا میرساند. هنوز لکه و بحران وجود دارد اما مساله ملی نشده و در حد مشکلی محلی مانده است؛ وهنوز همسایگان ایران درخلیج فارس زبان به اعتراض نگشوده اند که محیط زیست در حال از بین رفتن است. وآخر اینکه همه چیز “فعلا در حد هنوز” است.

حادثه اخیر در بندر دیلم چهارمین نشت نفت از چاههای نفتی ایران است. اولین مورد در تیرماه بود وچاه شمار 38، نفت شهر. دومین مورد مهر ماه، نشت نفت از خط لوله چاه سلمان در خلیج فارس بود. سومین مورد دی ماه، در چاه نفت مارون بود که رودخانه جراحی را آلوده ساخت ومورد دیلم، چهارمین است. این در حالی است که در بحران انفجارچاه نفت درخلیج مکزیک -خرداد وتیرماه89- مسئولین جمهوری اسلامی خواستار مداخله وکمک بودند.

در این راستا محمود احمدی‌نژاد، رییس‌ دولت، هفتم تیرماه از اعلام آمادگی برای کمک به مهار نشت نفت و پاکسازی آلودگی در خلیج مکزیک خبر داد. پیش‌از او، همین پیشنهاد، حداقل از سوی پنج مقام عالی‌رتبه نفتی حمهوری اسلامی اعلام شده بود؛ حتی سردار رستم قاسمی، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء سپاه نیز آن را در حالی تکرار کرد که مدتی پیش از آن نام قرارگاه تحت امرش در لیست تحریم‌های جدید سازمان ملل متحد آمده بود.

قاسمی گفته بود: “اين مايه ننگ و شرمندگي است كه آمريكا و انگليس و كساني كه خود را مهد تكنولوژي و ابرقدرت حوزه صنعت و اقتصاد جهاني مي‌دانند قادر به مهار فوران نفت ‌نباشند.”

این گفته‌ها در حالی بیان می‌شد که همان زمان چاه نفتی شماره ۲۴ در شهر نفت‌شهر ایران منفجر شده و سه کشته برجای گذاشته بود. مهار و خاموش کردن این چاه در خشکی ۳۸ روز طول کشید. چاهی که روزانه هشت هزار بشکه نفت تولید می‌کرد که تقریبا سه‌هزار بشکه بیش‌تر از تولید روزانه چاه نفتی خلیج مکزیک بود. برای همین برخی رسانه‌های داخلی با انتقاد از گفته‌های مقامات به آن‌ها توصیه کردند فعلا مشکل همین چاه را برطرف کنند و آمریکایی‌ها را به حال خودشان بگذارند.

داستان چهارمین نشت نفت به این گونه است که به گزارش ایسنا، چند روز قبل به دلیل پوسیدگی خط لوله آغاجاری به گوره در دیلم استان بوشهر، نشت نفت از این خط لوله آغاز شد که به گفته مهندس اتابک زاده ـ مدیر کل محیط زیست بوشهر ـ این نشتی، روز بعد از حادثه با تغییر خط لوله متوقف شد. اما روز چهارشنبه هفته گذشته (13 بهمن) به دلیل جاری شدن سیل، این نفت به دریا نشت کرد اما وضعیت بد جوی و توفانی بودن دریا تلاش نیروهای امدادی برای مهار این لکه بزرگ نفتی تاکنون به نتیجه نرسیده و نفت حدود 20 کیلومتر از ساحل منطقه دیلم را دچار آلودگی کرده است.

دکتر سید محمد باقر نبوی ـ معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ـ در خصوص این حادثه گفت: “در پی شکستگی خط لوله نفت آغاجاری به گوره دیلم در استان بوشهر حجم زیادی نفت به منطقه سرازیر شد که مسئولان تصمیم گرفتند برای جلوگیری از ورود آن به دریا، نفت را به دره‌ای در کنار منطقه هدایت کنند.”

وی با اشاره به اینکه قرار بود مسئولان نسبت به احداث خاکریزی در جلو دره مذکور جهت جلوگیری از ورود نفت به دریا اقدام کنند افزود: متاسفانه به دلیل بارندگی شدید، امکان احداث این خاکریز فراهم نشد. از سوی دیگر مقداری از نفت نیز که به یک رودخانه فصلی ریخته شده بود، توسط مسئولان شرکت نفت برای جلوگیری از ورود به دریا سوزانده شد.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: متاسفانه روز چهارشنبه به دلیل جاری شدن سیلاب تمام نفتی که به این دره هدایت شده بود، وارد دریا شد و بر اساس برآوردهای اولیه که توسط مسئولان نفت، بنادر و محیط زیست توسط یک دستگاه بالگرد صورت گرفت، لکه نفتی به طول 20 کیلومتر و عرض 8 کیلومتر، سواحل دیلم را فرا گرفت.

وی در ادامه گفت: روز پنجشنبه نیز مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی و وزارت نفت تلاش کردند تا از طریق نصب بوم‌ها و بکارگیری اسکیمر نسبت به مکش نفت نشت کرده اقدام کنند که متاسفانه به دلیل توفانی بودن دریا هیچ یک از شناورهای سازمان بنادر و حتی بخش خصوصی نیز موفق به انجام این کار نشدند و عمده نفت به ساحل آمده است.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه عملیات پاکسازی ساحل از روز پنجشنبه در منطقه آغاز شده است، افزود: بر این اساس نسبت به جابجایی شناهای آلوده توسط لودرها و کامیون‌ها در منطقه اقدام می‌شود که این عملیات همچنان ادامه دارد.

وی در پایان از مسئولان خواست با رعایت الزامات زیست‌محیطی هرچه سریعتر نسبت به پاکسازی مناطق آلوده اقدام کنند.

مهندس اتابک زاده ـ مدیر کل محیط زیست بوشهر ـ نیز در این خصوص گفت: “این خط لوله که جهت صادرات نفت استفاده می‌شده است، به دلیل پوسیدگی دچار نشتی شد و هم‌اکنون عملیات پاکسازی سواحل توسط مسئولان در حال انجام است.”

بنا به گزارش بی بی سی فرخ مستوفی، کارشناس امور نفت که مسائل مربوط به محیط زیست ایران را هم دنبال می کند در همین زمینه گفته در موضوع نشت نفت در خلیج مکزیک هریک از سکوهای موجود در منطقه دارای تجهیزات جلوگیری از آلودگی نفتی بودند، با این همه با توجه به میزان بسیار بالای آلودگی نفتی در خلیج مکزیک، از تجهیزات بین المللی ویژه ای استفاده شد.

او افزوده است: “در این موارد با استفاده از هواپیما روی لکه های نفتی مواد شیمیایی تخلیه می کنند که باعث می شود لکه ها به هم متصل و ته نشین شود، در این حالت بعضی از لکه ها به طور طبیعی جذب محیط شده و از بین می رود، کما این که در خلیج مکزیک هم حجم زیادی از لکه های نفتی به همین روش از بین رفت.”

به گفته مستوفی: “ایران فاقد این تجهیزات است و معمولا چون جریان های دریایی ایران به طرف جنوب خلیج فارس می وزند، ممکن است که این لکه از ساحل ایران دور شده و همچنان موجب آلودگی خلیج فارس شود.”

در همین راستا مدیر کل محیط زیست بوشهر در خصوص برآورد میزان خسارات وارده از نشت نفت نیز گفت: “به دلیل بدی آب و هوا، امکان برآورد دقیق خسارات زیست محیطی وارده هنوز فراهم نشده است، اما کارشناسان محیط زیست در حال برآورد این خسارت هستند.

خبر گزاری مهر هم به نقل از رئیس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از احتمال آلودگی بیشتر نفتی در ساحل خلیج فارس خبر داد این مقام مسئول در این مورد گفت: “بطور حتم نشت نفت در ساحل خلیج فارس اثرات جبران ناپذیری بر اکوسیستم دریا می گذارد.”

محمد صدیق مرتضوی با بیان اینکه خبرتازه ای از این آلودگی نفتی در بوشهر نیست، گفت: “کارشناسان مشغول جمع آوری اطلاعات برای برآورد خسارات و راه های کاهش مشکلات این رخداد هستند. احتمال نفوذ بیشتر این پدیده به دریا وجود دارد و بطور حتم اثرات زیادی را در اکوسیستم دریا خواهد گذاشت.”