بی‌بی‌سی: گوشی های موبایل ارزانتر و پیشرفته تر شده اند
با رواج گوشی های موبایل (تلفن همراه) دوربین دار در ایران و همزمان، افزایش امکان انتقال فیلم ها و عکس از طریق اینترنت و “بلوتوث”، تعداد بیشماری عکس و فیلم حاوی صحنه های مختلف از درگیریهای خیابانی گرفته تا میهمانی ها و جشن های عروسی به شبکه اینترنت راه یافته اند.
در تازه ترین مورد از این گونه فیلم ها و عکس هایی که توسط گوشی های موبایل گرفته شده است، سایت های اینترنتی و وبلاگ های فارسی، تصاویری از دختر جوانی را منتشر کرده اند که ظاهرا در برخورد با نیروی انتظامی صورتش خونین شده است.

گفته می شود که این دختر در میدان هفت تیر تهران، مشغول تصویربرداری از برخورد پلیس با چند دختر دیگر به دلیل آنچه مقامات جمهوری اسلامی آن را”بدحجابی” می خوانند بوده است.

با انتشار این فیلم و عکس و فیلم های دیگری که در آنها صحنه های برخورد خشن ماموران پلیس با مردم دیده می شود، اخیرا سرهنگ مهدی احمدی رئیس مرکز اطلاع رسانی پلیس تهران به خبرگزاری فارس گفت که این درگیری فیزیکی بین ماموران و دختر مزبور در دست بررسی است.

ظهور یک رسانه خبری تازه

اگرچه از ورود موبایل های دارای قابلیت تصویربرداری و عکاسی به ایران چند سالی می گذرد اما به نظر می رسد کاهش قیمت گوشی ها، افزایش امکانات انتقال این فیلم ها بر روی اینترنت، افزایش گنجایش حافظه آنها از طریق کارت های حافظه و نیز فراوانی استفاده از “بلوتوث” ( فن آوری دیگری برای انتقال بی سیم فایل ها به تلفن همراه دیگر) سبب شده است تا فیلم ها و عکس های گوناگون به سرعت در میان کاربران اینترنت و مشترکان تلفن همراه رد و بدل شود.

تصاویر ضبط شده توسط موبایل ها در ایران نیز بارها در شبکه های مختلف خبری و یا رسانه های بین المللی مورد استفاده قرار گرفته است.

به این ترتیب به نظر می رسد، یک رسانه خبری تازه برای انتقال اطلاعات و گزارشهای تصویری در دسترس مردم ایران قرار گرفته است.

استفاده از موبایل ها برای ضبط صحنه های مربوط به خبرها و اتفاقات غیرعادی در کشورهای دیگر به امری رایج بدل شده است و شبکه های تلویزیونی خبری، از جمله بی بی سی همواره فیلم ها یا عکس های مربوط به وقایع خبری ثبت شده توسط موبایل ها را که مخاطبان برای آنها می فرستند، مورد استفاده قرار می دهند.

یک نمونه مشهور از این بهره برداری خبری از تصاویر موبایل ها، مربوط به بمب گذاریهای لندن در هفتم ژوئیه سال 2005 بود که تصاویر مربوط به آن از شبکه های مختلف خبری پخش شد.

نمونه اخیر و جنجال برانگیز دیگر، مربوط به ضبط تصاویر اعدام صدام حسین دیکتاتور سابق عراق بود که به طرز وسیعی در شبکه های خبری مورد استفاده قرار گرفت.

تصاویر ضبط شده توسط موبایل ها در ایران نیز بارها در شبکه های مختلف خبری و یا رسانه های بین المللی مورد استفاده قرار گرفته است.

از جمله، اخیرا سی ان ان و بی بی سی تصاویر ضبط شده ای را نشان دادند که ماموران پلیس در تهران دختری را که فریاد می زد و کمک می خواست به زور سوار یک اتومبیل پلیس می کنند.

موبایل به عنوان رسانه خبری یا شبه خبری نوین

بسیاری از صاحب نظران ارتباطات معتقدند که در هم آمیخته شدن چند ابزار ارتباطی چون دوربین عکاسی، ویدئو و ضبط صوت با تلفن همراه، به خودی خود یک انقلاب رسانه ای در تولید اخبار و اطلاعات و باز انتشار آنها محسوب می شود که با افزایش قابلیت های فن آوری مربوط به آن، امکانات تازه ای برای انتشار و دریافت اطلاعات فراهم آورده است.

به نظر می رسد که تصاویر ضبط شده توسط این موبایل ها اکنون دولت جمهوری اسلامی را در مواردی چون درگیری در میدان هفت تیر دچار دردسر ساخته است

آنها معتقدند که چنین رسانه هایی هستند که راه را برای مشارکت همگانی در تولید اطلاعات و دستیابی به دمکراسی اطلاعاتی فراهم می آورد.

“مخاطبان/خبرنگار” بر اساس علائق فردی و ارزش های خبری مربوط به خود و فوریت سوژه، به ثبت وقایع اجتماعی می پردازند و به نسبت رسانه های سنتی، هم سرعت بیشتری دارند هم بخش وسیعی از مخاطبان را هدف قرار می دهند.

چند نمونه گزارشهای موبایلی

در هفته های گذشته که نیروی انتظامی ایران طرح برخورد با “بدحجابی” را آغاز کرد، تصاویر ویدئویی و عکس های بسیاری که توسط موبایل گرفته شده بود بر روی اینترنت منتشر شد.

در يک نمونه از این فیلم ها دختری که ظاهرا با ضرب و شتم وادار می شود تا سوار اتومبیل پلیس شود مقاومت می کند اما دو مامور پلیس سرانجام با استفاده زور و لگد وی را سوار اتومبیل می کنند.

به نظر می رسد که فراوانی و گستردگی چنین نمونه هایی و پخش شدن چنین تصاویری که با تبلیغات رسمی دولتی مغایر است، ماموران امنیتی دولت ایران را وادار به واکنش کرده است و اخیرا اخباری از احتمال بازرسی موبایل های مردم توسط ماموران منتشر شد.

با این حال بسیاری بر این عقیده اند که با توجه به آمار چند میلیونی مشترکان تلفن همراه و گستردگی وقایع اجتماعی، امکان کنترل مردم برای جلوگیری از ثبت صحنه هایی که ممکن است مغایر با تبلیغات رسمی باشد، تقریبا وجود ندارد و هرچه بیشتر می گذرد موبایل ها در ایران به وسیله ای برای انتشار اخبار و اطلاعات غیر رسمی بدل می شوند.

اگرچه در گذشته بارها دولت جمهوری اسلامی تلاش کرده است تا مانع از انتقال چنین اطلاعاتی شود، ولی به نظر می رسد که تصاویر ضبط شده توسط این موبایل ها اکنون دولت جمهوری اسلامی را در مواردی چون درگیری در میدان هفت تیر دچار دردسر ساخته است.