عبرت: اسفندیار رحیم‌مشایی» مردی که سایه‌اش نه بر دولت که بر سیاست ایران سنگینی می‌کند، حضور و اظهاراتش خبرساز و جنجال‌برانگیز می‌شود، نبودن و غیبت او حاشیه ساز! اگر نمایندگان مجلس دیروز به هر دلیلی پذیرفته‌اند که امضاهای طرح ارایه شده برای سوال از رییس‌جمهوری را پس بگیرند یا این طرح همچنان مسکوت بماند در واقع پذیرفته‌اند آن‌گونه که محمدرضا باهنر نایب رییس اول مجلس گفت: «دولت تا پایان دوره قانونی کارش را با آرامش ادامه دهد.» اما معنای وقایع و اتفاقات اخیر، پس از اظهارات مجتبی ذوالنور، جانشین سابق نماینده مقام معظم رهبری در سپاه که گفته است: «مشایی و احمدی‌نژاد، لاله و لادن هستند که با عمل جراحی از هم جدا نمی‌شوند» شاید بدین معناست که رییس‌جمهوری، دولتش را تا آخر با حضور «مشایی» به پایان خواهد رساند. محمود احمدی‌نژاد آشنایی با مشایی را «نعمت خداوند» به او می‌داند و به هزارویک دلیل به او علاقه دارد و به او غبطه می‌خورد.

حمیدرضا رسایی، نماینده تهران، او را «الیاس» دولت لقب می‌دهد. علی بنایی، نماینده قم از «چک سفید امضای احمدی‌نژاد برای مشایی» سخن می‌گوید. برخی با یادآوری هم‌پیوندی وثیق احمدی‌نژاد با مشایی، او را «اسکندر» کابینه دهم می‌دانند و گروهی با رجوع به فشار همه‌جانبه اصولگرایان علیه رییس‌دفتر رییس‌جمهوری و تزلزل جایگاه کنونی‌اش، مشایی را «چشم اسفندیار» دولت دهم معرفی می‌کنند. با این وجود، تقریبا قاطبه موافقان و مخالفان وی بر این نکته تاکید دارند که رقم خوردن تحولات آتی کشور، متاثر از چگونگی فرجام سیاسی مشایی خواهد بود.

این روزها جریانی در سایت‌های خبری از غیبت مشایی سخن می‌گوید. گاهی خبر حصر خانگی او را منتشر می‌کنند و گاهی از بازداشتش خبر می‌دهند. اسفندیار رحیم مشایی، یار رییس‌جمهوری که از زمان فرمانداری احمدی‌نژاد در خوی با او آشنا شده و تا شهرداری تهران و پس از آن در کاخ ریاست‌جمهوری از هم جدا نشده‌اند، در 14 برنامه مهم هفته‌های اخیر غیبت داشته است. از روزی که محمود احمدی‌نژاد در نشست مطبوعاتی خود در خردادماه گفت که «سکوت الهام بخش» را در پیش گرفته است و موضع دولت در قبال جریان انحرافی و انتسابش به او «سکوت» است، گرچه حضور مشایی در تصاویر دوربین‌ها و عکس عکاسان کم و کمتر شد و در واقع سکوت کرد، اما الهامش هست.

آخرین حضور رییس‌دفتر احمدی‌نژاد در 23 خرداد و در حاشیه جلسه هیات دولت بوده که شانه‌به‌شانه رییس‌جمهوری از جلسه هیات دولت خارج شده و عکاسان تصویرشان را ثبت کرده‌اند. پس از آن مشایی در هیچ برنامه‌ای حضور نداشته اما نشانه‌های حضور و فعالیت او همچنان در دولت دیده می‌شود. صدور حکم جانشینی برای میثم طاهری به‌جای ملک‌زاده بازداشت شده، از سوی مشایی گرچه خبر از ادامه فعالیت‌های رییس دفتر احمدی‌نژاد کمافی‌السابق دارد اما ساده‌انگارانه است که تصور شود فعالیت‌های مشایی، مشاور ارشد رییس دولت محدود یا کم شده باشد.

انتخابات مجلس یا حضور در عرصه ریاست‌جمهوری

اما بحث بر سر مشایی در بین جریانات مختلف و در میان سخنان مسوولان پایانی ندارد. مجتبی ذوالنور دوشنبه شب گذشته در یکی از جلسات سلسله نشست‌های بصیرت در مسجد اهل بیت (ع) قم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چقدر احتمال می‌دهید اسفندیار رحیم‌مشایی برای انتخابات مجلس کاندیدا شود؟ گفته است: «بعید می‌دانم؛ چرا که ایشان شأن خودش را بالاتر از این می‌داند؛ فکر می‌کنم او به ریاست‌جمهوری فکر می‌کند.»به گزارش ایلنا، ذوالنور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گذشته اسفندیار رحیم‌مشایی، چه بوده است؟ این‌گونه روایت می‌کند که «او از نیروهای امنیتی بوده و از اول انقلاب هم در این مسیرها کار کرده، ولی از کردستان به احمدی‌نژاد متصل شده است.»جانشین سابق نماینده ولی‌فقیه در سپاه در پاسخ به این سوال که آیا سرکرده اصلی انحرافی مشایی است یا او هم وصل به جایی می‌باشد، ابراز داشت: «آنچه در ظاهر امر نشان می‌دهد، این است که رأس این جریان، خود ایشان است اما اینکه بیگانگان از او سوءاستفاده کنند منتفی نیست.»اظهارات ذوالنور تقریبا آخرین موضع‌گیری یکی از مسوولان درباره مشایی است و پس از آن صورت‌گرفته که تنها خبر این هفته درباره فعالیت مشایی، صدور حکم برای دبیرکل شورای‌عالی ایرانیان خارج از کشور بوده است.

این غیبت‌های دنباله‌دار در حالی اتفاق می‌افتد که پیش از این رییس دفتر رییس‌جمهور در قریب به اتفاق برنامه‌های احمدی‌نژاد حضور داشته است. اما سایت مشرق در گزارشی مدعی شده که درباره دلایل این غیبت‌ها و پرده‌نشینی‌ها، حرف‌و‌حدیث‌ها و گمانه‌های بسیار است.

برخی نزدیکان وی (مشایی) می‌گویند: «مشایی که از بیماری دیابت رنج می‌برد، این روزها تحت فشار ناشی از هجمه‌های منتقدان و افکار عمومی، بیماری‌اش شدت گرفته و در دوره استراحت و درمان به سر می‌برد.»گمانه‌زنی‌های دیگری هم در این خصوص مطرح شده است: «برخی دیگر غیبت مشایی در برنامه‌های اخیر رییس‌جمهور را دستور شخص احمدی‌نژاد می‌دانند تا حساسیت‌ها به حضور وی در کنارش به تدریج کاهش یابد و سنگینی فشار ناشی از حملات هم از روی دوش دولت برداشته شود.»اما مروری بر نقش و عملکرد مشایی در دولت‌های احمدی‌نژاد فرضیه کنار گذاشتن او برای رفع فشار و تنش از دولت را رد می‌کند.

در سال‌های اخیر همواره نام مشایی برای هر انتصاب و اخراجی در دولت مطرح شده است. چه آن زمان که محسنی‌اژه‌ای وزیر برکنار شده اطلاعات دولت نهم در بیان خاطراتش از دوران برکناری از وزارت گفت که «رییس دفتر رییس‌جمهور (مشایی) او را حتی برای خداحافظی با سایر اعضای کابینه به هیات دولت راه نداده است» و چه زمانی که منوچهر متکی از نقش مشایی در برکناری‌اش در سنگال به دلیل اختلافات با مشایی گفت. انتخاب ملک‌زاده و طاهری، دو انتخاب اخیر در دولت نیز منتسب به مشایی و تاثیر آشنایی او با این افراد در انتخاب‌ها بوده است.

این داستان در برکناری و انتخاب تقریبا تمامی اعضای کابینه تکرار شده است. اما مشایی باب گفتمان جدیدی را در دولت احمدی‌نژاد که با شعار عدالت و مهرورزی و حمایت اصولگرایان بر سر کار آمده بود، گشود. با تشکیل شورای‌عالی ایرانیان خارج از کشور و پرداختن به بحث مکتب ایرانی و آوردن کتیبه کوروش به ایران پس از 33 سال تلاش شد به گفتمان جدیدی پرداخته شود. این‌گونه بود که مشایی در قالب تئوریسین این جریان نشست و با وجود تمام انتقاداتی که در جریان اصولگرایی برانگیخت به راه خود ادامه داد. اما پاسخ احمدی‌نژاد به همه انتقادات و حملات به مشایی، دفاع قاطعانه بوده است.

آخرین بار احمدی‌نژاد در مراسم تودیع مشایی و معرفی بقایی به صراحت به توصیف رابطه‌اش با مشایی پرداخت و گفت: «یکی از افتخاراتم در زندگی و یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌هایی که خداوند به من داد، آشنایی با آقای مشایی، این مرد بزرگ و برادر پاک و مومن است.»به گزارش ایسنا، رییس‌جمهوری با بیان اینکه ایشان مثل چشمه‌ای زلال هستند که یک ذره غش برایشان معنا ندارد، ادامه داد: دیدم به ایشان هجوم می‌شود، علت را جویا شدم، پاسخی نیافتم و به حال ایشان غبطه خوردم.» اما پاسخ مشایی برای منتقدان و معترضانش در فیلمی بود که به صورت غیررسمی در بسیاری از سایت‌ها منتشر شد.

مشایی در این فیلم می‌گوید: «من سکته نمی‌کنم، اما برخی‌ها را سکته می‌دهم.» این سخنان مشایی و دفاع همه جانبه احمدی‌نژاد شاید بهتر بتواند دلایل سخنان ذوالنور درباره احمدی‌نژاد و مشایی را مشخص کند وقتی که گفت: «احمدی‌نژاد و مشایی لاله و لادن هستند که با عمل جراحی از هم جدا نمی‌شوند.» به نظر می‌رسد آنچه رییس‌جمهوری با مشایی را به هم گره زده آنقدر محکم است که نتوانسته با وجود همه انتقادات و حملات این رابطه را همچنان ضعیف کند و ظاهرا اصولگرایان باید بپذیرند و شاید بهتر باشد، بگوییم پذیرفته‌اند که دوره احمدی‌نژاد با مشایی تمام می‌شود. سایه مشایی بر سر دولت و سیاست ایران همچنان سنگین است و این موضوع تاثیری در حضور یا غیبت این روزهای مشایی ندارد.