آینده: در پایان این دوره از فعالیتهای سایت آینده ضمن تشكر از همراهی مخاطبان وفادار سایت كه موجب شدند “آینده” تا آخرین روز یكی از سایتهای پربیننده خبری كشور باقی بماند و همچنین قدردانی همراه با شرمندگی از همكاران گرانقدر آینده كه با قبول زحمت فراوانتر از فعالیت در سایر رسانه ها نه تنها از مزایای مشابه برخوردار نبودند بلكه از طریق ایجاد مشكلات خاص مورد مهرورزی قرار گرفتند از خداوند می خواهم این زحمت ناچیز را مشمول لطف خود قراردهد واز خطاهای بزرگی كه در این مسیر دشوار ناخواسته از ما سرزده است، درگذرد.

آینده، فواد صادقی؛ پس از فیلتر شدن سایت آینده برای پنجمین بار، بسیاری از دوستان و مخاطبان سایت از روشهای گوناگون این پرسش را مطرح می كردند كه چرا با سایت آینده این اندازه برخورد می شود و چرا پس از این همه برخورد، باز هم به فعالیت ادامه می دهد؟

قبل از وارد شدن به این موضوع، لازم است بر فهرست برخوردهایی كه طی دو سال اخیر با سایت آینده انجام شده است، مروری داشته باشیم (لازم به ذكر است سایت آینده در آذر ماه سال 87 فعالیت خود را آغاز كرد):

22خرداد 1388- صبح جمعه با مراجعه ضابطین دادستان سابق تهران كه با دستور ویژه جهت توقیف سایت آینده مراجعه كرده بودند، این سایت توقیف گردید. اما پس از 4 روز، مجوز فعالیت به آن داده شد.

31 خرداد 1388- سایت آینده به مدت كمتر از 50 روز فیلتر شد.

31 خرداد 1388- دو تن از اعضای سایت بازداشت و تجهیزات سایت توقیف شد كه اعضا نیمه شب آزاد و تجهیزات پس از سه روز بازگردانده شد.

21 آذر 1388- سایت آینده برای حدود ده ماه فیلتر شد.

21 بهمن 1388- یكی از اعضای سایت آینده بازداشت و فعالیت سایت متوقف شد كه زندانی بعد از 20 روز آزاد شد.

مهر 1388- رفع فیلتر و فعالیت مجدد سایت آینده

10 آبان 1389 – سایت آینده برای مدت یك شب فیلتر شد.

18 اسفند 1389- سایت آینده برای حدود 50 روز فیلتر شد.

5 مرداد 1390- دو تن از اعضای سایت آینده به مدت 5 روز بازداشت و تجهیزات سایت به مدت سه هفته توقیف و دفتر آینده به مدت یك هفته پلمپ شد.

4 شهریور 1390 – سایت آینده فیلتر شد.

البته این لیست برخوردها با آینده است و روی دیگر سكه، رفع فیلتر، آزادی همكاران و فعالیت مجدد سایت آینده است كه در برخی موارد كمتر از یك روز و در برخی موارد چندین هفته و چندین ماه به طول انجامیده است. اما در این میان آنچه مهم است، نتیجه این گونه برخورد با رسانه هاست. البته به این فهرست باید پرونده های تشكیل شده علیه آینده در محاكم قضایی از سوی برخی دستگاهها و نهادها را نیز اضافه كرد كه بخشی از آن همچنان مفتوح است.

به یاد دارم در اولین بار دستگیری به كارشناس مربوطه گفتم در نتیجه برخورد امنیتی با رسانه های داخلی چند حالت متصور است:

1- بخشی از رسانه های منتقد و معترض اقدام به انتقال اعضا و مركز رسانه خود به خارج از كشور می‌كنند و در آنجا ادامه فعالیت می دهند، با این تفاوت كه فعالیت در آن سوی مرز بدون هیچ گونه كنترل و رعایت خودسانسوری و خط قرمزهای نوشته شده و نانوشته است. علاوه بر آن، به دلیل دور بودن تحریریه این رسانه ها از داخل كشور، گاه به صورت محسوس ضریب خطای آنان در تحلیل وقایع و بررسی اخبار افزایش می باید و خواسته یا ناخواسته رادیكال تر می شوند.

2- بخشی از رسانه های منتقد پس از توقیف به همان شكل كار خود را ادامه نداده، بلكه اصطلاحا متلاشی می شوند و از دل آنها رسانه های دیگری به شكل زیرزمینی و غیررسمی و ناشفاف متولد می شود و بخشی از روزنامه نگاران شاغل در آنها نیز به همكاری شفاف یا با اسمی مستعار با رسانه های خارج از كشور می پردازند.

3- در خوش بینانه ترین حالت، بخشی از رسانه های منتقد پس از توقیف، فعالیت خود را خاتمه داده و از همكاری اعضای خود با دیگر رسانه های غیرقانونی جلوگیری كرده و آنان را قانع می كنند تا از كشور خارج نشوند، اما مخاطب آنان به رسانه های خارج از كشور سوق می یابد. چرا كه مخاطب آنها در پی رسانه های منتقد و نه رسانه های رسمی و سفیدنماست.

بنابراین، برخورد سلبی و نابود كردن یك رسانه منتقد داخلی به دلیل اشتباهات خود رسانه یا كم ظرفیتی و برخوردهای سلیقه ای مسئولان، تنها یك نتیجه دارد و آن افزایش توان رسانه ای و مخاطب رسانه های خارج از كنترل جمهوری اسلامی است كه یا مرتبط با اپوزیسیون نظامند و یا به دولتهای غربی وابسته می باشند كه البته این به معنای عدم وجود نظارت بر رسانه های داخلی نیست. بلكه تاكید بر لزوم استفاده از قدرت نرم نظیر تعیین چارچوب، نظارت به موقع و استفاده از تذكر و اصلاح به جای برخورد سخت با فیلتر، بازداشت و پلمپ است.

در واقع حضور منتقدین در قالب رسانه های رسمی و در محدوده قوانین هر كشوری به منزله سوپاپ اطمینان در برابر براندازی و رسانه های بیگانه محسوب می شود، بویژه در مقطع فعلی و در آستانه انتخابات و افزایش تنشهای خارجی، تحدید فضای رسانه ای و كاهش چندصدایی حاصله از آن، بر خلاف مصالح جامعه تلقی می شود.

طی دو سال گذشته ده ها و صدها بار از سوی اعضای خانواده، همكاران، دوستان و حتی رجال سیاسی به ما پیشنهاد شد كه یا مانند اكثر رسانه های كنونی كشور تحت قیمومیت یكی از شخصیتهای سیاسی قرار گرفته و از نظر اقتصادی بی نیاز و از نظر امنیتی به مصونیت برسیم و یا یكی از سه راه فوق را برگزینیم و خود را از بند و بیم این برخوردها برهانیم. اما جمع بندی همكاران سایت آینده تا كنون این بوده كه به جای هر 4 مسیر فوق، راه دیگری را برگزینیم و آن اصرار بر تداوم فعالیت با همان نام و تحت همان چارچوبهای قانونی و فشارهای فراقانونی و حفظ استقلال در تصمیم گیری و عدم وابستگی به هر شخص یا گروه بود.

نتیجه این تصمیم فوق العاده دشوار بوده است. كسانی كه با فعالیت سایتهای اینترنتی آشنایی دارند، به خوبی می دانند حتی یك وقفه چند روزه در فعالیت سایت نیز می تواند اثر محسوسی بر افت مخاطب، رتبه و جایگاه سایت بگذارد، حال اگر این توقف به جای چند روز به هفته ها و ماه ها بینجامد، در واقع به معنای نابودی تمامی زحمات قبلی و آغاز از صفر برای یك رسانه اینترنتی است و در مورد آینده نیز دقیقا همین گونه بوده است.

در دفعه نخست فیلترینگ مدت دار سایت آینده در آذر ماه 1388، رتبه سایت در میان سایتهای خبری به جایگاه چهارم رسیده بود و در سایت آلكسا نیز رتبه 18 را در میان كلیه سایتهای خبری و غیرخبری فارسی كسب كرده بود.

با به درازا كشیدن زمان فیلترینگ و سپس دستگیری و توقف فعالیت سایت با دستور برخی نهادها به مدت 8 ماه، عملا بیننده انبوه سایت از بین رفت و در راه اندازی مجدد رتبه آینده، از 18 به 10000 سقوط كرد. در بار دوم فیلترینگ و تعطیلی مدت دار نیز كه حدود دو ماه به طول انجامید، باز رتبه سایت از 80 به 3000 سقوط كرد.

اكنون نیز به محض آنكه آینده در بین شش سایت پربیننده خبری كشور قرار گرفته، مجددا فیلتر گردیده و طبیعتا آسیب جدی به بیننده و رتبه آن وارد می گردد.

اثرات این آسیبها در شرایط اقتصادی سایت نیز اثر مضاعفی دارد، مضاف بر این كه برخی از دستگاه ها و اشخاص را تحریك به پرونده سازی قضایی برای وارد كردن فشار بیشتر به اعضای سایت می كند.

بنابراین شاید با این توضیحات، برگزیدن یكی از راه های مذكور منطقی تر باشد؛ چرا كه اداره یك رسانه فاقد حمایت اقتصادی، نظیر آنچه بسیاری از رسانه های افراطی برخوردارند، از یك سو و آسیب پذیری فراوان در برابر برخوردهای سیاسی، سلیقه ای و شخصی برخی مسئولان یا مشاوران آنها، فوق العاده دشوار است.

بنابراین شاید بخشی از برخوردهای فهرست شده در ابتدای این یادداشت كه البته بدون در نظر گرفتن پرونده سازی قضایی و امنیتی، شكایت نهادها و دستگاهها و مواردی كه ذكر آن شاید به صلاح نیست، می‌باشد، برای وادار كردن یك رسانه به تعطیلی كافی باشد؛ اما دلایل اعتقادی اعضای سایت آینده موجب شد تصمیم به ادامه فعالیت قانونی تا حد امكان پابرجا باشد.

البته در این راه حسن نیت و اعتماد و اطمینان بخشی دیگر از مسئولین نظام به سایت آینده موجب شده است تا معضل به وجود آمده پس از هر بار برخورد، دیر یا زود رفع گردد و این رسانه قادر به ادامه فعالیت باشد كه امیدواریم در درگاه حضرت حق ماجور باشند.

هرچند سایت آینده هیچ گاه مدعی فعالیت بدون اشتباه و یا كم اشتباه نبوده است و طبیعت یك رسانه آنلاین سر زدن اشتباهات و خطاها در بخشی از مطالب و نظرات منشره بینندگان است كه این احتمال با توجه به كمبود نیرو و محدودیتهای سایت افزایش می یابد، اما نمی توان سرزدن اشتباهات مشابه از رسانه های افراطی و دارای مصونیت را نادیده گرفت.

حركت بر مسیر برخورد سخت با رسانه ها تنها بر پررونق كردن رسانه های اپوزیسیون و محروم نظام از رسانه های توانمند در شرایط دشوار پیش رو می انجامد.

اكنون كه پس از حدود دو ماه از دور جدید فیلترینگ سایت كه درآمدهای سایت نیز كه از طریق آگهی تامین می گردد تقریبا قطع گردیده بود، درخواست تجدید نظر در فیلترینگ سایت در كارگروه مربوطه مورد موافقت قرار نگرفت و با توجه به افزایش فشارهای خاص وارده به سایت به جهت تداوم فعالیت در زمان فیلتر بودن، تصمیم به توقف ادامه فعالیت در این شرایط گرفته شد تا اگر تغییری در شرایط به وجود آمد و با پیگیری های قانونی زمینه رفع فیلتر سایت آینده فراهم شد، مجددا امكان ادامه فعالیت آن ممكن شود.

در پایان این دوره از فعالیتهای سایت آینده، ضمن تشكر از همراهی مخاطبان وفادار سایت كه موجب شدند آینده تا آخرین روز یكی از سایتهای پربیننده و موثر خبری كشور باقی بماند و همچنین قدردانی همراه با شرمندگی از همكاران گرانقدر آینده كه با قبول زحمت فراوانتر از فعالیت در سایر رسانه ها، نه تنها از مزایای مشابه برخوردار نبودند، بلكه از طریق ایجاد مشكلات خاص مورد مهرورزی قرار گرفتند، از خداوند می خواهم كه این زحمت ناچیز را مشمول لطف خود قراردهد و از خطاهای بزرگی كه در این مسیر دشوار ناخواسته از ما سرزده است، درگذرد.

در حال و هوای خداحافظی به این نغمه گوش فرا دهید.

ضمنا نظرات بینندگان در پای این نوشتار منتشر خواهد شد.