بی‌بی‌سی: با خوداری مقامات آمریکایی از اظهار نظر پیرامون تصاویر پخش شده از هواپیمای تجسسی ساقط شده آن کشور، بازار گمانه زنی پیرامون نحوه شکار این پرنده توسط ایران در رسانه های آمریکایی داغ شده است. ایران می گوید هواپیمای تجسسی بدون سرنشین رادار گریز RQ 170 – موسوم به جانور قندهار – را با حمله سایبری وادار به فرود کرده است، اما پیشتر منابع بی نام در وزارت دفاع آمریکا در گفتگو با خبرنگاران این ادعای ایران را “بی اساس” و “غیر ممکن” توصیف کرده بودند.

برای بررسی صحت و سقم ادعای دو طرف، گفتگویی انجام دادم با رابرد بــِر، افسر سابق آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا، سیا که متن آن در ذیل آمده است:

س: به نظر شما هواپیمای تجسسی بدون سرنشین RQ 170 چطور توسط ایران شکار شده است؟

رابرت بـِـر: تقریبا به نظر من می رسد که این پرنده در ایران به زمین نشانده شده، با کنترل از راه دور، یعنی کنترل آن توسط آمریکایی ها را خاموش کرده اند و هدایت آنرا در دست گرفته اند. اگر شما تصاویر هواپیماهای بدون سرنشین ساقط شده را دیده باشید، می دانید که آنها مثل هر هواپیمای دیگری در اثر سقوط متلاشی می شوند، اما به نظر می رسد که این یکی شاید در یک فرودگاه یا یک دشت فرود تقریبا ً نرمی داشته است. من واقعا ً از اینکه خسارت بیشتری ندیده بود متعجب شدم.

س: اگر واقعا ً چنانکه شما می گوئید و ایران هم پیش از این اعلام کرده بود، ایران موفق شده با رخنه سایبری به سیستم ناوبری این پرنده تجسسی، کنترل آنرا به دست بگیرد، آیا این یک ضربه عظیم امنیتی به ارتش آمریکا محسوب می شود؟

رابرت بـِـر: قبلا هم این هواپیماهای تجسسی بدون سرنشین هک شده اند و ارتش شواهد آنرا طی سالهای اخیر مشاهده کرده. مشکل از نرم افزارهای بد است که می شود از راه دور به آن رخنه کرد. من تصور می کنم ایرانی ها برای این کار کمک هم گرفته اند، سوال این است که آیا نیروی کمکی روسها بوده اند یا نه، چون آنها می توانند به این پرنده ها رخنه کنند. من فکر می کنم اگر به این هواپیما رخنه سایبری شده باشد که شواهد قویاً ً به آن اشاره دارند، ما با مشکل بزرگی مواجه هستیم.

س: علاوه بر بهره تبلیغاتی، آیا ایران می تواند اطلاعات حساس دیگری از این پرنده تجسسی استخراج کند؟

رابرت بـِـر: من فکر می کنم این یک ضربه امنیتی عظیم است چون این هواپیماهای تجسسی از پرتو نگاری حرارتی، انواع دوربینهای پیشرفته که در عملیات ابیت آباد علیه مخفیگاه اسامه بن لادن استفاده شد. این دوربینها بسیاری بسیار دقیق هستند و تصاویر سه بعدی تولید می کنند. این هواپیماها می توانند در ارتفاع 50 هزار پایی پرواز کنند که آنها را از تیر رس آتش بارهای ضد هوایی خارج نگاه می دارد. من تصور می کنم ایرانی ها بتوانند از آن بهره برداری کنند. اگر آنها توانسته اند این پرنده را بنشانند، قاعدتا ً می توانند از آن بهره برداری هم بکنند. این شکار به آنها اجازه می دهد آنچه ما از آسمان رسد می کنیم را ببینند، همانطور که به روسها و چینی ها این امکان را می دهد. فن آوری به کار رفته در این هواپیما در حقیقت برای مدتهای مدیدی زیربنای جنگ ما در عراق و افغانستان بوده.

س: بر اساس گزارشی که روز پنج شنبه در روزنامه واشنگتن پست منتشر شد، آمریکا چهار سال است که از این نوع هواپیماهای تجسسی بدون سرنشین برای رخنه به حریم هوایی ایران استفاده کرده است. آیا با این تحول، دوره این رخنه ها به پایان رسیده است؟

رابرت بـِـر: نه این پایان هواپیماهای تجسسی بدون سرنشین نیست. آنها تدابیر امنیتی این پرنده ها را تقویت خواهند کرد. ایالات متحده برای جاسوسی از ایران می تواند از ماهواره یا این نوع هواپیماها استفاده کند و بخش اعظم عملیات جمع آوری اطلاعات ما در ایران به صورت فنی انجام می شود. آمریکا پرواز آنها را متوقف نخواهد کرد. یا امنیت پرواز آنها را تقویت می کند یا یک سیستم خود انهدامی بر آنها نصب خواهد کرد. آمریکا و غرب برای تعقیب برنامه هسته ای ایران به این هواپیماهی بدون سرنشین نیاز دارند. بدون آنها ایران برای ما تنها یک سیاهچاله تاریک خواهد بود.

س: به نظر شما این ماجرا چقدر می تواند به وجهه دولت آقای اوباما صدمه بزند؟

رابرت بـِـر: به نظر من اصلا مایه شرمساری نیست، اتفاقا نشان می دهد که دولت اوباما در برخورد با ایران خشن است، برای لابی ضد ایران اطمینان بخش خواهد بود چون ثابت می کند ما داریم آنجا فعالیت می کنیم، می دانیم چه خبر است و پرنده های تجسسمان آنجا پرواز می کنند. البته دولت هیچ چیزی را تائید نخواهد کرد اما این روشی است که امروزه جاسوسی انجام می شود، با هواپیماهای بدون سرنشین، با دوربینهای از راه دور و با شنود مکالمات.