رادیوفردا: کمپین حقوق بشر ایران در گزارشی جزییات بیش از یکصد مورد اعدام مخفیانه در زندان وکیل آباد مشهد را منتشر کرده است. در میان اعدام شدگان، یک شهروند از نیجریه، تعدادی از افغانستان و بقیه از ایران هستند و اتهام بیشتر آن ها جرائم مرتبط با مواد مخدر، خرید و فروش و یا نگهداری آن بوده است.

اين گزارش می گويد، تعداد اعدام های مخفيانه در زندان وکيل آباد مشهد در فاصله بين تابستان ۸۸ تا آخر تابستان ۹۰، و در ۳۵ مورد اجرای حکم اعدام ، حدود ۵۵۰ تن بوده است که کمپين حقوق بشر توانسته به شکل مستند، مشخصات بیش از يکصد تن را ثبت کند.

این گزارش همچنین به مواردی از اعدام های مخفیانه دیگر در زندان های بیرجند، قرل حصار کرج، کارون، اهواز، تایباد، ارومیه و قم اشاره کرده است.

گزارش کمپین حقوق بشر ایران می گوید تقریبا همه نامهای عنوان شده در این فهرست یکصد نفره، جزو اعدام های مخفیانه زندان های وکیل آباد مشهد هستند. به جز این اعدامها، اعدامهایی مرتبط با احکام قصاص نیز در این زندانها به اجرا در آمده اند که گفته می شود در حضور خانواده های مقتول اجرا می شوند. اما فهرست ۱۰۲ نفره، فقط اعدام های مخفیانه را در برمی گیرد.

این گزارش می گوید اعدام های گسترده یاد شده در زندان وکیل آباد مشهد «مخفیانه»، «دسته جمعی»، «اعلام نشده» و بدون درنظر گرفتن مراحل آیین دادرسی عادلانه ونیز رویه های جاری در جریان اعدام متهمان بوده است.

مفهوم اعدام مخفیانه به این معناست که حکم اعدام بدون حضورو اطلاع وکلا و خانواده اعدام شدگان اجرا می شود و آنها تا یک یا چند روز بعد از اجرای حکم، از اعدام زندانی شان مطلع نمی‌شوند و حتی خود زندانیان اعدام شده نیز تا چند ساعت قبل از اجرای حکم اعدام از آن بی خبرند.‏

کمپین حقوق بشر می گوید این اعدام ها از این نظر «اعلام نشده» است که هیچگاه مقام های رسمی دولتی یا قضایی جزییات، تعداد و اسامی اعدام شدگان و تاریخ اجرای اعدام ها را منتشر نکرده اند و به صورت رسمی مسئولیت اعدام ها را برعهده نمی‌گیرند.‏ به گفته شاهدان احکام اعدام در دادگاه هایی که بعضا تنها چند دقیقه طول می کشد صادرشده و بسیاری از متهمان از حق دادرسی عادلانه محروم بوده اند. از همین رو این گزارش، اعدام های یاد شده را «غیرقانونی» خوانده است.

در متن این گزارش آمده است :‌«چند شعبه خاص در دادگاه انقلاب مشهد بدون رعایت آیین دادرسی منصفانه و قوانین جاری ایران در هر یک ساعت چندین پرونده متهمان جرایم مواد مخدری را بررسی می کنند و در بسیاری از موارد تنها مستند به گزارش اداره اطلاعات، اطلاعات سپاه یا اطلاعات ناجا (نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) و یا اقرارهای متهمان زیر شکنجه های شدید جسمی در عموما بازداشتگاه های نیروی انتظامی، احکام گسترده اعدام صادر می کنند.

این گزارش می کوید: «اکثر قریب به اتفاق احکام گسترده اعدام یاد شده متهمان مواد مخدری، تنها با برگزاری «یک جلسه چند دقیقه ای» که عموما بدون حضور وکیل تعیینی یا تسخیری متهمان بوده، در دادگاه انقلاب مشهد صادر می شوند و در یک پروسه زمانی چند ماهه حکم اعدام تایید و اجرا می شود.»

به گفته منابعی که با کمپین صحبت کرده اند در بسیاری از موارد احکام اعدام برای متهمان خارجی و عموما افغان بدون رعایت «حق دسترسی کنسولی» صادر می شوند. این افراد به سبب ناآشنایی با زبان رسمی دادگاه ،زبان فارسی، از روند قضایی و سوال جواب ها نامطلع هستند.

بر اساس این گزارش، در برگه وفات پزشکی قانونی که در بسیاری از این اعدام ها حتی قبل از اجرای اعدام ها صادر شده است، علت مرگ «قتل قانونی» ذکر شده است.

طبق این گزارش، مکان اجرای این اعدام ها راهروی روباز منتهی به سالن ملاقات های زندان وکیل آباد مشهد است. زندانیان اعدامی تنها ساعاتی قبل از اجرای حکم از بندهای مختلف زندان وکیل آباد، جمع آوری شده و جهت غسل پیش از اعدام و نوشتن وصیت نامه به بند دیگری منتقل شده و از آنجا راهی راهرو اعدام می شوند. در موارد اندکی زندانیان در زیر زمین ساختمان دادگاه انقلاب مشهد اعدام شده اند.

آن گونه که این گزاش می گوید، هنگام اجرای این اعدام ها نماینده ای از دادستانی مشهد ، نماینده ای از کلانتری بدرقه زندانیان (کلانتری مستقر در داخل زندان وکیل آباد مشهد که زیر مجموعه سرکلانتری غرب است)، نماینده ای از سرکلانتری غرب مشهد یا کلانتری شهرک ناجا ، قاضی کشیک مستقر در زندان، نماینده ای از پزشکی قانونی، رییس زندان و مسئول حراست زندان حضور دارند و زیر برگه صورت جلسه اعدام که سندی محرمانه است را امضا می کنند.

بان گی‌ مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز پیشتر و در آخرین گزارش خود برای چهارمین سال پیاپی قویاً از کارنامه حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرده و در گزارش سالانه جدید خود نوشت ‌است که نقض حقوق بشر در ایران طی یک سال گذشته «ادامه یافته و تشدید شده ‌است.»

بان گی مون در بخشی از این گزارش نوشته بود: «بنا به گفته عفو بین‌الملل علاوه بر ۲۵۲ اعدامی که در سال ۲۰۱۰ رسماً اعلام شده، گزارش‌هایی در مورد بیش از ۳۰۰ اعدام مخفی دیگر که گفته می‌شود در زندان وکیل‌آباد مشهد به اجرا درآمده در دست است.»

احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران هم در اولین گزارش خود به مسئله اعدام های گسترده و مخفی در زندان وکیل آباد مشهد پرداخته بود.