رادیوفرانسه: به گفتۀ معاون وزارت خارجۀ روسیه، این احتمال وجود دارد که آمریکا از طریق پایگاه نظامی خود در قرقیزستان به ایران حمله کند. سخنگوی وزارت خارجۀ روسیه نیز توضیح داد که حملۀ نظامی آمریکا به ایران می‌تواند بهانه‌ای باشد برای دست‌اندازی به منابع نفت و گاز آسیای مرکزی.

آقای “گنادی گاتیلف”*- معاون وزارت خارجۀ روسیه، در کنفرانس مطبوعاتی‌اش در مسکو گفت: «هر نوع سناریوی نظامی علیه ایران، برای تمامی منطقه و همچنین برای مجموعۀ روابط بین‌المللی فاجعه‌بار خواهد بود».
او ادامه داد: «امیدوارم که اسراییل متوجه عواقب (حملۀ نظامی) باشد»؛ و باردیگر تأکید کرد که «امیدوارم به مرحلۀ عملیات نظامی نرسیم».

طی چند هفتۀ اخیر، مقامات اسراییلی بارها در مورد احتمال حمله به ایران سخن گفته‌اند؛ اما با سفر اخیر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، امید از سرگیری مذاکره میان جمهوری اسلامی و غربی‌ها، تا اندازه‌ای نگرانی عملیات نظامی را برطرف کرد. حتی روزنامۀ فرانسوی لوموند، در شمارۀ روز سه‌شنبه ٢١ فوریه (دیروز)، مطلب مفصلی تحت عنوان «به سوی مذاکره میان ایران و غربی‌ها» منتشر کرد؛ ولی کمتر از بیست و چهار ساعت بعد، همۀ رسانه‌های غربی نوشتند آخرین مأموریت آژانس انرژی اتمی با شکست مواجه شد. به قول یک کارشناس انگلیسی، «دیپلماسی فقط وقتی معنا می‌یابد که ایران با آژانس همکاری کند». به عبارت دیگر، بی‌نتیجه ماندن مأموریت اخیر بازرسان، یکبار بار دیگر بخت مذاکره میان ایران و قدرت‌های غربی و امکان یافتن راه حل سیاسی را به شدت کاهش می‌دهد.

تازه‌ ترین سخنان مسئولان بلندپایۀ روسیه نیز نشان می‌دهد که مسکو به شدت نگران واکنش نظامی اسراییل و آمریکاست.
چند ساعت قبل از معاون وزارت خارجۀ روسیه، سخنگوی همین وزارتخانه- آقای “الکساندر لوکاشویچ”، احتمال حملۀ نظامی به ایران، از طریق یک پایگاه نظامی آمریکایی درقرقیزستان را مطرح کرد و چنین سناریویی را بسیار خطرناک دانست.
آقای “لوکاشویچ” گفت: «نمی‌توان فرض استفاده از این پایگاه را در صورت حمله به ایران نادیده گرفت».

نگرانی بزرگ و دائمی روسیه این است که آمریکا در واقع با هدف دست‌اندازی به ذخایر عظیم نفت و گاز کشورهای آسیای میانه، اما به بهانۀ خطر اتمی، به ایران حمله کند. تا سال ١٩٩١ تمامی آسیای میانه تحت اختیار مسکو بود اما بعد از فروپاشی شوروی، آمریکا به تدریج نفوذ خود را در این سرزمین‌های گسترده آغاز کرد.

سخنگوی وزارت خارجۀ روسیه این نگرانی را صریحاً تشریح کرد و گفت: «در پشت فراخوان‌های مکرر برای جلوگیری از تکثیر سلاح‌های اتمی، ممکن است خواست دیگری نهفته باشد که عبارت است از کنترل جغرافیای سیاسی منطقه‌ای وسیع، که از نظر هیدروکربور (نفت و گاز) بسیار غنی است».
آقای “لوکاشویچ” نیز به نوبۀ خود تأکید کرد که «امیدواریم چنین سناریوی هولناکی تحقق نگیرد».
منظور سخنگوی وزارت خارجه روسیه از پایگاه نظامی قرقیزستان، همان پایگاه “مناس” است که در بیست کیلومتری شهر بیشکک قراردارد. این پایگاه در حال حاضر یکی از مراکز اصلی آمریکا برای ادارۀ امور نظامی مربوط به افغانستان است.

قرقیزستان تنها کشوری است که هم‌زمان، وجود یک پایگاه نظامی آمریکایی و یک پایگاه روس را در خاک خود پذیرفته است.
دولت قرقیزستان اعلام کرده است که قصد دارد پایگاه آمریکایی مناس را در سال ٢٠١٤ برچیند. اما تاکنون، دولت آمریکا هر بار موفق شده که با چانه زدن و افزایش اجاره‌ بها، بقای این پایگاه استراتژیک را در قلب آسیای میانه تأمین نماید.

*Guennadi Gatilov