دویچه‌وله: علیرضا افشار، معاون وزیر کشور، گفته است دستورالعمل پوشش دانشجویان از اول مهرماه امسال اجرایی می‌شود. براساس این دستورالعمل مانتو، نوع لباس، زیورآلات، کفش و جوراب، آرایش و عطر دختران دانشجو کنترل خواهد شد.

سردار سرتیپ علیرضا افشار، قائم مقام وزیر کشور ایران، اعلام کرده است که دستورالعمل پوشش دانشجویان ابلاغ شده و از اول مهر ماه سال جاری اجرایی می‌شود. معاون وزیر کشور گفته است: «دستورالعمل پوشش دانشجویان یکی از مهم‌ترین این مصوبات است که از اول مهرماه اجرایی می‌شود. امیدواریم با اجرای این مصوبه زمینه مناسبی برای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در دانشگاه‌ها ایجاد شود.»

روزنامه “اعتماد” نوشته است که این‌بار وزارت کشور آستین بالا زده تا بخشنامه‌ای را که دو سال است در وزارت علوم خاک می‌خورد اجرا کند؛ بخشنامه‌ای که در آبان ۸۹ به واحدهای مختلف دانشگاهی ابلاغ شد و در همان سال نیز با انتقادهایی مواجه شده بود.

دستورالعمل ۱۹ ماده‌ای درباره پوشش دانشجویان در خردادماه ۱۳۸۹ تحت عنوان “راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف” در “شورای عالی انقلاب فرهنگی” تصویب شده و در آبان‌ماه همان سال از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به واحدهای مختلف آموزشی ابلاغ شده است.

غلامعلی حداد عادل، رضا داوری اردکانی، حسن رحیم‌پور ازغدی و علی‌اکبر ولایتی از جمله اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند.

از بوی عطر تا اندازه ناخن دختران

براساس گزارش روزنامه “اعتماد”، در آیین‌نامه پوشش دانشجویان، محدودیت زیادی برای دانشجویان دختر در نظر گرفته شده و با تعیین مصادیق دقیق برای “بدپوششی”، از مسئولان دانشگاه‌ها خواسته شده به دقت بر اجرای این بخشنامه نظارت کنند. در این بخشنامه حتی اندازه ناخن دختران نیز مشخص شده است: «بلند بودن ناخن بیش از معمول، استفاده از ناخن مصنوعی، جواهرات ناخن یا طرح‌های هنری روی ناخن و لاک، ممنوع است.»

در بخش دیگری از این آیین‌نامه درباره “مانتوهای نامناسب” دختران آمده است: «مانتوهای کوتاه بالاتر از زانو، مانتوهای بلند دارای چاک بالاتر از زانو، مانتوهای تنگ و چسبان و مانتو با رنگ‌های تند و زننده» ممنوع است. همچنین استفاده از دامن به جز برای افراد خاص مانند زنان باردار و پوشیدن شلوارهای چسبان و کوتاه ممنوع اعلام شده است.

دستورالعمل پوشش دانشجویان حتی در مورد چادر نیز قاعده تعیین کرده است. موارد تعیین‌شده برای پوشش چادر نشان می‌دهد نویسندگان این بخشنامه، با دقت در نوع پوشش زنان، شکل خاصی از یکسان‌سازی پوشش را مد نظر داشته‌اند: «چادرهای نامناسب مانند چادرهای نازک و توری از مصادیق غیرمجاز برای دختران است.»

روزنامه “اعتماد” در گزارش خود آورده است، موارد یکسان‌سازی پوشش به لباس محدود نمی‌شود؛ در این بخشنامه، کلیه زیورآلات زنانه نیز غیرمجاز تلقی شده و تنها از “حلقه ازدواج” به عنوان مورد مجاز استثنایی، ذکری به میان آمده است: «استفاده از زیورآلات، گردن‌بند، زنجیر، مچ‌بند، دستبند، گوشواره، لاک و انگشتر طلا (به استثنای حلقه ازدواج) و استفاده از رنگ‌ها و آرایش‌های مو به صورت تند و زننده ممنوع است. جواهر و زیورآلات مورد استفاده در محیط آموزشی باید از مصادیق مجاز مانند حلقه ازدواج و ساعت باشد.»

ضخامت لباس‌ها، جوراب اجباری و نوع کفش‌ها

در بخشی از این بخشنامه درباره پوشش مجاز دانشجویان آمده است: «لباس‌ها همواره باید ساده و آراسته، با وضعیت مناسب و در شأن دانشگاه بوده و با لباس‌های سایر محیط‌‌ها نظیر جشن‌ها و محیط‌های تفریحی و ورزشی متفاوت و به دور از مدل‌های افراطی باشد، رنگ لباس‌ها باید متعادل بوده و تند و زننده نباشد به‌گونه‌یی که موجب جلب‌توجه نشود. لباس‌های مورد استفاده در دانشگاه باید از مصادیق لباس‌های غیرمجاز نباشد.»

“اعتماد” در گزارش خود می‌افزاید، جزییاتی که برای پوشش یکسان دانشجویان در بخش‌های درمانی مانند دانشگاه‌های علوم پزشکی تعیین شده، با چنان دقت و ذکر جزییاتی همراه است که تعجب مخاطب و خواننده را برمی‌انگیزد: «ضخامت لباس‌های فرم باید به گونه‌ای باشد که از ورای آن لباس‌های زیر مشخص نباشد. از پوشیدن لباس زیر به تنهایی یا لباس‌های رکابی و حلقه‌ای که قسمتی از بدن مشخص می‌شود باید خودداری شود.»

در بخشی از این آیین‌نامه درباره نوع کفش‌های مجاز آمده است: «کفش‌ها باید ساده و در شأن و منزلت دانشگاه باشد. کفش‌های صندل و دمپایی، پاشنه‌های خیلی بلند (بالای ۵ سانتیمتر)، پوتین‌های بلند (تا زانو) در صورتی که روی شلوار پوشیده شود و کفش‌هایی که در ‌میهمانی‌ها و مجالس ویژه استفاده می‌شود در محیط دانشگاه نباید پوشیده شود.»

همچنین پوشیدن جوراب در محیط آموزشی “لازم” تلقی شده و برای جوراب اجباری نیز ضوابطی در نظر گرفته شده است: «رنگ جوراب‌ها و کفش‌ها باید متعادل بوده، تند و زننده نباشد.» در بخش دیگری از این آیین‌نامه پوشیدن جوراب نازک، غیرمجاز تلقی و ممنوع شده است.

عطر زدن نیز برای دانشجویان مقررات دارد که باید به آن توجه کنند. طبق این بخشنامه، زدن عطر ملایم مجاز است و نمی‌توان از سایر گونه‌های عطر یا ادوکلن استفاده کرد: «استفاده از عطر و ادوکلن با بوهای تند در بخش‌های بالینی ممنوع است… استفاده از مواد معطر ملایم مجاز است.» در بخشنامه مشخص نشده عطر ملایم از غیرملایم چگونه قابل تشخیص است و آیا شاخص تعیین تندی و ملایمت عطرها شامه مجریان این بخشنامه‌ست یا نظر عرف و بازار عطرفروشان؟

“اعتماد” در پایان گزارش خود نوشته است، در حالی که وزارت کشور عزم کرده آیین‌نامه پوشش را در دانشگاه‌ها به مرحله اجرا برساند، اما مشخص نیست چگونه می‌توان این آیین‌نامه را با وجود داشتن صدها دستورالعمل مختلف از بایدها و نبایدها به اجرا درآورد. منبع تشخیص و افتراق وضعیت پوشش، عطر و ادوکلن، لباس مجلسی یا غیر مجلسی، افراطی بودن مدل یا ساده بودن آن چیست؟ و چگونه می‌توان دانشجویان را به خاطر پوشیدن لباس رکابی، آستین حلقه‌ای در زیر جامه‌ای که بر تن دارند، مواخذه کرد؟