رادیوفردا: در حالی که در جمهوری اسلامی سال‌ها بر سر سيطره چينی‌ها بر اقتصاد و واردات ايران بحث و گفت‌وگو می‌شود، اکنون اين نگرانی وجود دارد که صنعت خودروسازی چين در پی خروج خودروسازان غربی از ايران به دليل تحريم‌ها جای آنان را بگيرد و برای بازار ايران خودروهای چينی توليد کند.

رادیو فردا با «مسعود مهاجر»، کارشناس حمل و نقل و صنايع آن در تهران گفت‌وگو کرده و از او پرسيده چه اندازه اين نگرانی موجه است؟

مسعود مهاجر: صنعت خودروسازی ايران مشکلات جدی دارد. بعد از اعلام تحريم‌ها و گران شدن قيمت دلار، صنعت خودروسازی ضربات مهلکی ديده و توليدش کاهش پيدا کرده است.
بر طبق گزارش‌هايی که ما دريافت کرده‌ايم صنعت خودرو سازی بين ۶۰ تا ۶۶ درصد با کاهش توليد مواجه بوده است.

بنابراين عرضه خودرو کم شده و قيمت خودرو بالا کشيده است. الان بين قيمت رسمی کارخانه‌ها و بيرون از کارخانه و در بازار چيزی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد اختلاف قيمت پيدا شده است.
به شکلی که اگر کسی يک خودروی از کارخانه دريافت شده را بخرد و بخواهد آن را بفروشد می‌تواند آن را به طور رانتی بفروشد. يعنی می‌تواند برود آن را چند ميليون تومان گران‌تر در بيرون بفروشد.

آقای مهاجر چرا خودروسازان قيمت‌ها را بالا نمی‌برند؟

انجمن خودروسازان در اين مورد در حال مذاکره است. تقاضا کرد‌اند که بين ۵۰ تا ۱۰۰ درصد قيمت خودروهای توليدی افزايش پيدا کند.

به خاطر اينکه می‌گويند الان قيمت خودروهای تمام شده ما گران‌تر است. به خاطر اينکه ما الان دلار را گران‌تر می‌خريم، ارتباطاتمان مشکل شده و دچار کمبود مالی شده‌ايم. نقدينگی کارخانه‌های خودرو سازی به شدت کاهش پيدا کرده است به طوری که همه سيستم دارد متوقف می‌شود.

بنابر اين در اين وضعيت صنعت خودروسازی به سمت صنايع چينی و صنايع کشورهايی خواهد رفت که دسترسی به تکنولوژی و قطعات آنها آسان‌تر است. از آن جايی که چين قبلا هم در بازار ايران حضور داشته است با وجود اينکه خودروهای خوبی توليد نمی‌کند و جو افکار عمومی خواهان و طرفدار خودروهای چينی نيست، ولی صنعت خودرو به ناچار برای پوشاندن برخی مسائل خودش به سمت چين متمايل شده است و تلاش می‌کند تا بخشی از کمبودهايی که بر اثر خروج خودروسازان اروپايی از بازار ايران به وجود آمده است را از اين طريق جبران کند.

اگر صنعت خودروسازی ايران به طرف چين متمايل شود و با کمک چينی‌ها توليدات خودرو را ادامه بدهد آيا توليدات خودروسازان توان رقابت در بازار با ديگر خودروها را خواهد داشت؟

برداشت افکار عمومی در مورد خودرو در ايران يک برداشت جا افتاده است. يعنی ۴۰ يا ۵۰ سال سابقه دارد که بازار ايران طرفدار چه نوع اتومبيل‌هايی است؟ می‌دانيد که مردم ايران به اتوموبيل‌های اروپايی عشق می‌ورزند و اگر واردات خودرو در بازار ايران آزاد می‌شد می‌دانيد که مردم ايران خيلی طرفدار خودروهای آلمانی ، فرانسوی و سوئدی هستند، بنابر اين مردم به آن سمت متمايل می‌شدند.

به نظر من اين سليقه اصلا تغيير نکرده است و حتی اگر ما به ناچار به سمت پژو متمايل شده‌ايم، بقيه خودروها از چشم مردم نيافتاده‌اند. هر چقدر که بگذرد و نفوذ صنعت چين هر چقدر که بيشتر شود مشتريان ايرانی به سمت خودروهای چينی کشيده نخواهند شد مگر اينکه به اجبار اين کشش ايجاد شود.

يعنی مردم به اين خاطر که ماشين مدل ديگری پيدا نمی‌کنند از صنعت چين خريداری کنند همان طور که مثلا مالزی هم در ايران و در بازار خودرو تا به حال ماشين می‌فروخته است.
بنابر اين در صورت ناچاری شايد مشتری ايرانی به سمت خودرو چينی يا شرق آسيا برود. ولی اگر شرايط بحرانی بگذرد و صنعت خودرو دوباره به وضعيت سابق برگردد، طبعا آن سليقه هم دوباره بر سر جای خودش برمی‌گردد.

آقای مهاجر، با توجه به بحث‌هايی که در ايران در مخالفت با وابستگی زياد اقتصادی ايران به چين مطرح است، حالا اگر صنعت خودروسازی در ايران هم به دست چينی‌ها بيافتد، تکليف اين بحث‌ها و وابستگی اقتصادی ايران چه می‌شود؟

به نظر من طبيعی است که در شرايطی که صنايع ايران به تکنولوژی بعضی از کشورها به دليل
تحريم‌ها يا روابط سياسی ايران با آن کشورها دسترسی پيدا نکند، قطعا ناچارند به سمت جايگزين های ديگری متمايل شوند.

يعنی اين يک امر طبيعی است و آن نگران‌ ها را بايد بگذاريم کنار. به خاطر اين که اين مسئله فراتر از آن نگرانی است. صنايع بايد سر پای خودشان بايستند و به توليدشان ادامه بدهند تا شرايط بحرانی از سرشان رد شود.

اين شرايط بحرانی ممکن است يک شبه رفع شود. يعنی با رسيدن توافق ميان دولت ايران و اتحاديه اروپا اين امکان وجود دارد که مشکل از ريشه حل و فصل شده و دوباره ما به وضعيت سابق بازگرديم. بنابر اين به صورت موقت ممکن است رويکرد ايران از صنايع آلمان، ايتاليا و يا فرانسه به سمت چين برگردد.