بی‌بی‌سی: رضا تقی زاده کارشناس مسایل ایران
موشکهای شهاب ۳ ايران ۱۷ متر طول دارد
اظهارات اخير علاالدين بروجردی، رييس کميسيون روابط خارجی و امنيت ملی مجلس شورای اسلامی در جمع اعضای جامعه اسلامی مهندسين درباره گزارش امکان انجام آزمايش موشکی تازه ايران با هدف پرتاب ماهواره مخابراتی به فضا بار ديگر برنامه توسعه ظرفيت های موشکی در ايران را در مرکز توجه محافل تخصصی و سياسی قرار داده است.
مخالفان برنامه های هسته ای ايران در کنار اتهام نظامی بودن هدف های توسعه برنامه های اتمی آن، برنامه های توسعه موشکی تهران را مکمل برنامه های اتمی آن می خوانند.

طبق این اتهامات ايران مصمم به دست يافتن به سلاح اتمی است و بخشی از برنامه های توسعه موشکی آن نيز در نهايت به منظور تامين نيازهای حمل و پرتاب سلاح اتمی صورت می گيرد. اين دسته از افراد با استناد به خصوصيات فنی و ظرفيتهای بالقوه موشکهای بالستيک ميان برد ايران، برنامه “توسعه فضائی” آنرا نيز پوششی برای افزايش برد سلاحهای اتمی می خوانند. ایران همواره چنین اتهاماتی را رد کرده است.

ايران که طی سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ در حین جنگ با عراق بيش از دويست بار مورد اصابت موشکهای بالستيک قرار گرفت، در سال ۱۹۹۵ با توليد موشکهای موسوم به شهاب ۱ با برد ۳۰۰ کيلومتر، به جرگه کشورهای دارای تکنولوژی توليد موشکهای بالستيک پيوست.

توسعه سلاحهای موشکی ايران سريعتر از برنامه های اتمی آن صورت گرفته، بطوريکه قابليتهای موشکی ايران بخش عمده ای از توان حمله و همچنين ظرفيتهای بازدارندگی دفاعی آن به شمار می رود.

با توجه به حساسيتی که برنامه های توسعه اتمی ايران بوجود آورده، ايران با اصرار در دفاعی بودن ظرفيتهای موشکی خود، در سال ۲۰۰۳ اعلام کرد که برنامه افزايش برد موشکهای بالستيک ميان برد خود را به حالت تعلیق در آورده است.

موشک موسوم به شهاب ۴ که هرگز از سوی ايران مورد آزمايش قرار نگرفت در صورت توفيق در پرتاب آزمايشی و با عملياتی شدن می توانست هدفهایی را در “شعاع ۳۰۰۰ مايل” (حدود 5 هزار کيلومتر) مورد اصابت قرار دهد. به اين ترتيب بخش عمده ای از خاک اروپا در برد موشکهای مزبور قرار می گرفت.

طراحی موشکهای شهاب ۴ بر اساس طرح توسعه شهاب ۳ صورت گرفته و مرکب از سه بخش بود. بخش اول اين موشک از روی مدل آزمايش شده شهاب ۳ ساخته می شد. بخش دوم آن بدنه موشک اسکاد بی و بخش سوم اين موشک نيز قرار بود با موتور سوخت جامد تجهيز شود.

قابلیت های موشکی ایران
موشکهای شهاب ۳ ايران ۱۷ متر طول دارد وقادرند کلاهکی به وزن ۱۰۰۰ کيلو گرم را تا مسافت ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ کيلومتر حمل کنند

اين نوع از موتورهای موشکی را ايران با استفاده از طراحی چينی در داخل توليد و پيش از اين بطور محدود، جداگانه و در قالب آزماشهای موشکی متفاوت مورد آزمايش قرار داده بود.

در ماه ژوئن سال ۲۰۰۶ وزارت خزانه داری آمريکا دارائيهای شرکت چينی موسوم به “صنايع ديوار بزرگ” را که کليه سهام آن متعلق به دولت چين است به اتهام همکاری با صنايع موشکی ايران ضبط کرد. موضوع اتهام متوجه توليد موشکی مجهز به موتور سوخت جامد بود که بر اساس پوسته شهاب ۲ توليد شد و سال گذشته با نام فجر ۳ از سوی نيروی هوائی سپاه پاسداران در ايران مورد آزمايش قرار گرفت. در ايران موشک ديگری با موتور سوخت جامد با نام قدر ۱۱۰ نيز در دست تهيه قرار دارد که گفته می شود تا ۱۸۰۰ مايل (بيش از 2800 کيلومتر) برد خواهد داشت.

تقريبا تمامی موشکهای بالستيک ميان برد ايران، با تغييراتی، تکنولوژی و کاربرد موشکهای شهاب ۳ را دارد، اگر چه ايران در گذشته حتی از موشکهای شناخته شده شهاب ۳ نيز با عناوين متفاوتی ياد کرده منجمله زلزال ۳ که در حقيقت الگوی آن شهاب ۳ بوده است.

وزن موشکهای شهاب ۳ ايران که از سال ۲۰۰۲ توليد آنها در ايران آغاز شده ۱۶ تن و قطر آن ۱.۳ متراست. طول اين موشکها ۱۷ متر طول دارند و قادرند کلاهکی به وزن ۱۰۰۰ کيلوگرم را تا مسافت ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ کيلومتر حمل کنند.

اين موشکها بر اساس تکنولوژی سيستم پرتابی موشکهای اسکاد روسی آر ۱۱ و با حمايت وسيع فنی روسها ابتدا در کره شمالی توليد شد و بعد با نامهای متفاوت در ايران و پاکستان نيز توسعه يافت. موشکهای اين نسل را که با تفاوتهای جزئی توليد می شوند، در کره شمالی نودونگ ۱ در پاکستان قاری و در ايران شهاب ۳ نام داده اند.

مخالفان برنامه های هسته ای ايران برنامه های توسعه موشکی تهران را مکمل برنامه های اتمی آن می دانند

دقت هدف گيری اين موشکها در ابتدا ۲ کيلومتر بود ولی گفته می شود موشکهای شهاب ۳ ايران با تجهيز آنها به سيستم هدايت شونده به نسبت پيشرفته، قدرت هدفگيری در شعاع ۵۰ متر از هدف را دارند.

موشکی که می تواند بمنظور قرار دادن ماهواره مخابراطی ايران در مدار زمين مورد استفاده قرار گيرد دارای ۳۰ تن وزن و از نوع پيشرفته موشکهای بالستيک موجود ايران است که پیش از این در اختيار نيروی هوائی سپاه پاسداران قرار گرفته است.

اين موشک در صورت عملياتی شدن مشابه موشک تای پو ساخت کره شمالی خواهد بود. موشک تای پو در نوامبر سال گذشته توسط کره شمالی مورد آزمايش قرار گرفت ولی پرتاب موفقی نداشت. ناظران برنامه های توسعه موشکی ايران بر این باورند که بين ايران و کره شمالی همکاری نزديکی در مورد برنامه های توسعه ابزار های پرتابی وجود دارد. کميته تخصصصی سنای آمريکا نيز طی گزارشی که در ژوييه سال ۲۰۰۶ منتشر کرد بر اين نکته تاکيد کرده بود.

ايران از سال ۲۰۰۰ ميلادی با اعلام برنامه توسعه تکنولوژی فضائی اعلام کرد که قصد دارد ماهواره مخابراتی تولید کند

با توجه به ظرفيت بازدارندگی توان موشکی برای، توسعه شعاع پروازی موشکها برای کشور دارنده، می تواند عامل مهمی در محاسبات توان دفاعی آن کشور تلقی شود. کره شمالی با تکيه بر همين نظريه در گذشته مبادرت به آزمايش موشکهایی کرده که برد موثرآنها فراتر از منطقه جغرافيائی آن کشور بوده است.

ايران از سال ۲۰۰۰ ميلادی با اعلام برنامه توسعه تکنولوژی فضائی، اعلام کرد که قصد دارد ماهواره مخابراتی تولید کرده و آنرا با استفاده از موشکهائی که خود توليد می کند در مدار زمين قرار دهد.

سيستم پرتابی مورد نظر ايران برای قرار دادن ماهواره مخابراتی در مدار زمين بر اساس سيستمهای موشکی نظامی طراحی شده و مخالفان، برنامه فضایی اعلام شده ايران را پوششی برای توليد موشکهای قاره پيما با مقاصد نظامی معرفی می کنند.

ايران در سال ۲۰۰۵ ماهواره مخابراطی سينا ۱ را توسط روسيه در مدار زمين قرار داد و ماهواره مصباح، ماهواره دوم ايران بشمار می رود.

مطابق برنامه ای که اجرای آن تاکنون با تاخير مواجه شده، ايران قصد دارد به توليد و پرتاب مستقل پنج ماهواره تا سال ۲۰۱۰ مبادرت ورزد. در صورت توفيق اين برنامه، شرايط ايران در معادلات موازنه قدرت جهانی تغير اساسی خواهد کرد. البته هزينه های اقتصادی و موانع فنی در دستيابی به هدفهای چنين برنامه ای اندک نخواهند بود.

وزن ماهواره ای که بتواند به گرد آوری امواج راديویی و ارسال آن به زمين بپردازد حدود ۳۰۰ کيلو گرم خواهد بود. در صورت توفيق در قرار دادن ماهواره ای به اين وزن در مدار زمين، تغيير طرح دماغه موشک با هدف افزايش وزن دماغه و کاهش نسبی برد آن مشکل نخواهد بود. وزن بمبهای اتمی که براساس طرح نسل اوليه اين بمبها توليد شده اند در حدود ۱۰۰۰ کيلوگرم است.

استفاده بالقوه دو گانه از ظرفيتهای موشکی که هم می توانند مصارف نظامی و هم غيرنظامی داشته باشند، مخالفان برنامه های موشکی ايران را دقيقا در خط مخالفان برنامه های توسعه هسته ای ايران قرار داده است.

منتقدان سياسی ايران با سوء ظن و حساسيت فوق العاده برنامه های توسعه موشکی و اتمی دولت جمهوری اسلامی را را دنبال و با آن تا حد امکان مقابله می کنند

برنامه غنی سازی اورانيوم نيز همانگونه که می تواند در توليد سوخت هسته ای مورد استفاده قرار گيرد، قادر است در توليد بمب اتمی نيز مورد استفاده قرار گيرد.

توسعه همزمان اين دو بخش از تکنولوژی اتمی و موشکی در گذشته توسط ساير کشورها منجمله هند، پاکستان و کره شمالی به تبديل نها به قدرت نظامی اتمی انجاميده است.

به همین دلیل است که منتقدان سياسی ايران با سوء ظن و حساسيت فوق العاده برنامه های توسعه موشکی و اتمی دولت جمهوری اسلامی را دنبال می کنند و با آن مخالفند. اگرچه ايران همواره منکر پيگيری هدف هدف های نظامی در برنامه های اتمی خود شده است.

موشک مورد بحث توسط ايران هنوز مستقلا مورد آزمايش قرار نگرفته، اما اظهار نظر آقای بروجردی از يک سو و از سوی ديگر عدم رد امکان آزمايش موشکی توسط ايشان، گمانه زنی ها در مورد احتمال نزديک بودن اين آزمايش را افزایش داده است.

با توجه به حساسيت فوق العاده آمريکا و اسرائيل در قبال فعاليت های اتمی و توسعه توان موشکی ايران، انتظار می رود که آزمايش موشکی احتمالی توسط جمهوری اسلامی، حتی با تاکيد بر هدفهای غير نظامی آن، روابط خارجی ايران را با بحران تازه ای مواجه سازد، بحرانی که تصور ايجاد آن از ذهن سياست گذاران دولت دور نيست ولی با گشودن حساب بروی آثار مثبت احتمالی آن در داخل، بنظر می رسد که عوارض افزايش فشارهای خارجی ناشی از آزمايش موشکی کم اهميت تلقی شده است.