بی‌بی‌سی: قائم مقام وزارت امور خارجه ایران از پیشنهاد وامی یک میلیارد دلاری به عراق خبر داد و هدف از آن را استفاده از پیمانکاران، تجهیزات و کالاهای ایرانی در طرحهای زیربنایی عراق اعلام کرد.

دو سال و نیم پیش نیز در سفر ابراهیم جعفری نخست وزیر وقت عراق به تهران، این وام یک میلیارد دلاری به عراق پیشنهاد شد اما گزارشی حاکی از اینکه دولت عراق این پیشنهاد را پذیرفته است مخابره نگردید.

علیرضا شیخ عطار، قائم مقام وزارت امورخارجه ایران که پیشنهاد مجدد این وام را مطرح کرده، در رأس هیئتی متشکل از معاونان چند وزارتخانه ایرانی در بغداد به سر می برد و به مدت سه روز برای تنظیم محتوای مذاکرات رئیس جمهور ایران با مقامات عراقی و موافقتنامه ‌ها و اسنادی که قرار است طی سفر رئیس جمهور ایران به عراق امضا شود به بحث و گفتگو پرداخته است.

محمود احمدی نژاد که نخستین رئیس جمهور ایران است که به عراق سفر می کند قرار است فردا (دوم مارس) وارد بغداد شود.

علیرضا شیخ عطار به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفته که در این سفر قرار است پنج تا ده‬ موافقتنامه به امضای طرفین برسد که “فصل جدیدی در روابط اقتصادی دو کشور می ‌گشاید”.

مهمترین این موافقتنامه ها در زمینه اقتصادی که آقای شیخ عطار از آنها با عنوان موافقتنامه های مادر یاد کرده، سه موافقتنامه برای جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف، حمایت از سرمایه گذاریهای مشترک و همکاریهای گمرکی است.

به گفته قائم مقام وزارت خارجه ایران، قرار است طی سفر رئیس جمهور ایران به عراق، علاوه بر امضای این سه موافقتنامه، موضوع همکاری بانک توسعه صادرات ایران با بانکهای رافدین و تجارت عراق و همچنین تأسیس بانکهای مشترک ایرانی و عراقی پیگیری شود و مورد توافق قرار گیرد.

آقای شیخ عطار گفته که از جمله دیگر برنامه های اقتصادی سفر محمود احمدی نژاد به عراق، توافق بر سر احداث شهرکهای صنعتی مشترک مرزی، همکاری در بخش استاندارد و همکاریهای نفتی، بویژه بین تأسیسات نفتی آبادان و بصره است.

ایران و عراق دو سال و نیم پیش توافق کردند که خط لوله ای بین بصره و آبادان احداث کنند که نفت خام عراق را برای تصفیه به ایران انتقال دهد.

قرار بود قرارداد احداث این خط لوله در تابستان سال 2005 امضا شود و سال بعد نیز خط لوله به بهره برداری برسد اما به نظر می رسد تغییر پیاپی دولتها در عراق مانع از اجرای این طرح شد.

تابستان گذشته بار دیگر وزیران نفت ایران و عراق تفاهمنامه ای برای احداث این خط لوله امضا کردند اما از اظهارات قائم مقام وزارت خارجه ایران به نظر می رسد که این خط لوله همچنان در حد گفتگو باقی مانده و قرار است بار دیگر در مذاکرات آقای احمدی نژاد با مقامات عراقی به بحث گذاشته شود.

تلاش جمهوری اسلامی برای دادوستد با عراق و حضور در بازار این کشور از چند سال پس از پایان جنگ هشت ساله میان دو کشور در زمان حکومت صدام حسین و در حالی آغاز شد که هنوز پیمان صلحی میان دو کشور امضا نشده بود.

حمله آمریکا و متحدانش به عراق در سال 2003، مبادلات تجاری ایران و عراق را که حجمی محدود داشت متوقف ساخت اما با پایان عملیات نظامی، تلاش ایران برای سرمایه گذاری در عراق و فعالیت اقتصادی در این کشور شکلی جدی به خود گرفت.

عراق اکنون به چهارمین بازار کالاهای غیرنفتی و خدمات ایران تبدیل شده و در سال 2006 حجم مبادلات تجاری ایران و عراق به یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار تخمین زده شد که گزارشها نشان می دهد این رقم از سال 2006 بدین سو در حال افزایش بوده است.

با این حال، دادوستد میان ایران و عراق عمدتاً محدود به تجارت کالا بوده و در زمینه سرمایه گذاریهای عمده و زیربنائی در عراق، ایران هنوز به خواسته های خود نرسیده است.

دولت ایران در سپتامبر (شهریور) گذشته همایشی با موضوع بازسازی اقتصادی عراق در تهران برگزار کرد که مهمترین هدف آن فراهم کردن زمینه فعالیت پیمانکاران ایرانی در بازسازی عراق اعلام شد.

در این همایش عنوان شد که ایران در میان کشورهای فعال در بازسازی عراق در جایگاه دهم قرار دارد و خواهان ارتقای جایگاه خود در این زمینه است.

نا امنی در عراق از جمله موانع عمده سرمایه گذاری ایران در عراق بوده و در مناطق کردنشین این کشور که از ثبات و امنیت بیشتری برخوردار است، مبادلات تجاری با ایران و فعالیت شرکتهای ایرانی بسیار چشمگیرتر است، در حال حاضر بیشتر از چهارصد شرکت ایرانی در کردستان عراق فعالند.

تنشهای سیاسی و تیرگی رابطه ایران با آمریکا نیز در فعالیت تجاری ایران در عراق مؤثر بوده است، برای مثال چند ماه پیش بازداشت یکی از مسئولان ایرانی به دست نظامیان آمریکایی در کردستان عراق باعث شد ایران گذرگاههای مرزی خود با کردستان عراق را به نشانه اعتراض ببندد که این امر خساراتی برای بازرگانان کرد عراقی به همراه آورد.