خُسن آقا: امام امت در اول اَن‌قلاب فرمودند به مادیات بسنده نمی‌کنند و می‌خواهند معنویات ما را بالا ببرند، این هم از ثمرات آن معنویاتی است که امام امت و اسلام به ایران هدیه کرده‌اند!
آفتاب: « دكتر حسن محدثی » در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا) درباره ریا و ریشه‌های اشاعه آن در جامعه و نیز تبعات همه گیر شدن این منکر اخلاقی نکات قابل تاملی را بیان کرده است.

آفتاب: ترویج نفاق، سلب اعتماد از افراد جامعه،‌ تضعیف و مخدوش شدن رابطه انسانی، ناكارآمدی بخش‌های مختلف در اجتماع و انحطاط اخلاقی از جمله آثار زیان‌بار ریاست.

به گزارش خبرنگار اجتماعی آفتاب « دكتر حسن محدثی » در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا) درباره ریا و ریشه‌های اشاعه آن در جامعه، ناتوانی در اثبات و تشخیص منكر اخلاقی «ریا» را مانع از تدوین قانون ریا دانست و در بررسی تبعات ناشی از اشاعه آن در اجتماع گفت:« اگر در جامعه شرایطی فراهم شود كه منكر اخلاقی ریا اشاعه یابد آثار زیان‌باری در اجتماع به دنبال خواهد داشت كه گاهی غیرقابل جبران خواهد بود».

این پژوهشگر جامعه شناسی دین معتقد است كه گسترش منكر اخلاقی ریا فضا را برای مدیریت افراد ناشایسته فراهم می‌كند كه وی این پدیده را « كوتوله‌سالاری » می‌نامد؛ در این شرایط عرصه برای حضور افراد توانمند و شایسته تنگ خواهد ‌شد و با از بین رفتن انگیزه در این افراد فضا برای ماندن آنان در كشور نامناسب و محدود می‌شود در نتیجه پدیده فرار مغزها تقویت می‌شود.

ارائه الگوی قرآنی كاربردی با هدف كنترل اشاعه ریا در جامعه مبحث دیگر این گفت‌وگو بود كه استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌مركز

” در ریا افراد ظاهری را به نمایش می‌گذارند كه حقیقتاً واجد آن نیستند…. “

درباره آن گفت: «در اندیشه و نگاه دینی تندترین ارزیابی‌ها برای منكر اخلاقی ریا در نظر گرفته شده است چراكه اگر بهترین اعمال هم بر مبنای نیتی ریاكارانه انجام شود، مورد قبول درگاه خدواند نیست و در واقع شرك خفی است».

این جامعه‌شناس دین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر احتساب ریا به‌عنوان بیماری اجتماعی، این منكر اخلاقی را به‌عنوان مشكل و ناهنجاری اجتماعی عنوان و اظهار كرد: «در ریا افراد ظاهری را به نمایش می‌گذارند كه حقیقتاً واجد آن نیستند؛ در این شرایط افرادی در نظام اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جذب خواهند شد كه از پتانسیل و توان لازم برخوردار نیستند، همچنین افرادی كه اهل تظاهر نیستند اما از پتانسیل و نیروی لازم برخوردارند، منزوی و گوشه‌گیر می‌شوند».

مؤلف كتاب «دین و حیات اجتماعی؛ دیالتیك تغییرات» همچنین در ادامه تأكید كرد: «مهم‌ترین تصمیم راهبردی در این‌باره این است كه با هرگونه ظاهرگرایی دینی و تظاهر مخالفت شود و افراد جامعه با ریاكاران برخورد تندی داشته باشند».

این دكترای جامعه‌شناسی، كنش دینی را كنشی دانست كه در آن توجه به خدواند در مقام نخست هر عملی است و افزود: «باید بگویم كه هر زمانی كه دین ملاكی برای رشد اجتماعی افراد در جامعه باشد، تظاهر و ریا نیز در میان آحاد مردم گسترش خواهد یافت و این پدیده اجتماعی بروز خواهد یافت».

بررسی وضعیت كنونی جامعه با هداف ارائه نسخه جدید تربیتی برای مقابله با ناهنجاری اخلاقی ریا پرسش دیگری بود كه از محدثی پرسیده شد و وی در پاسخ به آن گفت: «فراگیر شدن نظام

” زمانی كه افراد تنها برحسب ریا به موقعیتی اجتماعی دست یابند بدون‌شك غیرمسئول نیز خواهند بود…. “

ارزشی خاص برای جایابی اجتماعی در هر زمانی صورت گیرد مشكلات خاص خود را خواهد داشت برای مثال این عارضه اجتماعی در نظام‌های «توتالیتر» بیش از سایر نظام‌ها نمود می‌یابد به‌طوری‌كه افراد به ریا و تظاهر توجه خاصی پیدا می‌كنند چراكه در این نوع نظام‌ها شرایط به گونه‌ای است كه نظام‌های سیاسی میل به دخالت در زندگی خصوصی سایرین را پیدا می‌كنند و این حالت نوعی گرایش به تجسس را حتی در میان خود مردم پدید می‌آورد».

این مدرس جامعه‌شناسی در دانشگاههای تهران با اشاره به این مطلب كه تجسس در زندگی دیگران در آیات قرآن نیز به‌طور جدی نهی شده است، اظهار كرد:«نهادهای آموزشی در كنترل یا اشاعه منكر اخلاقی نقش مؤثری دارند،اگر آموزش و پرورش و سایر نهادهای آموزشی افراد را بر اساس صداقت و راستگویی تربیت و تعلیم دهند، بدون شك افراد به حریت در زندگی دست خواهند یافت و تمایل به تظاهر اخلاقی برای نیل به مادیات و منفعت در آنان تا حد زیادی زایل خواهد شد».

محدثی صداقت را در برابر منكر اخلاقی ریا دانست و تصریح كرد: «توجه به ارزش‌های اخلاقی به اندازه‌ای در دین اسلام دارای اهمیت است كه خداوند در آیات بسیاری از قرآن كریم مسلمانان را به صداقت و دوری از ریا و نفاق دعوت كرده است».

وی با اشاره به اینكه افراد ریاكار،‌ افراد غیرمسئول و غیرمتعهد هستند،گفت: «زمانی كه افراد تنها برحسب ریا به موقعیتی اجتماعی دست یابند بدون‌شك غیرمسئول نیز خواهند بود و از انجام وظایف اجتماعی خودشان شانه خالی خواهند كرد در این شرایط این افراد هم بر خود و هم سایر افراد جامعه آسیب وارد خواهند ساخت».

این استاد جامعه‌شناس دین، در پایان خواستار نهادینه كردن فرهنگ صداقت در میان افراد، توسط نهادهای آموزشی شد و بر تعلیم و تربیت افراد بر اساس اصل صداقت و مسئولیت‌پذیری تأكید كرد.