گزارش: وبلاگ، آرشيو هويتهاي آشكار و پنهان بلاگرها
خُسن آقا: بعضی از نظر دهندگان شدیدا به جاده خاکی زدهاند، ولی در مجموع گزارشی خواندنی است
ایسنا:
وبلاگنويسي چه از نظر كمي و كيفي و چه از نظر مناسبات نويسندگان آن، تحولات بنياديني را از سرگذارنده است.
به گزارش خبرنگار سرويس نگاهي به وبلاگ هاي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، زاويهي روان شناختي و جامعه شناسي دو جنبهي مهم پژوهشي در قبال وبلاگهاست. واكنشهايي كه يك بلاگر از خود بروز ميدهد، معلولهايي است كه از علتهايي پنهان و گاه آشكار حكايت ميكند، اما هنوز مشخص نيست كه آيا ميتوان از منظر جامعه شناسي هويتي، به توليدات يك بلاگر به مثابهي انگيختههاي برخاسته از انگيزههاي ناشناخته نگاه كرد؟ و آيا ميتوان از ديد ارتباطات درون فردي به آنچه در ذهن يك بلاگر رخ ميدهد تا به عرصهي ظهور در نوشتار منتقل شود، به طور جداگانه نگريست؟ و بالاخره آيا ميتوان هويت اجتماعي وبلاگنويسان را مشخص كرد ؟ هويت آنها در دنياي واقعي چه تفاوتي با هويت آنها در فضاي مجازي دارد؟ به طور قطع براي پاسخ دادن به اين سوالات، هيچ فاكتور ملموس و تجربي وجود ندارد، اما در نگاهي تحليلي ميتوان نگاهي به اين موارد داشت.
به راستي نوشتن در وبلاگ چه تاثيراتي بر مناسبات اجتماعي افراد خواهد گذاشت؟ آيا افرادي كه با نام مستعار وارد ميشوند، در همان نقشي در وبلاگها ظاهر ميشوند كه در جامعه؟ آيا برگزيدن يك هويت مجازي فقط تجربه كردن يك نقش غير قابل تحقق در جامعه است؟ آيا حضور پيوسته در يك وبلاگ عملا كاستن از حضور در عرصهي واقعيتهاي اجتماعي است؟ آيا زندگي وبلاگي بر تعاملات اجتماعي افراد تاثير ميگذارد؟ آيا هر توليدي در وبلاگ همان باز توليد مناسبات اجتماعي در فضاي مجازي است؟
به طور قطع وبلاگ نه تنها يك مخلوق عجيب و پديدهاي كه نظام زندگي فرد را به طور نامطلوب دگرگون كند، نيست بلكه پاسخي رسا، به بخشي از نيازهاي دروني فرد وبلاگ نويس و ابزاري كار آمد و كاملا كاركردي براي سامان زندگي مدرن انسانهاست. وبلاگ با در دست نهادن آگاهي كنوني به ما، امكان نوعي خود نگري منظم و خود خواسته ميبخشد كه به موازات احساس ارزيابي خود توسط ديگران ما را به برنامهريزي درست براي آينده بر ميانگيزد.
شيرازي، مدير بلاگفا:
وبلاگها به نويسندگان خود، نوعي اعتبار واعتماد به نفس ميبخشند
مدير بلاگفا در اين زمينه معتقد است، در حال حاضر به وبلاگنويسي به عنوان بخش مهمي از فرهنگ مجازي Cyber Culture نگريسته ميشود و دليل آن نيز تاثير اين پديده در فضاي مجازي و شهرواندان جامعهي مجازي است.
عليرضا شيرازي، به ايسنا، اظهارداشت: وبلاگ مانند پيام رسانهاي فوري ، فرومها (تالارهاي گفتگو) يا حتي ايميل، شيوهي جديد ارتباط در فضاي مجازي و همچنين توليد و انتشار محتوا است.
وي افزود: مشخصهي برتر وبلاگ نويسي، در انتشار محتوا و نظرات نويسندگان به زبان ساده و به دور از قواعد سخت ومحدود کننده است و از طرفي ارتباط وبلاگنويس با خوانندگان نيز براساس مطالب منتشر شده در وبلاگ و نظرات خوانندگان شکل ميگيرد و از اين جهت ميتواند ارتباط موثري باشد.
وي با بيان اينكه، هويتي که وبلاگ نويسان براي خود انتخاب ميکنند وابسته به پارامترهاي متعددي است، گفت: دليل و هدف اصلي نويسنده در ايجاد و انتشار مطلب در وبلاگ خود و قوانين و هنجارهايي که برجامعهي نويسنده وبلاگ حاکم است و يا شرايط خانوداگي يا محل کار نويسنده از جمله پارامترهاي موثر در انتخاب هويت توسط وبلاگنويس است. براي مثال ممکن است در يک کشور، نويسندهي يک وبلاگ انتقادي، سياسي از هراس برخورد با وي به سمت مستعار نويسي روي بياورد يا فردي که مايل به نوشتن خاطرات خصوصي خود است از ترس برخورد نامناسب افراد جامعه يا خانواده با وي نامي مستعار براي خود برگزيند يا خود را کامل معرفي نکند.
وي افزود: از طرفي نويسندگان مطالب تخصصي و آموزشي بيشتر از نام و هويت و واقعي خود در وبلاگ استفاده ميکنند. در ايران نيز در زمان شروع وبلاگنويسي با توجه به مبهم بودن نوع برخورد دولت يا مراجع قضايي، وبلاگ نويسي مستعار بيشتر رايج بود، اما با رايج شدن وبلاگ نويسي در ايران بر تعداد افرادي که با هويت و نام واقعي خود مي نوشتند، افزوده شد.
شيرازي با اشاره به اهداف وبلاگ نويسان، گفت: گاهي وبلاگ نويسي براي برقراري ارتباط و دوست يابي و گاه انتشار خاطرات، نظرات و يا مطالب تخصصي است. با نگاهي به بسياري از وبلاگها ميتوان دريافت که اينها حاوي مطالب خاص يا حتي نظرات نويسنده نيستند و نويسندگان اين وبلاگها بيشتر به دنبال برقراري ارتباط با خوانندگان و دوست يابي هستند.
وي همچنين گفت: گروهي نيز به وبلاگ نويسي تنها به عنوان تجربهاي جديد و هيجان انگيز نگاه ميکنند که تعداد زيادي از اين گروه نيز پس از مدتي، علاقهي خود را براي به روز رساني وبلاگ و توليد محتوا از دست ميدهند.
همچنين کسب اعتبار، حضور در فضاي مجازي و وب نيز از جمله دلايلي است که برخي وبلاگ نويسان براي ايجاد وبلاگ خود داشتهاند.
بوترابي، مدير پرشين بلاگ:
وبلاگنويسي، گرايش به تعهدات اجتماعي را تقويت ميكند
مدير پرشينبلاگ نيز به ايسنا گفت : وبلاگ نويسي، باعث تقويت گرايش به تعهدات اجتماعي ميشود و آن را به عنوان يك شاخصهي پايدار در هويت وبلاگنويسان قرار ميدهد.
مهدي بوترابي، با بيان اين كه هويت وبلاگ نويسان متاثر از دو حوزه است، گفت: يكي از تاثيرات آنها حوزهي نخبگي است؛ با توجه به اين كه وبلاگنويسان افراد تحصيل كرده و در مقاطع پاياني دورهي متوسطه يا اوايل دانشگاه و مورد توجه ويژه هستند، باعث ميشود شناخت عمومي و حساسيتهاي فكري و اجتماعي بلاگرها جزو هويت شان شود و به آنها نوعي تعهد اجتماعي دهد.
وي افزود: حوزهي دوم، موضوع جواني گروه وبلاگنويسان است كه باعث ميشود يك شور و هيجان، انرژي و قدرتي در بين اين جماعت باشد و به حوزهي وبلاگ نويسي نيز منعكس شود. آنها همچنين توانايي و تعهد تاثيرگذاري بر مسائل اجتماعي و فكري را دارند.
وي همچنين تاكيد كرد: عمدهي جريانات فكري و اجتماعي در حوزهي وبلاگ نويسي متاثر از دو جريان و صبغهي ايراني و اسلامي نيز هست.
بوترابي گفت: محتواي توليدي در اينترنت عميقا با حوزهي وبلاگ نويسي پيوند خورده و طبيعتا ا ز هويت بلاگرها متاثر است، به همين منظور براي شناخت بهتر وبلاگنويسان، تحليل حوزهي متن در محتواي اينترنتي (تحيلي محتوا ) ضروري است.
مدير پرشين بلاگ اظهار داشت: وبلاگ نويسان بيش از هر چيز به دنبال ابراز وجود خود، انديشه و احساسشان هستند. در اين ميان يك ارتباط دو نفره بين گروه خاصي ا ز ا فكار عمومي و ديگران برقرار است. ولي اين مساله در عمل منجر به شكل گيري حوزههاي محتوايي مختلف در وبلاگها ميشود، چرا كه وجودها و درون افراد از يك جنس نيستند.
به گفتهي وي، مهم ترين گروه وبلاگنويسان وارد حوزهي فنآوري اطلاعات و ارتباطات، ادبيات و مذهب با محوريت مهدويت و قرآن ميشوند.
بوترابي گفت: به طور قطع، گروه فعلي وبلاگ نويسان، به مهم ترين گروههاي اجتماعي تاثير گذار در كل جامعه ايراني تبديل ميشوند، تاثيرگذاري آنها بيش ازآن كه اقتصادي و سياسي باشد فكري و اجتماعي است.
مدير پرشين بلاگ افزود: 200 هزار بلاگر موجود در حقيقت 10 ميليون كاربر اينترنت در ايران را تغذيه فكري و محتوايي ميكنند، پس ما به زودي شاهد شيوع گرايشهاي فكري و ديدگاههاي وبلاگ نويسان در بين كاربران اينترنتي هستيم كه در نهايت اين افزايش كمي وب گردان بر جامعهي ايراني نيز تاثيرگذار ميشود. ولي اينكه دقيقا تاثيرگذاري در كدام حوزهها رخ ميدهد، نياز به تحليل محتواي وبلاگها و تحقيقات اجتماعي بيشتري دارد.
ضيايي پرور:
پروسهي نوشتن، نويسنده را در هر طبقهاي به نخبه تبديل ميكند
وبلاگ نويسان گروههاي نخبه و مورد رجوع ساير قشرهاي اجتماعي هستند
به اعتقاد يك پژوهشگر حوزهي وبلاگها، وبلاگ نويسان جزو گروههاي نخبه و مرجعي محسوب ميشوند كه مورد رجوع ساير قشرهاي اجتماعي هستند.
حميد ضياييپرور، مدير سايت خبرنگار با اشاره به تعريف مشخص گروههاي مرجع در طبقه بنديهاي جامعه شناسي، اظهار داشت: اين گروه يك طيف تحصيل كرده و داراي سواد بالا، اطلاعات وسيع، سطح شعور اجتماعي بالا و موضع انتقادي و پرسش گري نسبت به رخدادها و حوادث پيرامون خود هستند.
وي افزود: تمام ويژگيهاي اين طيف با وبلاگ نويسان تطبيق ميكند، آنها نيز عمدتا نسبت به حوادث و اطراف خود بي طرف و بي تفاوت نيستند و آنها را در قالب توصيف، پرسش، ابراز خوشحالي، خشم و نقد، منعكس ميكنند.
از سويي ديگر افراد بيتفاوت و داراي روحيهي سخت و ويژگي روان شناختي خاصي كه به دنبال نقد و انتقاد نيستند، هيچ گاه وارد اين عرصه نميشوند.
اين دانشجوي دكتراي تخصصي علوم ارتباطات گفت: طبق آخرين اخبار، از ميان 70 ميليون نفر جمعيت، 16 ميليون كاربر اينترنت و از اين بين 100 هزار وبلاگنويس وجود دارند، به اين ترتيب طيف نخبهاي از كاربران اينترنت، علاوه بر مصرف كننده، توليد كننده اطلاعات نيز هستند. بنابراين اين طيف عظيم و نخبه، با توجه به اين كه اطلاعات خود را در دسترس ديگران قرار ميدهند، از ساير كاربران اينترنت و مردم متمايز ميشوند، طبقهي متمايز و برجستهاي نسبت به ساير افراد مصرف كننده اطلاعات صرف در محيط اينترنت هستند.
ضيايي پرور اظهار كرد: نميتوان اهداف وبلاگ نويسان را در يك قالب مشخص دسته بندي كرد، ولي چيزي كه در اكثر آنها مشترك ميباشد، ويژگي انتشار اطلاعات است. ما در تعاليم اسلامي، سخني مبني بر ” زكاه العلم نشره ” ( انتشار علم ) داريم، اما متاسفانه دسترسي به بسياري اطلاعات علمي در كشور ما پروسهي پيچيدهاي دارد.
مدير سايت خبرنگار تاكيد كرد: افرادي كه تخصص، آگاهي، تجربه و يا نگاهي تخصصي و عموميبه مسايل دارند، قابل تحسيناند و بايد از آنها حمايت شود نه به ديده انسانهاي متهم به آنها نگريسته شود.
وي با بيان اين كه انتشار اطلاعات و دانش، ويژگي مشترك همهي وبلاگنويسان است، گفت: در بخشهاي مختلف، آنها اهداف متفاوتي دارند، مثلا در بخش آموزشي، گروهي ازبلاگرها، دانشجويان و اساتيد دانشگاهها هستند، وبلاگهاي علمي، آموزشي و تحقيقاتي نيز با هدف ارتباط با مخاطبان تخصصي، يعني محفلهاي علمي ذيربط با حوزهي و افراد متخصص آن نگاشته ميشوند. در هر حال هر قشر و گروهي با اهداف خاص خود اقدام به وبلاگنويسي ميكنند.
ضيايي پرور گفت: نوشتن و منتشر كردن نيز مانند خواندن و مطالعه كردن يك پروسه است. در فرآيند نوشتن، شكوفاييهاي ايجاد و نواقصي از اطلاعات نويسنده مشخص ميشود كه او را وادار به مطالعه و تحقيق بيشتر و جبران نقاط ضعف و خلاءهاي اطلاعاتي خود ميكند. بنابراين هميشه كساني كه در هر قالبي چه كتاب، مجله، روزنامه و وب مينويسند، جلوتر از افرادي اند كه صرفا مطالعه ميكنند.
مدير سايت خبرنگار افزود: در پروسهي نوشتن، فرد بين دادههاي مختلف ارتباط برقرار ميكند، ساختمان فكري و سيستم تجزيه، تحليل و آناليز فكرياش فعال و قدرت خلاقيت و ابتكار ايجاد ميشود و در نهايت نويسنده را در هر طبقهاي به نخبه تبديل ميكند.
وي با ا شاره به اين كه، براي ورود به عرصههاي مديريتي و اجتماعي كشور، به تجربه و مهارت نياز است، گفت: كسي كه چندين سال، پروسهي نوشتن در وبلاگ را حفظ كند، انسان با تجربه و با مهارتي ميشود كه داراي قدرت تجزيه و تحليل قوي تري نسبت به حوزهي كارياش است.
ضيايي پرور افزود: پروسهي نوشتن در محيط وب، با نوشتن در محيط مكتوب و واقعي تفاوت زيادي دارد. ويژگي تعاملي بودن نوشته، باعث ميشود نويسندهي مرتب آن را در معرض ديد، نقد حلاجي و چكش خواري ديگران قرار دهد و در نهايت نوشتههاي وزين تر، كامل تر، دقيقتر، پخته تر و بنيادي تري حاصل ميشوند چون اغلب نقد كنندهها نيز بدون هويت واقعي خود مينويسند.
مدير سايت خبرنگار تاكيد كرد: نقد ديگران و زير سوال بردن روش، ادبيات و منابع آنها در محيط وب، روي شخصيت نويسنده تاثير ميگذارد، چون او عادت ميكند در برابر نوشتههايش با نقدهاي سنگين ديگران مواجه شود و به آنها پاسخ دهد.
وليزاده، بلاگر:
پيگيري آرمانها در فضاي وبلاگ شكلگيري جامعهشناسي مجازي را گوشزد ميكند
به اعتقاد يك وبلاگ نويس، وبلاگها و فضاي مجازي به آرشيو هويت نويسندگان آنها تبديل شدهاند.
رضا وليزاده، روزنامهنگار و نويسندهي وبلاگ “ايستگاه” با اشاره به اين كه افراد از طريق وبلاگ به دنبال كسب هويت جديد هستند، اظهار داشت: امروز افراد و بسياري از شخصيتهاي سياسي با آن كه رسانههاي بسيار قوي مثل مطبوعات و سايتهاي خبري را در اختيار دارند، به وبلاگ نويسي روي آورده اند. براين اساس اينترنت به ابزاري تبديل شده است که ميتوان در آن هويت و پيشينه افراد را جست و جو كرد.
ولي زاده گفت:وبلاگ نويسي شبيه شركت در يك انتخابات طولاني است، به طوري كه تعداد بازديدها و نظرهاي موافق و مخالفي كه به نوعي وبلاگ را به يك وبلاگ محبوب و يا منفور تبديل ميكنند، حكم آرايي را دارند كه افراد به صندوق مياندازند، آن چه فرد را وادار به شركت در اين انتخابات طولاني ميكند، كسب و تثبيت هويت در فضاي مجازي است.
وي اظهار كرد: فضاي مجازي همان دسته بنديهاي جامعه واقعي را به شكل مجازي تبديل كرده است، به صورتي كه همان حلقههاي فكري، روشنفكري، حزبي، سياسي و ادبي در جامعهي مجازي نيز شكل گرفته و افراد را به دور هم جمع كرده است.
وي در عين حال گفت: حلقههاي فكري و صنفي درجامعهي مجازي با سرعت بيشتري شكل ميگيرند و فهرست پيوندهاي آنها، نمايشگر تعلق خاطر شان به حلقههاي فكري مورد علاقه شان است. مطالعهي فهرست لينكهاي افراد، نماد طيف، قشر، طبقه و جايگاه نويسنده آن است.
ولي زاده گفت: حلقههاي فكري در دنياي واقعي يكدست هستند، اما وبلاگ نويسي اتفاق جديد و باور ناپذيري را ايجاد کرده و مرزها و دسته بنديها را شكسته است، به طوري كه افرادي که در فهرست لينكهاي يک وبلاگ کنار هم قرار مي گيرند، ممكن است هيچ همخواني فكري باهم نداشته باشند.
وي افزود: اين عوامل محصول تعامل گرايي است كه گفتمان مسلط حاكم بر وبلاگ نويسي به شمار مي آيد. اين عرصه شرايطي را ايجاد كرده كه افراد با هويت و افكار متضاد در كنار هم قرار ميگيرند. فضاي مجازي ضمن اين كه هويت جامعهي واقعي را ترسيم ميكند، دستهبندي جديدي را هم ايجاد و افراد را وادار به گفت وگو ميكند.
ولي زاده گفت: هر فردي كه وارد فضاي وبلاگستان شود، فكر تازه تري نيز وارد ميشود، وبلاگ نويسي به نوعي فضاي توليد فكر و انديشه و فضاي جديدتري را براي ثبت و توليد هويت ايجاد كرده است. به طوري كه بخشي از نشانهها و نمادهاي فرهنگي ما به وسيلهي بلاگرها، به روز رساني ميشود، در حال حاضر وبلاگ نويسان سكان فرهنگي و انديشهاي بخشي از جامعه را در دست گرفته و هدايت ميكنند.
وي افزود: در شرايط حاضر افراد در فضاي وبلاگ نويسي ميتوانند آرمانهايي را كه نتوانستهاند در جامعهي واقعي دنبال كنند، در دنياي مجازي پيگيري كنند و اين عوامل تسريع شكل گيري جامعه شناسي مجازي در ايران را به ما گوشزد مي کند تا همزمان با تحولات جهان مجازي به كالبد شكافي مولفهها و معيارهاي اين جامعه بپردازد و به دنبال آن “مهندسي اجتماعي مجازي” آغاز شود.
حسيني، وبلاگنويس:
شخصيت مجازي به ندرت با نسخهي اصلياش برابري مي کند
يك دانشجوي دکتراي علوم ارتباطات نيز در اين باره اظهار داشت: بلاگرها يک طبقهي جديد اجتماعي را به نام “وبلاگ نويسان” ايجاد كردهاند.
نگين حسيني، وبلاگنويس و دبيرسرويس اجتماعي روزنامه اطلاعات ادامه داد: اعضاي اين طبقه، به اندازهي تعداد و تنوع وبلاگهايشان، متنوع و متفاوتند اما بلاگرهاي معترض مشخصههاي مشترکي دارند از جمله: انتقاد، پرسشگري، به چالش کشيدن سنتها و ارزشهاي غالب، تمايل به افشاگري و آگاه سازي جامعه.
وي افزود: شايد بتوان نتيجه گرفت که وبلاگنويسي، بيشتر مشخصهي نسل جديد است، نسلي که با نسلهاي گذشته تفاوتهاي معنا داري دارد وبايد هم داشته باشد. وبلاگ نويسي، روزنهاي است براي بيرون ريزي نيروهاي منقبض نسل جوان، و طرح پرسشهايشان، حتي اگر پاسخي هم برايشان پيدا نشود. وبلاگنويسان طبقهي جديدي از جامعه را شکل دادهاند که بيشتر مشخصههاي نسل جديد را دارد و ابزاري را هم براي فرياد زدن خودش و نيازهايش پيدا کرده است.
اين وبلاگنويس با بيان اين تعبير كه فضاي مجازي اينترنتي، مثل شهري است با محلههاي متنوع و زياد که طبيعتا هر محلهاي، ساکنان خاص خودش را دارد، گفت: وبلاگ نويسي هم يکي از محله هاي اينترنت است که ساکنان خاص خود را دارد. شايد بهتر باشد از “دسته بندي” در فضاي مجازي حرفي نزنيم چون اين عبارت، ناخواسته بار سياسي و جهت گيريهاي فکري و ايدئولوژيک را تداعي ميکند؛ در حالي که در فضاي مجازي، فعاليت يک گروه در يک شاخهي خاص، منافي يا در رقابت با فعاليت گروه ديگر نيست. مثلا کسي که دريک روزنامهي آنلاين کار ميکند، وجودش منافي و در تضاد با کسي نيست که همان کار را در وبلاگ شخصي خودش انجام ميدهد.
وي در خصوص هويت بلاگرها اظهار داشت: اگر منظور از هويت، آي دي هر وبلاگر است، نميتوانم پاسخ دقيقي به اين داد که هر وبلاگر با چه آي دي وارد اين دنياي مجازي مي شود. اين کار نيازمند يک تحقيق ميداني و آماري است تا مشخص شود که چند درصد وبلاگرها، با هويت مجازي ميآيند و چند درصد هويت اصلي خودشان را فاش ميکنند. اگر منظور از هويت، اين است که چه نوع افرادي با چه خصوصيات روحي و رواني ويا اجتماعي به وبلاگ نويسي روي مي آورند، بايد بگويم که قرار دادن حد و مرز شخصيتي براي وبلاگ نويسان کار دشواري است، و اتفاقا اين يکي هم نيازمند يک تحقيق گسترده است تا مشخص شود خصوصيات روحي، فردي و اجتماعي وبلاگرها چيست، مثلا آيا آنها بيشتر از افراد درون ريزند يا برون ريز؟ منفعلند يا علاقه مند به جمع؟ مثبت انديشند يا منفي باف؟ متوسط تحصيلاتشان چقدر است؟ شغل، سن، گرايشات فکري و ارزشي و … موارديست که نياز به تحقيق دارد. با اين همه به طور کلي به نظر ميرسد که وبلاگ نويسان، بايد افرادي پيگير، با حوصله، اهل نوآوري و پذيراي نوآوري، وعلاقهمند به تغييرات محيطي باشند.
حسيني با تاكيد بر اينكه شخصيتي که در فضاي مجازي اينترنتي کسب ميشود، مثل خود اين فضا کاملا مجازي است، تصريح كرد: دوستي هايي که در اين حيطه شکل مي گيرند، بخش عمده اي از جذابيت خود را مديون همين ناشناختگي و رشد در محيط مجازي هستند. حتما بلاگرهاي زيادي که مدتهاي متمادي با يکديگر در دنياي مجازي مرتبط بودهاند، اين حس را خوب ميفهمند که به محض ديدن يکديگر در يک قرار وبلاگي براي اولين بار، چقدر ميان واقعيت طرف مقابل، و آنچه که آنها در ذهن خود پرداخته بودند، تفاوت ديده وشايد شوکه هم شده باشند. شخصيتي که در دنياي مجازي ايجاد مي شود، به ندرت با نسخهي اصلياش برابري مي کند و اين نه فقط مربوط با ميزان صداقت فرد، بلکه به خاطر آميخته شدن با ذهنيات فردي و پيش فرضهاي ديگران است.
ضيابري، وبلاگنويس:
افراد پس از تجربهي وبلاگ نويسي يك جايگاه كاملاً مجازي به دست ميآورند
به اعتقاد يك وبلاگنويس، وبلاگ نويسي به خودي خود نميتواند سبب ايجاد تفاوتهاي فردي و اجتماعي در اشخاص شود، مگر اينكه وبلاگ نويس، خود آن را درك كند، از آن لذت ببرد و به تقليل يا گستردهتر شدن دامنههايش كمك كند.
كوروش ضيابري نويسنده وبلاگ “ايمان امروز” افزود: جايگاهي كه افراد بعد از تجربه كردن يك دورهي نسبتاً طولاني وبلاگنويسي به دست ميآورند، يك جايگاه كاملاً مجازي فارغ از سيگنالها و صفر و يكها ست.
وي همچنين گفت: ممكن است بلاگري هدف خود را از وبلاگ نويسي، كسب شهرت در اجتماع و البته محيط مجازي قرار داده باشد، اما با توجه به محدود بودن اختياراتي كه در كسب مخاطب به عنوان يك شخصيت حقيقي وجود دارد، نميتوان انتظار داشت چنين هدفي در كوتاهمدت به دست آيد، چرا كه در بدو امر به عنوان يك بلاگر ساده كه بدون صرف هزينههاي خاصي شروع به اين كار كرده، امكانات تبليغاتي نه آنقدر گسترده است كه سيل مخاطبان را به سمت وبلاگ هدايت كند و نه آنقدرفرد شناخته شده اي است كه هر دعوت او با هزاران پاسخ رو به رو شود.
وي در عين حال گفت: اگر هدف كسب اعتبار و هويت اجتماعي و در بين خرده اجتماعهاي مجازي مثل مجموعهي وبلاگ نويسهاي علمي و يا وبلاگنويسهاي روزنامهنگار و… تعريف شده باشد، ممارست و صرف وقت و انرژي بسيار زياد ميتواند چارهساز باشد، هرچند، به همان مقدار كه وبلاگنويسي گسترش و عموميت پيدا ميكند، ابعاد جامعهشناختي آن هم گسترش پيدا ميكند.
ضيابري اظهار داشت: چند سال پيش كه تعداد وبلاگ هاي فارسي شايد يك دهم تعداد وبلاگهاي امروز بود، در بين خانوادهها، مسوولان و متعلقان به نسلهاي گذشته، اين كار، زيرزميني، غيرقانوني، خلاف عرف و حتي يك تابو محسوب ميشد كه كمتر ميشد در مورد آن صحبت كرد يا جزيياتش را شرح داد. به همين نسبت، در ميان جوانها و اهالي كامپيوتر يا ادبيات، دارنده و صاحب يك وبلاگ كه وقت آزاد نسبتاً زياد و همين طور امكاناتي براي به روز كردن مداوم يك وبلاگ را در اختيار داشت، يك چهرهي برجسته شناخته ميشد.
وي افزود: با گذشت زمان، هرچند تابو بودن وبلاگ و وبلاگ نويسي شكسته شد و امروز تعداد قابل توجهي از مسوولان ردهبالاي مملكتي، نمايندگان مجلس و شوراهاي اسلامي شهر و روستا، روحانيون و طلاب حوزه در كنار اهالي نسل هاي قديم در دستههاي گوناگون اعم از استادان قديمي دانشگاه، روزنامهنگاران، نويسندگان و هنرمندان شروع به وبلاگ نويسي كردند، اما آن تازگي و جذابيت وبلاگ نويسي نيز به تدريج از بين رفت و تقريباً وبلاگ نويسي در سال 2007 براي ايرانيان، به همان عادت و رواجي تبديل شده است.
ضيابري گفت: وبلاگنويسي امروز در سايبر اسپيس، به يكي از مهمترين دغدغهها و مباحث تبديل شده كه ذهن هر اهل رسانهيي را به خود معطوف ميسازد. به عبارت ديگر، ادعاي گزافي نيست اگر بگوييم تصور دنياي مجازي بدون وبلاگها و نويسندگان اين وبلاگها، عملاً ممكن نيست.
وي افزود: امروز ديگر وبلاگها، جزو جداناپذير شبكهي جهاني اينترنت هستند و اگر آنها را به عنوان يكي از عناصر سازندهي اصلي اين مجموعه به طور كلي حذف كنيم، حيات دنياي مجازي با خطري عظيم مواجه خواهد شد.
وي يادآور شد: در سالهاي ابتدايي ورود اينترنت به كشورمان و البته همهگير شدن آن در بين كاربران خانگي و غيرحرفهيي، آنچه كه در بدو امر به عنوان سرلوحهي آموزش اينترنت و مهارتهاي شبكه به يك نوآموز در حوزهي فناوري آموخته ميشد، فن استفاده از سرويسهاي ايميل، نحوهي چت كردن، دوستيابي و استفادههاي ساده از مرورگر اينترنت بود. اما امروز ديگر به ندرت ميتوان فنآموزاني را يافت كه در نخستين روزهاي آشنايي با اينترنت، مهارتهاي استفاده از سرويسهاي رايگان وبلاگ نويسي را نيز به معلومات خود اضافه نكنند.
ضيابري همچنين گفت: وبلاگ نويسي به مدد روزنامهنگاران و نويسندگاني كه پاي به اين عرصه گذاشتند، به سرعت به عنوان يكي از اجزاي جامعهي اطلاعاتي و رسانهيي مطرح شد و حتي خود را به عنوان نسل جديد رسانهها در جايگاه يك تريبون اطلاعرساني جديد معرفي كرد.
وي هويت افراد در فضاي مجازي را چهار دسته برشمرد و گفت: عدهيي كه به دلايل مختلف، هويت اجتماعي و فردي خود را از ياد بردهاند و در واقع فاقد هويت شخصيتي شكليافته و سازماندهيشده هستند، در نتيجه از طريق وبلاگ نويسي، در پي كسب هويت، نام و نشان براي خود برميآيند كه البته اين بخش را عدهي قليلي تشكيل ميدهند و تاثيرات مخرب آنها به سرعت نمايان ميشود و قلت تعداد، آنها را تحتالشعاع قرار ميدهد.
وي افزود: حاصل كار اينگونه افراد، بروز و ظهور و فعاليت وبلاگهاي غيراخلاقي، موهن، تشكيل گروههاي فعال بر ضد امنيت ملي، تفرقهافكنان قومي و سارقان ادبي ميشود كه به چاپ و انتشار آثار ديگران با نام خود مبادرت ميورزند. چنين افرادي كه ازخودگريزي شخصي آنها، از دستنوشتهها و آثارشان بسيار هويداست، معمولاً با اسامي غيرواقعي و اطلاعاتي كه هيچگونه مشخصهيي از آنها را فاش نسازد فعاليت ميكنند.
ضيابري گفت: مواجه شدن با استقبال عمومي از سوي مردم، مخاطبان و افراد جديد ميتواند به بقا و دوام فعاليتهاي اينگونه افراد و البته گستردهتر شدن ابعاد كارشان كمك كند، اما قرار گرفتن در محاق بيتوجهي و عدم استقبال، كم كم آنها را دلزده و محو ميكند.
وي اظهار داشت: گروه دوم كه بيشتر آنها را جوانان دانشجو يا دانشآموز تشكيل ميدهد، وبلاگ نويسي را وسيلهيي براي رسيدن به يك هويت قواميافته و منسجم از لحاظ فردي، اجتماعي، قومي، ملي و ديني قرار ميدهند و معمولاً نيز از وبلاگنويسي در پي يافتن اجتماعاتي هستند كه خط فكري و مشي اصلي آنها را دنبال كند.
وي گفت: گروه سوم را ميتوان حاكمان مطلق وبلاگستان ناميد. افرادي كه هويت شخصي و اجتماعي خود در ابعادي مانند دين، مليت و قوميت را به طور كامل شكل دادهاند و يا حداقل با اين هويت، بيگانه نيستند و ميخواهند نتايج مطالعه، تفكرات و عقايد خود برگرفته از دست يافتههاي فكري آنان در زمينهي اين هويت ها را با ديگران تقسيم كنند.
وي افزود: در اين دسته ميتوان وبلاگ نويساني را قرار داد كه يا روزنامهنگار، نويسنده، هنرمند مانند نقاش و موسيقيدان هستند و يا مناصب دولتي و سمتهاي حكومتي دارند و اغلب نيز پربازديدكنندهترين وبلاگها را در اختيار دارند.
وي همچنين گفت: در كنار اين سه دسته، گروهي ديگر را نيز ميتوان جاي داد، افرادي كه شناسايي شخصيت آنها به دلايل مختلف، بسيار دشوارتر است. به طوري كه از نوشتههاي آنان ميتوان به قوام يافتگي هويتي آنان پيبرد، ولي به دلايل مختلف، حاضر به افشاي نام و مشخصات شخصي خود نيستند، در وبلاگنويسي، وارد ماجراهاي روز نميشوند و تقريباً براي دل خودشان يا بنا به اعتقاد غالبي كه بينشان موجود است، خاطره و ماجراهاي روزانه مينويسند.
هاشمي، بلاگر:
دنياي مجازي معجوني از انسانها با انگيزههاي متفاوت است
بلاگرها با وبگردي خود را از مرتبهي محلي به ملي و از ملي به جهاني ارتقا ميدهند
نويسندهي وبلاگ “ارتباط” معتقد است: بلاگرها را ميتوان در قشربندي موجود دنياي مجازي جزو طبقه دانش محور به حساب آورد.
علي هاشمي، مدير روابط عمومي روزنامه قدس اظهار داشت: لازمهي نوشتن دانستن است و لذا افرادي که نويسنده هستند روز به روز بايد دايرهي دانستههاي خويش را گسترش بخشند. يک وبلاگ نويس در دنياي مجازي با توجه به تنوع چشمگيري که در اين حوزه وجود دارد ضرورت دارد تا دانش خود را عمق بخشيده و ضمن ارتقاء دانش تخصصي خود، در خصوص ساير رشتهها اطلاعاتي را کسب كنند.
وي افزود: طبيعي است که دنياي مجازي قشربنديهاي خاص خود را دارد. عدهاي صاحبان اطلاعاتاند، گروهي به دلايلي اطلاعات ميپردازند و گروهي را ميتوان صاحبان فناوري و اصحاب فن به حساب آورد. وبلاگ نويسان توليدکنندگان و صاحبان اطلاعاتاند و بلاگرهايي ميتوانند در اين عرصه موفق باشند که سهم بيشتري از اطلاعات را در اختيار داشته باشند.
به اعتقاد اين وبلاگنويس دنياي مجازي معجوني از انسانها با انگيزه هاي متفاوت است؛ عدهاي مي آيند تا ادعاي دانش خويش را به اثبات برسانند، عدهاي مي آيند تا وارد عرصهي رقابت شوند ،عده اي ميآيند تا خاطرات خويش را بنگارند و عدهاي هم به قصد سرگرمي و چرخه در برخي واديهاي ديگر پاي به دنياي مجازي مي گذارند.
هاشمي افزود: افراد با هر هويتي و هر هدفي که وارد اين دنيا وسيع اما کوچک شوند در يک ويژگي مشترکند و آن نوشتن است. در اين ميان بعضي با بهره برداري از فرصت حضور در اين عرصه دانش خود را بالا ميبرند و به مراتبي ديگر از دانش دست مييابند که اين قشر مي توانند موفقترينها باشند .بسيار ممکن است بلاگري با انگيزهاي پائين و به عنوان يک بلاگر خاطرهنويس و عامه، پس از مدتي با استفاده از فرصتها به يک بلاگر تخصصي نويس تغيير ماهيت دهد.
وي همچنين معتقد است كه بلاگرها با وبگردي و مشاهدهي موضوعات مورد علاقهي خود گسترهي فکري خود را از مرتبهي محلي به ملي و از ملي به جهاني افزايش ميدهند.
حسني،وبلاگنويس:
وبلاگها به افراد كمك ميكنند تا هويت رسانهيي پيدا كنند
به اعتقاد يك وبلاگنويس، تبادل افكار با هم فكران، خوانندگان و مخاطبان در وبلاگ، موجب شكل گيري يك هويت مجازي براي بلاگرها ميشود.
فرنود حسني، اظهار داشت: هويت وبلاگ نويسان ناشي از فرهنگ بومي، ملي و يا خانوادگي آنهاست و اين كه چه كسي با چه جنسيتي، از چه قشر و با چه سطح اقتصادي، تحصيلي و يا علمي وارد اين عرصه ميشود و به طور قطع تمام اين مسايل نيز در شكلگيري هويت آيندهي وبلاگنويس تاثير زيادي دارد.
وي با اشاره به تفاوت محيط فيزيكي با محيط مجازي گفت: شخصي كه براي اولين بار وارد محيط مجازي ميشود، يك دنياي جديدي را با ابزارها و روشهاي جديد تجربه ميكند دنياي جديدي كه ميتواند در آن آزادانه انتقاد و بحث كند، در حالي كه ممكن است در آن حد نتواند در دنياي واقعي اين كار را انجام دهد.
وي افزود: فرد نياز به رسانه دارد و وبلاگها به او كمك ميكنند كه يك هويت رسانهاي پيدا كند، وبلاگها ابزاري را براي گفتوگو، گفتمان، و انتقال افكار فراهم ميكنند. در اين شرايط شخصيت و افكار فرد به واسطهي اين ابزار و رسانه، در قالب متن و روشهاي ديگر به مخاطب منتقل ميشود و همين انتقال نيز متاثر از رفتارها، افكار، تحصيلات، سطح خانوادگي و اقتصادي افراد است.
حسني گفت: وبلاگ نويسي به تدريج نوع نگاه فرد را تغيير خواهد داد. نميتوان انتظار داشت فرد در همان ابتدايي كه وبلاگ نويسي ميكند، بتواند تحول و اثرگذاري زيادي در حوزهي خودش داشته باشد، ولي به مرور در اثر تبادل افكار با همفكران خود، به يك هويت مجازي دست مييابد به اين ترتيب تلاش ميكند، با همان ديدگاههاي خود در هر سطحي، در عين فرا گرفتن، چيزهايي را نيز ياد دهد. بنابر اين يك هويت ياد گيرنده و ياد دهنده هم براي شخص در مرحلهي اول تجربه وبلاگ نويسي، ايجاد ميشود. فرد سعي ميكند مرتب وبلاگهاي ديگر را بخواند، از آنها برداشت و گاهي از بسياري متون متاثر ميشود.
وي اظهار داشت: مطالعهي وبلاگهاي ديگران و ديده شدن از سوي مخاطبان، تاثيراتي در عملكرد وبلاگ نويس ميگذارد كه او به صورت مداوم مطالعات و حرفهاي جديدتري را براي مخاطبان خود داشته باشد، به اين ترتيب، رفتن به دنبال يادگيري و بعد از آن ياد دادن و انتقال مفاهيم ازطريق افكار و انديشههاي بلاگرها، موجب شكل گيري هويت آنان ميشود.
وي افزود: شخصيت فرد در حالت عادي، نميتواند نقد را چندان تجربه كند، ولي زماني كه مطالب او در وبلاگ مورد نقد ديگران قرار ميگيرد، او با آرامش و راحتي بيشتري ميپذيرد و اين همان اثر بعدي بر هويت فردي و شخصيتي وبلاگ نويس و شكل گيري هويت مجازي اوست، وبلاگ نويسي هويت نقد پذيري را در فرد زنده ميكند و او در اين محيط، پاسخي را در برابر نقدهاي ديگران مييابد، در حالي كه او در محيط فيزيكي ممكن است آن چنان نقدپذير نباشد.
حسني گفت: وبلاگ نويسي يك جريان پويا و در حال تغييري است كه به اين ترتيب هيچ گاه به نقطهي اوپتيموم ( بهينه ) آن نميرسيم.
وي در عين حال افزود: وبلاگ نويسي، فضاي گفتمان را بازتر كرده و به لايههاي پايين جامعه برده است، بنابراين هر كسي توانسته از اين رسانه براي حرف زدن خود استفاده و فضاي نقدپذيري را در قالب كلمات و ادبيات روزمره و همچنين يك تريبون آزاد ايجاد كند و به اين ترتيب هويت مجازي افراد در برابر يا در كنار هم قرار ميگيرد.
وي تاكيد كرد: با ارتقاي وبلاگهاي تخصصي، نقدها و هويتهاي تخصصي شده نيز بهبود مييابد و هويتهاي مجازي جنبهي تخصصي به خود ميگيرند.
مسعودي، مدرسدانشگاه:
وبلاگ نويسي وجهي از قدرت اجتماعي فرد را به نمايش ميگذارد
يك مدرس دانشگاه نيز در اين خصوص معتقد است: صاحبان وبلاگها به لحاظ جامعه شناسي در جايگاهي از قدرت نرم تعريف ميشوند كه محتوا و مخاطبان وبلاگ، آن را تعيين ميكند.
دكتر اميد مسعودي، اظهار كرد: اگر تعريف قدرت نرم، را دربارهي قدرت رسانهها بپذيريم. بي گمان، مالكيت و مديريت آنها در قرن 21، كه عصر ارتباطات و اطلاعات ناميده شده، منبع ومنشاء قدرت است و البته اين قدرت را بايد در ابعاد سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي تعريف كرد يعني همان ابعادي كه صاحب نظران علم ارتباطات براي تعريف جامعهي اطلاعاتي در نظر ميگيرند.
وي افزود: وبلاگ نويسي جايگاه جديدي را براي شخص نويسنده در جامعه تعريف ميكند، اين تعريف گرچه مبتني بر طبقهبندي و قشر بندي اجتماعي نيست، ولي در هر حال وجهي از قدرت اجتماعي فرد را به نمايش ميگذارد و معرف آن فرد نيز خواهد بود.
مسعودي اظهار داشت: تنها دستهبندي منطقي و معقول در ميان وبلاگها، دسته بندي محتوايي است، زيرا مخاطبان و كاربران اينترنت، در جست وجوي رفع نيازهاي اطلاعاتي و ارتباطي خويش هستند. آنها به هر سايت و وبلاگي كه نيازهاي خود را بيابند، سر ميزنند، استفاده ميكنند و حتي ممكن است آن را پيوند ( لينك ) دهند.
وي در اينباره معتقد به نظريهي ” استفاده و نيازمندي مخاطبان ” است و گفت: هر گونه دسته بندي در ذيل اين نظريه قابل پذيرش است. حتي دسته بندي وب سايتها به تخصصي و غير تخصصي، علميو يا غيراخلاقي نيز در اين مقوله قابل تقسيم بندي است.
وي با بيان اين كه وبلاگ نويسي فضاي جديدي را در اين عرصه ايجاد كرده، گفت: افراد متخصص تا افراد ناشي، همه و همه در فضاي گسترده مجازي ابراز وجود ميكنند و اين تنها كاربران هستند كه در اين فضا، وبلاگها و وب سايتهاي مورد علاقه خود را دسته بندي كرده، ميپذيرند و يا پس ميزنند.
اين مدرس دانشگاه اظهارداشت: معمولا افرادي كه ميخواهند مخاطبان از آنها درك صحيحي داشته باشند، با هويت واقعيشان به وبلاگ نويسي ميپردازند، كساني هم كه به هر دليل نميخواهند شناخته شوند، از افراد متخصص گرفته تا معتادان اينترنتي، با نام مستعار و يا حتي بدون نام، وارد فضاي مجازي ميشوند و نميخواهند هويت جديدي را كسب كنند.
مسعودي گفت: اكنون از آن استقبال گسترده و غير قابل باور از وبلاگها، خبري نيست، بسياري از كساني كه روزهاي اول با تب و تاب وارد فضاي مجازي و وب نويسي شده بودند، خيلي زود كنار رفتند و اكنون بيشتر كساني كه وارد اين فضا ميشوند، به دنبال شفاف سازي و ارايهي مطالب و اخبار قابل استفاده براي كاربرانشان هستند.
الستي، مدرس دانشگاه:
وبلاگ روشن كنندهي جنبههاي ناپيداي افراد است
يك مدرس دانشگاه نيز مي گويد : احساس دسترسي به فضاي جديد وبلاگ ميتواند افشاگر و روشن كنندهي جنبههاي ناپيدا و از نظر دور ماندهي شخصيت افراد باشد و آن را بهتر نشان دهد.
محمدعلي الستي، اظهار داشت: وبلاگ يك ابزار ارتباطي جديد را در اختيار انسانهايي كه بعضا محدوديتهايي در برقراري ارتباط و ارسال پيامهايشان داشتند، قرار داده است. به اين ترتيب امروزه افراد براي انتقال مشاهدات، ادراكات، تحليلها و اطلاعات خود از جهان اطراف، احساس ميكنند به فضاي جديدي دسترسي پيدا كرده اند.
وي گفت: وبلاگ به لحاظ شناخت شخصيتي، ميتواند جنبههاي خاصي از شخصيت افراد را تجلي و معرفي كند. زماني كه محدوديتها و عيوب در اين فضا برداشته شوند، شرايط به گونهاي دچار تحول و دگرگشت ميشود كه احساس هويت نيز تحت تاثير آن، دچار دگرگوني ميشود.
الستي گفت: انسانهايي كه قبلا در قالب گروه، طبقه و قشر خاصي اعلام هويت ميكردند، اكنون همان هويت شكل بروز جديدي يافته است. اگر در گذشته ، فضاهايي كه براي بيان تجربيات و نظرات جوانان وجود داشت براي آنها محدوديت خاصي ايجاد و هويت شان به شكل خاصي بروز ميكرد، در حال حاضر اين فضا، به گونهاي است كه همه جوانان و حتي غير جوانان، حرفهايشان راميشنوند و حتي آنها ميتوانند هويت خود را پنهان كنند.
وي افزود: هويت افراد در وبلاگها دچار دگرگوني نميشود، اما بروز و وضعيت آن بر اساس كنش متقابل نمادين، وجههي ديگري پيدا ميكند.
به عقيدهي اين مدرس دانشگاه، استفاده از وبلاگ منجر به ايجاد دسته بندي جديد و تقسيم بندي هويتها نميشود. ولي ميتوان تحولات صورت گرفته در عرصهي تعاملات اجتماعي را بر اساس ظهور پديده وبلاگ مورد تجزيه ي و تحليل قرار داد.
فخري، مدير دفتر توسعهي وبلاگهاي ديني:
وبلاگ نويسان بايد توانايي برقراري ارتباط اجتماعي در دنياي واقعي را داشته باشند
مدير دفتر توسعهي وبلاگهاي ديني در اين باره گفت: توانايي برقراري ارتباط اجتماعي، يكي از ويژگيهايي است كه فرد در زمان نوشتن وبلاگ، بايد داشته باشد.
محمدرضا فخري، مدير پارسي بلاگ، گفت: وبلاگ در ابتدا يك امر جذاب براي آنهايي است كه توانايي ارايهي فكر و حرف خود را دارند، حتي اگر آن حرف، عادي، روزانه و كم اهميت باشد.
وي افزود: كسي كه توانايي برقراري ارتباط او با ديگران در محيط فيزيكي اجتماع ضعيف باشد، در وبلاگ نويسي نيز موفق نيست. ولي توانايي ارتباط با طيف وسيعي از افراد در اين عرصه ضروري است.
فخري گفت: هويت وبلاگ نويسان، بستگي به رويكرد آنها و موضوع مورد نظرشان دارد، به طور قطع كسي كه موضوعات سياسي و منتقدانهاي را پيگيري ميكند، معمولا با هويت اصلي خود وارد نميشود كسي كه متون عاشقانه، مذهبي و عرفاني را مينويسد، لزوميندارد هويت واقعي خود را ابراز نكند.
وي با تاكيد بر اين كه وبلاگ نويسان طبقهبندي جديدي در فضاي مجازي ايجاد ميكنند، اظهار داشت: جامعهي وبلاگنويسي، جامعهاي است كه با تعريف ويژگي، رويكرد، آسيب شناسي و نقاط ضعف و قوت خاص خود كه به طور قطع ميتواند به عنوان يك گروه مستقل در ساير گروهها مطرح شود.
فخري گفت: اگر افراد هدفمند و با برنامه وارد عرصهي وبلاگ نويسي شوند، به توسعهي فكري، فرهنگي و معلوماتي كساني كه با آنها ارتباط دارند، منجر ميشود و تعامل وبلاگ نويسان باعث ايجاد محتواي مطلوب و پيشرفت جمعي حلقههاي وبلاگ نويسي و در نهايت تبديل اين حلقهها به دوستان صميميدر دنياي واقعي ميشود.
بيشك آنچه يك وبلاگنويس در مسير پر فراز ونشيب فضاي مجازي كسب ميكند، متاثر از تحولات اجتماعي در دنياي واقعي است. اما پس از گذر زمان و در عين حال بيمكاني اين عرصه، تحت تاثير وبلاگها، افراد يا با هويت گذشته خود هماهنگي و يا مقابله و آنچه به طور قطع كسب ميكنند، هويت مجازي، هويت رسانهاي و هويت نقد پذيري است و به همان نسبت تحت تاثير اين هويت جديد كسب شده، موجب ايجاد طبقهبنديهاي جديد اجتماعي، رسانهاي و ارتباطي در زنجيره هاي وبلاگنويسي خود ميشوند.
پیام برای این مطلب مسدود شده.