بی بی سی :
در سال جاری میزان خشک سالی در منطقه آسیای مرکزی در مقایسه به سال گذشته 35 درصد افزایش یافته است.

در کنفرانس بین المللی “کاهش حوادث طبیعی مربوط به آب” که امروز (27 ژوئن) در دوشنبه برگزار شد، از کمبود آب در وادی فرغانه ابراز نگرانی شده و تاکید گردیده است که این امر می تواند به بروز اختلافات میان کشورهای موسوم به “بالا آب و پایان آب” در منطقه منجر شود.

در همین حال، به دلیل عدم شرکت ازبکستان و ترکمنستان در این کنفرانس که از مصرف کنندگان اصلی ذخایر آب در آسیای مرکزی محسوب می شوند، کارشناسان به موثر بودن این همایش تردید کرده اند.

افزایش بی سابقه جمعیت آسیای مرکزی، آبیاری شدن میلیونها هکتار زمینهای بکر، تلف حدود 50درصدی آب در کانالهای قدیمی و استفاده غیرموثر منابع آب به کاهش شدید میزان آب دریاچه آرال و در نهایت به تغییر اقلیم منطقه منجر شده است. طبق اطلاع رسمی در ظرف ده سال اخیر حدود 35 درصد میدان پیریخها یا یخچالهای طبیعی آسیای مرکزی کاهش یافته است.

امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، که در این همایش سخنرانی می کرد، افزایش موارد تندبادها و خشکسالیهای سالهای اخیر را به تغییر اقلیم در منطقه آسیای مرکزی مربوط خواند.

او گفت: “ذخایر آب و کم آبی در تاجیکستان در سال جاری در مقایسه به سال گذشته از 30 تا 35 درصد را تشکیل می دهد. در تاجیکستان که شصت درصد آب آسیای مرکزی از اینجا سرچشمه می گیرد، حدود 60 هزار هکتار مزارع پنبه و سایر کشتزارها تلف شدند.”

رئیس جمهور رحمان دیگر از علل کمبود آب و خشکسالی در منطقه را به استفاده غیرموثر آب ربط داده و گفت که هر ساکن منطقه سالانه به مقدار 4040 متر مکعب آب مصرف می کند. این در حالیست که معیار بین المللی به هر نفر در یک سال 700 متر مکعب بوده است.

مایکل جونس، نماینده دایمی برنامه توسعه سازمان ملل متحد در تاجیکستان نیز اصراف آب را از دلایل ایجاد بیابانها، باتلاق ها و شوره زارها و در نهایت تخریب مزارع کشاورزی تلقی کرد.

آقای جونس افزود: “ضمن آموزش عکسهای کیهانی ده سال اخیر مناطق تاجیکستان روشن شد که در این مدت حدود 60 درصد مناطق رستنی و گیاههای این کشور کاهش یافته است. در این حادثه عوامل بشری چون استفاده نادرست از چراگاه و بریدن جنگلزار نیز نقش داشته است.”

در حالی که در کنفرانس شهر دوشنبه مسائل مربوط به استفاده موثر از منابع آب آسیای مرکزی و راههای جلوگیری از تلف آب مطرح می شود، ولی ازبکستان و ترکمنستان، دو کشور مصرفکننده اصلی منابع آب منطقه در این همایش شرکت نداشتند.

حالا این سوال مطرح است که عدم شرکت این دو کشور تا چه حد به موثر بودن کار کنفرانس اثر خواهد گذاشت؟

بنس لن، رئیس مرکز منطقه ای برنامه توسعه سازمان ملل در شهر براتیسلاو کورواسی در پاسخ به این سوال چنین گفت: “در همایش امروز عمدتا وضع اکولوژی تاجیکستان مطرح است و به این دلیل شرکت ازبکستان و ترکمنستان به جریان این بررسی اثر چندانی نداشت. اما در مجموع خوب می بود مقامات کشورهای منطقه در حل مسائل اکولوژی، آب و انرژی تنشهای سیاسی را کنار گذارند و مشترکا برای اصلاح وضع فعلی اکولوژی آسیای مرکزی تلاش کنند.”

کنفرانس بین المللی “کاهش حوادث طبیعی مربوط به آب” در شهر دوشنبه به ابتکار دولت تاجیکستان و مساعدت مالی سازمان ملل و سازمان امنیت و همکاری اروپا برگزار شده و در کار آن هیئتها از چهل کشور و 30 سازمان بین المللی شرکت دارند.

در این همایش رئیس جمهور تاجیکستان برای حل مشکل کمبود آب در آسیای مرکزی خواستار تاسیس کنسارسیوم بین المللی در مسائل دریاچه سریز شد و گفت که امکان دارد از طریق احداث لوله آب از دریاچه سریز در شرق تاجیکستان بیش از چهل میلیون تن از جمعیت آسیای مرکزی را با آب آشامیدنی تامین شوند.