عصرایران: در عین حالی که هرگونه “استقبال شتابزده” گزینه ای مردود است، ایراد اظهارات خصمانه علیه آمریکا نیز در شرایط متزلزل فعلی به صلاح نخواهد بود.
عصر ایران؛ گروه تحلیل اخبار ـ روز گذشته، وزیر خارجه آمریکا که افراطی ترین چهره شناخته شده نومحافظه کاران به شمار می رود، در گفت و گو با شبکه تلویزیونی “العربیه”، سخنانی گفت که به حدی جدید و شگفت انگیز بود که به سرعت به تیتر مهم بسیاری از رسانه های دنیا تبدیل شد.

کاندولیزا رایس در باره ایران گفت: ما 27 سال در رابطه با ایران دچار اشتباه بودیم و من به واشنگتن پیشنهاد کرده ام سیاست خود در قبال تهران را 180 درجه تغییر دهد. برقراری گفت و گوی سه کشور اروپایی و اعضای دائم شورای امنیت با ایران نیز پیشنهاد من بوده است ولی نمی دانم چرا ایران حاضر به گفت و گو با آمریکا نشده است.

همزمان با این اظهارات نیکلاس برنز، معاون رایس نیز در اظهارات مشابهی انرژی هسته ای را حق مسلم ایرانی ها دانسته و گفته است: تعلیق غنی سازی که توسط ما مطرح شده، تنها یک “پیشنهاد” است نه یک “پیش شرط”. در ضمن ما نگفته ایم که ایران برای همیشه غنی سازی را کنار بگذارد بلکه درخواست ما “تعلیق، فقط در طول مذاکرات” است.

خبر موافقت تهران با طرح سوییس برای پرونده هسته ای (حافظ منافع آمریکا در ایران) نیز که روز گذشته منتشر شد، این گمانه را تقویت کرد که تهران و واشنگتن، به یک “تفاهم مهم” رسیده اند. تفاهمی که البته جزئیات آن مشخص نیست و الا چه دلیلی داشته است که “ملکه جنگ”، چنین لبخند بزند و ایران نیز آمادگی خود را برای اجرای طرح سوییس اعلام کند.

در تشریح این وضعیت می توان گزینه های متعددی را در نظر گرفت که مهم ترین آن ها دو گمانه زیر است:

1ـ مهلت شورای امنیت به ایران برای تعلیق غنی سازی در شرایطی به پایان خود می رسد که تهران اعلام کرده است به غنی سازی ادامه خواهد داد. استمرار این وضعیت، قطعاً همراه با هزینه هایی برای دو طرف درگیر خواهد بود. از یک سو، ایران تحت فشارهای جدیدتر قرار خواهد گرفت و از سوی دیگر غرب، به ویژه آمریکا که دستکم در شرایط حاضر، توانایی جلوگیری از ادامه فعالیت ایران با حمله نظامی را ندارد، یک ناکامی حیثیتی را تجربه خواهد کرد.

بنابراین بهترین را برای هر دو طرف آن است که به یک «فرمول آبرومندانه» گردن نهند که نام این فرمول، در شرایط فعلی، طرح سوییس است که توسط خاویر سولانا به شکلی جدید مطرح شده است.

مطابق این طرح، ایران به غنی سازی ادامه می دهد به شرطی که از حد 4 درصد بالاتر نرود و گاز UF6 به سانتریفیوژهایش تزریق نکند.

اگر این طرح اجرایی شود، از یک سو، خواسته ایران یعنی ادامه غنی سازی برآورده شده و از طرف دیگر دولت های غربی افکار عمومی خود را چنین توجیه خواهند کرد که با تعهد ایران به عدم تزریق UF6 دیگر خطری به نام احتمال انحراف به سمت تولید سلاح هسته ای وجود ندارد.

لذا این گزینه به طور قوی وجود دارد که تعدیل لحن طرفین به علت رسیدن به “راه حل آبرومندانه” ای باشد که پیش از این البرادعی آنها را بدان دعوت کرده بود.

2ـ این احتمال نیز مردود نیست که اظهارات اخیر مقامات آمریکایی صرفاً پیش در آمد یک رویکرد بسیار منفی در قبال ایران باشد؛ رویکردی که کوشیده می شود در پشت اظهارات ملایم و نمایش پنهان شود.

این، البته اولین باری نیست که آمریکایی ها با ادبیات نرم به گفت و گو درباره ایران می پردازند ولی هیچ گاه این نرم خویی های موقتی، به یک گفتمان غالب تبدیل نشده اند.

این، یک باور در نزد بسیاری از تحلیلگران مسایل آمریکاست که خشم و هیاهوی آمریکا، اغلب کم خطر از چراغ سبزهایی است که ناگهان می رویند!

با توجه به این اوصاف، دو نکته زیر باید در رفتار سیاستمداران ایرانی در قبال آمریکایی مورد توجه ویژه باشد:

الف) نباید این اظهارات به گونه ای تفسیر شود که گویا مساله ایران و آمریکا حل شده یا حتی در مسیر حل شدن قرار دارد. از این رو، هر گونه استقبال شتابزده از این سخنان باید از دستور کار حذف شود. البته در این مورد وزارت خارجه ایران عملکرد مناسبی داشت و پاسخی میانه روانه به اظهارات رایس داد.

محمد علی حسینی، سخنگوی این وزارتخانه گفت که سخنان رایس بیشتر جنبه نمایشی داشت و آمریکا باید در عمل چرخش خود اثبات کند. (مشابه واکنشی که آمریکایی ها به سخنان لاریجانی رد کنفرانس مونیخ داشتند)

ب) سخنان رایس که بسیار هم مورد توجه رسانه قرار گرفته، در هر حال، زمینه مناسبی فراهم کرده است که ایران با استفاده از آن، تمایل قوی خود برای تنش زایی را مطرح کند. لذا در عین حالی که هرگونه استقبال شتابزده ،گزینه ای مردود است، ایراد اظهارات خصمانه علیه آمریکا نیز در شرایط متزلزل فعلی به صلاح نخواهد بود.