بی بی سی :

نمایندگان کشورهای روسیه، چین، ایران، افغانستان، پاکستان و چهار کشور آسیای میانه مسائل گسترش سازمان همکاریهای شانگهای، شرایط پذیرفته شدن کشورهای دیگر منطقه به عضویت در آن و دورنمای فعالیت این سازمان روز پنجشنبه، 10 ژوئیه، در دوشنبه (پایتخت) بررسی کردند.

در حالی که برخی از کارشناسان تاجیک می گویند این کشور علاقمند پیوستن ایران به عضویت سازمان همکاری شانگهای است، عده ای از صاحب نظران منطقه بر این نظرند که به احتمال زیاد همه کشورهای عضو سازمان از این اقدام جانبداری نخواهند کرد.

برخی ها امکان موافقت روسیه و چین، دو کشور ابرقدرت عضو این سازمان در مورد کسب عضویت ایران در این سازمان را با درنظرداشت رقابت آنها بر سر نفوذ در سازمان شانگهای بعید می دانند.

مشکلات و پیشرفتها

نشست دو رورزه برای بررسی این و مسائل دیگر فعالیت سازمان همکاریهای شانگهای در شهر دوشنبه به ابتکار مرکز اطلاعاتی موسوم به “سپهر” دایر شد.

دولت عثمان، یکی از مبتکران این نشست می گوید، اخیرا دو کشور عمده منطقه، ایران و پاکستان برای پیوستن به عضویت سازمان همکاریهای شانگهای علاقمندی زیادی از خود نشان می دهند.

وی افزود، با درنظرداشت این وضع کارشناسان و نمایندگان کشورهای منطقه گرد هم آمده اند، تا دورنمای فعالیت این سازمان را بررسی کنند.

وی افزود: “ما همچنین تحلیل خواهیم کرد که در صورت افزایش شماره کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای چه مشکلاتی دامنگیر فعالیت این سازمان خواهد شد و یا این سازمان می تواند به چه پیشرفتهایی دست یابد.”

خود آقای دولت معتقد است که “با درنظرداشت وضع بحرانی در منطقه، بخصوص وضعیت افغانستان، پذیرفته شدن ایران و پاکستان به عضویت سازمان منفعت زیادی خواهد داشت.”

وی افزود: “هر دو کشور در این زمینه شانس مشابه دارند، زیرا از پاکستان بیشتر چین جانبداری خواهد کرد و روسیه علاقمند حمایت از ایران خواهد بود.”

نقش کشورهای ابرقدرت سازمان شانگهای

اما حیدر جمال، کارشناس امور منطقه در روسیه در این باره نظر دیگر دارد.

آقای جمال می گوید: “رقابت چین و روسیه برای کسب نفوذ در سازمان همکاریهای شانگهای، منجر به بروز اختلاف نظر آنها به هنگام پذیرش ایران به عضویت این سازمان خواهد بود.”

در این نشست کارشناسان اقتصادی در مورد سود احتمالی کشورهای منطقه از توسعه سازمان همکاریهای شانگها نیز صحبت کرده اند.

حاجی محمد عمرف، اقتصاددان تاجیک می گوید: “تاجیکستان از کشورهای دیگر عضو این سازمان می توانند در چهارچوب این سازمان در مورد تعرفه های گمرکی تجدید نظر کنند و این اقدام منجر به کاهش قیمت کالا در بازارهای داخلی این کشورها خواهد شد.”

سیف الله صفرف، معاون رئیس مرکز مطالعات استراتژیک تاجیکستان بر این نظر است که با پیوستن ایران و کشورهای دیگر علاقمند منطقه به سازمان همکاریهای شانگهای، این سازمان به یک نهاد پرقدرت جهان تبدیل خواهد شد.

“همین طور این سازمان توان تاثیر عمیق گذاشتن به مسائل جهانی را کسب خواهد کرد و سیاست جهان دیگر یک فطبی نخواهد بود. از این رو رهبریت سازمان همکاریهای شانگهای باید هر چه زودتر کشورهای مورد نظر را به عضویت این سازمان بپذیرند.”

شانس ایران برای عضویت در سازمان شانگهای

با وجود این، کارشناسان می گویند پذیرفته شدن ایران به عضویت سازمان همکاریهای شانگهای به موضع گیری دو کشور بانفوذ عضو این سازمان، یعنی روسیه و چین بستگی خواهد داشت.

آنها بر این نظرند که هرچند موضعگیری چین و روسیه در مقابل برنامه هسته ای ایران نسبتا نرمتر به نظر می رسد، موضع سخت گیرانه آمریکا و غرب در رابطه به این قضیه امکان نخواهد داد که چین و روسیه به سادگی بتوانند ایران را به عضویت سازمان همکاریهای شانگهای بپذیرند.

اما برخی از تحلیلگران حدس می زنند که بعد از توافق اخیر چک و آمریکا در مورد استقرار بخشی از سیستم دفاع مشکی امریکا در نزدیکی پراگ، مناسبات روسیه با آمریکا سردتر شده و ایران امکانات بیشتری را برای کسب حمایت روسیه در نشست قریب الوقوع سران کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای در شهر دوشنبه به دست آورده است.