دویچه وله :
دیک چینی، معاون رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه، سپتامبر (۱۳ شهریور) با الهام علی‌اف، رییس جمهور آذربایجان ملاقات و مذاکره کرد. چینی علاوه بر آذربایجان از دو جمهوری سابق اتحاد جماهیر شوروی، اوکراین و گرجستان نیز دیدار خواهد کرد. پیش از این مقامات رسمی آمریکا اعلام کرده بودند که دیک چنی با دولتمردان آذربایجان در خصوص “وضعیت منطقه”، از جمله بحران قفقاز مشورت خواهد کرد.

به‌نظر دالغا خاتین اوغلو، تحلیلگر خبرگزاری “ترند نیوز” (Trend News) و مدیر بخش فارسی این خبرگزاری، دیک چینی در مورد ایران نیز گفت‌وگو خواهد کرد. این تحلیلگر در مصاحبه با بخش فارسی دویچه وله می‌گوید، آمریکا به آذربایجان تضمین خواهد داد که از این کشور پشتیبانی کند.

دویچه وله: دیک چینی در خصوص چه مسایلی با مقامات آذربایجان صحبت خواهد کرد؟

دالغا خاتین اوغلو: سفر آقای دیک چینی به آذربایجان مربوط است به مناقشاتی که در قفقاز صورت گرفته. این مناقشات از هر طرفی آذربایجان را تحت تاثیر خود قرار داده است. مخصوصا مناقشه‌ی آذربایجان با کشور ارمنستان که ۲۰ درصد از اراضی آذربایجان را در دست دارد و مناقشه‌ی قفقاز به حل این مسئله بی‌تاثیر نیست. آقای دیک چینی به آذربایجان سفر می‌کند که به مقامات آذربایجانی این وعده را بدهد که آمریکا بازهم پشتیبان آذربایجان خواهد بود.

جمهوری آذربایجان هم با آمریکا و هم با ناتو سیاست نزدیکی دارد. این کشور در حال حاضر از لحاظ انرژی و محل صدور گاز دریای خزر اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده. آیا به‌نظر شما پس از واقعه‌ی قفقاز جنوبی، نزدیکی و هم‌پیمانی آذربایجان با غرب و ناتو ادامه پیدا خواهد کرد؟

من اتفاقا برعکس این موضوع را فکر می کنم. با توجه به حمله‌ای که روسیه به گرجستان کرد، آذربایجان موقعیت خود را به مخاطره نخواهد انداخت. آن اقدامی که منجر به حمله‌ی روسیه به گرجستان شد، آذربایجان دیگر این کار را تکرار نخواهد کرد. آذربایجان تا آنجا که می‌تواند موضع بی‌طرفی را اتخاذ خواهد کرد. روسیه کشوری است که بیش از ۲ میلیون شهروند آذربایجانی در آن زندگی و فعالیت می‌کنند. از طرف دیگر آذربایجان به عنوان یکی از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع با روسیه همکاری‌های نزدیکی دارد و اقدامی را که موجب حمله‌ی روسیه به گرجستان شد، تکرار نخواهد کرد. آذربایجان تا آنجا که بتواند همکاری خود را هم با روسیه و هم با غرب به صورت متوازن ادامه خواهد داد.

دیدار دیک چینی، معاون جورج بوش، رییس جمهور آمریکا از آذربایجان برای ایران چه پیامدهایی خواهد داشت؟

من فکر می کنم که دیک چینی باز هم به آذربایجان اطمینان خواهد داد که حتی درصورت حمله به ایران که الآن احتمالش بسیار ضعیف شده، از این کشور پشتیبانی خواهد کرد. آمریکا در آذربایجان فعالیت گسترده‌ای در بیشتر ساحه‌ها چه از لحاظ نظامی و چه از لحاظ اقتصادی دارد. آمریکا می خواهد ضمانت به آذربایجان بدهد که در صورتی که ایران بخواهد منافع آمریکا را در کشورهای همسایه مورد هدف قرار بدهد، جمهوری آذربایجان نگران این موضوع نباشد.

موضع دولت آذربایجان نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران چگونه است و در این رابطه آیا سیاست بی‌طرفانه‌ای را اتخاذ می‌کند، یا اینکه تحت تاثیر قدرت‌های خارجی قرار دارد؟

کشور آذربایجان تا آنجا که توانسته نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران موضع بی‌طرفانه‌ای را اتخاذ کرده، ولی این قضیه به آن معنا نیست که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران را اجرا نکند. در حال حاضر فعالیت بانک ملی ایران در جمهوری آذربایجان بسیار محدود شده است. یعنی کشور آذربایجان پایبندی خودش را به اجرای قطعنامه شورای امنیت عمل کرده. از سوی دیگر من فکر نمی‌کنم که مسئله‌ی هسته‌ای ایران برای هیچکدام از کشورهای همسایه ایران موضوع خوشایندی باشد؛ با توجه به اینکه اگر ایران فعالیت هسته‌ای خودش را ادامه بدهد، به یکی از کشورهای قدرتمند منطقه تبدیل خواهد شد. و این نفوذ و قدرت ایران کشور آذربایجان را هم تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. با استناد به این مسئله من فکر نمی‌کنم آذربایجان که حتی علنا اعلام نمی‌کند که مخالف فعالیت هسته‌ای ایران است، دل خوشی از فعالیت هسته‌ای ایران داشته باشد. اما این را هم باید علاوه کرد که مقامات رسمی کشور آذربایجان چندین بار اعلام کردند که از فعالیت‌های هسته‌ای ایران در راستای تولید انرژی دفاع می‌کنند، موافق آن هستند و اجازه نخواهند داد آمریکا یا ناتو از اراضی این کشور برای حمله علیه ایران استفاده کنند.

مصاحبه گر: طاهر شیرمحمدی