سرمایه :
سرمایه: آمار قیمت خرما و میزان صادرات در بازارهای جهانی نشان می دهد در حالی که قیمت خرمای مرغوب تا هر تن هشت هزار دلار افزایش یافته و قیمت متوسط به هر تن چهار هزار دلار رسیده است، 125 هزار تن خرمای صادراتی ایران به صورت فله ای و با بسته بندی های قدیمی به قیمت هر تن 800 دلار صادر شده و در نتیجه به خاطر ضعف سیستم بسته بندی خرمای ایران با عدم نفع 3200 دلار در هر تن صادر می شود.
برآوردها نشان می دهد از محل 125 هزار تن صادرات خرمای ایران به قیمت هر تن 800 دلار، 100 میلیون درآمد نصیب کشور می شود در حالی که با سیستم بسته بندی بهتر امکان افزایش قیمت هر تن خرما تا چهار هزار دلار وجود دارد و همین موضوع باعث شده سالانه با 370 میلیون دلار عدم نفع یا پایین بودن درآمد صادرکنندگان مواجه باشیم.
قیمت پایین خرمای صادراتی موجب شده ایران با وجود کسب رتبه اول صادرات این محصول به لحاظ وزن، در میان 20 کشور صادرکننده از نظر نرخ فروش در رده هجدهم قرار گیرد.
براساس آمار مقدماتی و آمارنامه بازرگانی گمرک و دفتر تنظیم بازار بازرگانی داخلی، کل صادرت خرما در جهان بیش از 400 هزار تن و به ارزش بیش از 300 میلیون دلار است که سهم ایران از این میزان 83 میلیون دلار بوده است.طبق آمار، ایران از لحاظ مقدار اولین صادرکننده خرما در جهان محسوب می شود و از نظر ارزش صادرات در رده سوم قرار داشته است و از نظر قیمت پایه هر کیلو خرمای صادراتی در مقام هجدهم هستیم و هر کیلو خرمای صادراتی 17 کشور جهان با ارزش تر از فروش هر کیلو خرمای ایران است.
متوسط فروش هر تن خرمای ایران در سال های قبل 289 دلار بوده است که نسبت به متوسط نرخ فروش کشورهای عمده تولیدکننده خرما نظیر عربستان 535 دلار و پاکستان 357 دلار در سطح جهان در مرتبه هجدهم جدول قرار دارد و اگر بسته بندی مناسبی داشته باشیم، ارزش صادراتی هر کیلو خرمای ایران به جای رتبه هجدهم به رتبه های بالاتر ارتقا می یابد.ایران با داشتن 6/30 درصد صادرات خرمای جهان تنها 9/27 درصد از ارزش صادرات جهانی این محصول را به خود اختصاص داده و این نشان دهنده پایین بودن قیمت خرمای ایران در جهان است.در واقع خرمای ایران معادل نصف قیمت جهانی به فروش می رسد. متوسط قیمت صادراتی خرما در جهان چهار هزار دلار برای هر تن است و قیمت خرمای ایران در جهان 800 دلار به ازای هر تن است.

صادرات فله ای خرمای ایران به امارات

از عمده دلایل کاهش ارزش دلاری خرمای ایران، صادرات فله ای این محصول است به طوری که هر سال 80 درصد از خرمای صادراتی به صورت فله ای به بازارهای جهانی عرضه می شود.
به طور کلی 10 درصد خرمای کشور به پنج کشور امارات، پاکستان، روسیه، ترکیه و انگلستان صادر می شود ولی به دلیل عرضه نامناسب و فله ای، کشورهای مزبور به خصوص امارات محصول صادر شده را بسته بندی کرده و 70 برابر قیمت خریداری شده از ایران به نام خود به فروش می رسانند.
ایرانی کرمانی رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان در گفت وگو با «سرمایه» گفت: «سالانه یک میلیون تن خرما در کشور تولید می شود که از این میزان تنها 12 درصد صادر می شود.»
او متذکر شد: «با وجود اینکه بزرگ ترین تولیدکننده خرما در جهان هستیم به دلیل نداشتن واحدهای بسته بندی در صادرات موفق نبوده ایم و 80 درصد در داخل مصرف می شود که 30 درصد آن به ضایعات تبدیل می شود.»ایرانی کرمانی توضیح داد: «مصرف مواد غذایی چرب و شیرین در کشورهای پیشرفته بسیار کم است از این رو صادرات عمده ما به کشورهای مسلمان نشین است و یکی از بازارهای بزرگ و بالقوه خرمای ایران کشور چین است.»
عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به وقوع خشکسالی، سرمازدگی و توفان شن خاطرنشان کرد: «امسال خشکیدگی درختان 30 درصد از محصول خرمای کرمان را کم کرده و سرمازدگی و توفان به 20 درصد از محصول آسیب رسانده است.»
ایرانی کرمانی اذعان کرد: «کاهش محصول در حال حاضر باعث افزایش 50 درصدی قیمت این محصول در بازار داخل شده و اکنون هر کیلو خرمای مضافتی بیش از دو هزار و 100 تومان در نخلستان فروخته می شود.»
محمدرضا گرشاسبی عضو هیات علمی دانشگاه چمران نیز مشکل عمده این بخش را قیمت پایین محصولات تولیدی در بازارهای جهانی دانست و افزود: «هم اکنون قیمت هر کیلوگرم خرمای ایران 80 سنت است یعنی 800 دلار به ازای هر تن به دست می آید که دلیل پایین بودن این قیمت، صادرات فله ای است.»
او با اشاره به صدور 70 درصد از میزان کل صادرات به کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی تاکید کرد: «خریداران عمده خرمای جهان به دلیل مسائل سیاسی، خرمای ایران را وارد نمی کنند بنابراین صادرکنندگان ناگزیرند محصولات تولیدی را به کشورهای خاورمیانه با قیمت پایین صادر کنند.»

بیشترین ارزش افزوده نصیب تونس و الجزایر

براساس آمار فائو کشورهایی نظیر تونس و الجزایر که سهم اندکی در تولید جهانی خرما دارند با اعمال مدیریت مناسب و سرمایه گذاری هدفمند در صنایع فرآوری و بسته بندی این محصول از بیشترین عایدات ارزی برخوردار هستند.
با اینکه ایران جزء برترین صادرکنندگان خرمای جهان است ولی ارزش صادراتی هر کیلوگرم خرمای ایران در سطح بسیار نازلی قرار دارد که در این خصوص باید از تجربه کشورهای پیشرویی از جمله تونس و مصر برای افزایش ارزش افزوده محصول خرما و توسعه صنعت بسته بندی و فرآوری به عنوان مهم ترین عامل در افزایش درآمدهای حاصل از صدور محصولات کشاورزی استفاده کرد.در حال حاضر 90 درصد خرمای صادراتی ایران به صورت فله بدون انجام فعالیت های بسته بندی و فرآوری با ارزش افزوده پایین به بازارهای جهانی عرضه می شود. این در حالی است که کشورهایی نظیر فرانسه، انگلیس و امارات بدون آنکه تولیدکننده خرما باشند با وارد کردن خرما از کشورهای تولیدکننده پس از فرآوری و بسته بندی مناسب آن را با ارزش بیشتر روانه بازارهای جهانی می کنند.