کارگزاران: سه سال است تمام تلاش برای آنكه وزارت رفاه و تامین اجتماعی به وظیفه خود در اعلام خط فقر عمل كند بی‌نتیجه مانده‌است و هرچه آمار و ارقام از خط فقر، تعداد فقرا و میزان درآمد و هزینه فقرا وجود دارد‌، آمار و ارقام و اطلاعاتی است كه افراد و نهادها و سازمان‌ها‌یی غیر از وزارت رفاه و تامین اجتماعی اعلام كردند.گویی دولت نهم و مسوولان وزارت رفاه و تامین اجتماعی آن، از اساس اعتقادی به انجام وظیفه خود در این حوزه ندارند و از این روست كه وزیر رفاه می‌گوید: اعلام خط فقر به چه درد می‌خورد! شاید او می‌داند كه با اعلام واقعی خط فقر بسیاری از مردم می‌دانند كه زیر خط فقر به سر می‌برند و آنگونه كه عبدالرضا مصری می‌گوید و نگران آن است روحیه مردم با اعلام رقم خط فقر تضعیف شده‌ و به لحاظ روانی آسیب ببینند. جالب اینجاست كه وزارت رفاه و تامین اجتماعی نه خط فقر را اعلام می‌كند و نه اعلام آمار و ارقام از نهادها و سازمان‌های دیگر را برمی‌تابد. ضمن آنكه وزارت رفاه تعاریف استاندارد جهانی در تعیین خطوط فقر مطلق، نسبی، خشن، قابلیتی و… قبول ندارد اما تعریف خود از این معیارها را نیز ارائه نمی‌كند تا جامعه ایرانی از وضعیت خود مطلع شود. دیروز وزیر رفاه و تامین اجتماعی در راستای همین شیوه دولت نهم در مورد آمار منتشر شده بانك مركزی مبنی بر وجود 14 میلیون ایرانی زیر خط فقر، گفت: آمارهایی كه در كشور اعلام می‌شود، براساس برداشت‌های مقطعی و محدود آدم‌هاست. عبدالرضا مصری افزود: تاكنون هیچ‌كدام از آمارهای ارائه‌شده، براساس اطلاعات بانك نبوده تا اگر خواستند اسامی یك‌هزار نفر را ارائه كنند، بتوانند این كار را انجام دهند. وی ادامه داد: برای آمارگیری، یك جامعه نمونه مثلا 10 یا 15 هزار نفری و غیره انتخاب می‌كنند و نتایج به‌دست آمده را‌ به كل كشور تعمیم می‌دهند كه بانك‌مركزی هم همین كار را می‌كند، چراكه چیز دیگری ندارند، تا بتواند به غیر از این عمل كند. وزیر رفاه یادآورشد: سایر آمارهای كشور، مثل اشتغال یا بیكاری هم همین‌طور است. چطور می‌گوییم، بیكاری 10، 17 یا نیم درصد و غیره است؟ بانكی نداشتیم كه تمام مردم ایران و هركسی كه در موقعیت اشتغال قرار دارد را با كدملی ثبت‌نام و سپس ردگیری كنیم كه سر كار رفته یا نرفته! لذا آمارگیرها یك جامعه نمونه را انتخاب می‌كنند و بسته به اهدافی كه دارند، 20، 30، 10 هزار نفر از افراد جامعه را به صورت خوشه‌ای، جغرافیایی یا نمونه‌ای از میان شهری‌ها و روستایی‌های سراسر كشور انتخاب می‌كنند. وی خاطرنشان كرد: افراد انتخاب شده را براساس معیارهای مدنظر و شاخص هزینه X می‌سنجند، به عنوان مثال از مردم می‌پرسند، شما صبحانه چه می‌خورید؟ سپس میانگین هزینه صبحانه را محاسبه می‌كنند. مثلا میانگین صبحانه شامل نان، پنیر و گردو، X ریال می‌شود. این در حالی است كه ممكن است، در میان 20 هزار نفر انتخاب‌شده، عده‌ای در سفره صبحانه خود، نان و پنیر داشته باشند و عده‌ای حتی نان و پنیر هم نداشته باشند. مصری تصریح كرد: سپس می‌گویند، مثلا خط فقر صبحانه500 تومان می‌شود. از سوی دیگر ممكن است، آمارگیرها بروند این آمار را در قسمت‌هایی از شهر بگیرند كه فاصله میانگین صبحانه قسمت بالایی شهر با قسمت پایینی آن خیلی كم باشد. سپس می‌گویند، هزینه صبحانه20 تومان است. پس این هزینه صبحانه‌شان می‌شود كه حداقل است و اگر كسی 20 تومان نداشت، زیر خط فقر است. وی در پاسخ به اینكه بنابراین آقای وزیر، آمار ارائه شده را تایید نمی‌كند، تاكید كرد: نه! همه اینها تایید شده است. آماری كه بانك مركزی ارائه می‌كند، براساس برداشت‌هایی كه خودش دارد، درست است. وزیر رفاه با بیان اینكه ممكن است، من یك جامعه 50 هزار نفری را با تعابیری كه خودم دارم انتخاب كنم، آمار دیگری به دست آید كه آن هم درست باشد، توضیح داد: اگر خود شما هم این كار را انجام بدهید، همین‌‌طور می‌شود. به عنوان مثال اگر بخواهید، آمار بیكاری را در ساعت 17 بعدازظهر كه هوا برای قدم زدن خوب است، با آمار ساعت هشت صبح كه همه برای سر كار رفتن عجله دارند، به دست آورید، متوجه می‌شوید كه تفاوت این دو آمار از زمین تا آسمان است، هرچند آماری كه شما می‌نویسید، درست باشد. وی اضافه كرد: به همین دلیل است كه از ابتدا روی بانك اطلاعاتی اصرار دارم. امروز براساس همین بانك می‌توانم، محكم بگویم، 64 درصد جمعیت ایران به نوعی تحت پوشش تامین اجتماعی هستند و اگر آمار این افراد را به نام خواستید، پرینت اسامی آنها را می‌دهم كه از دماوند تا میدان آزادی باشد و سپس می‌گویم، این اسامی با ذكر مشخصات بیمه‌شدگان است. مصری در پاسخ به اینكه دستگاه‌هایی كه شما خط فقر را به آنها اعلام كرده‌اید، چه اقداماتی برای كاهش خط فقر انجام داده‌اند، اذعان كرد: شاخص‌هایی همچون رشد 239 درصدی در حقوق بازنشستگان و غیره را كه می‌گوییم بر چه اساس است؟ اینكه می‌گوییم، حداقل حقوق بازنشستگان كمتر از 200 هزار تومان نباشد را كه روی هوا نمی‌گویم!!! چرا نمی‌گویم، 270 هزار تومان؟ وزیر رفاه معتقد است: جمعیتی در مرز دهك اول و دوم قرار دارند كه نباید باشند كه در این راستا تمهیدات و برنامه‌ریزی‌های لازم انجام می‌شود، لذا نیازی نیست، عزت مردم را خراب كنیم و مرتبا كرامت آنها را زیر سوال ببریم. مصری تاكید كرد: مسوولیت نداریم، عزت‌ها را بشكنیم و حق نداریم، مهر فقر را بر پیشانی كسی بزنیم. خدا هم ما را نمی‌بخشد، اگر
جامعه‌ای را نشاندار كنیم و بگوییم تو «فقیری». آن فرد زندگی و بچه دارد!!! نمی‌دانم، چرا بعضی‌ها اصرار دارند با كرامت و عزت انسان‌ها بازی كنند؟ وی ادامه داد: مسوولیت داریم، در جایی كه احساس كنیم، درآمد فردی با هزینه‌ زندگی‌اش یكی نیست و من به او فقر نمی‌گویم، چرا كه هزینه زندگی بعضی‌ها پایین است، كمك كنیم. پس این فرد، فردی باقناعت است. ارزش قناعت در دین ما بیشتر از میلیاردها ثروت است، بنابراین پایین بودن هزینه زندگی اینها حرمت دارد. وزیر رفاه با اشاره به اینكه پس این فقر، فقر نیست، بلكه اراده افراد بر نوعی زندگی است، تصریح كرد: اگر اراده فرد بر پایین بودن هزینه‌های زندگی‌اش باشد، نباید مهر بر پیشانی‌اش زد كه فقیر است و اگر یك فردی با هزار رقم كلاهبرداری درآمد آنچنانی كسب كرد، یك مهر قشنگ بر پیشانی‌اش بزنیم كه تو ثروتمندی و شخصیت داری. نه!!! معیارهای ما این نیست. مصری در عین حال گفت: باید به دنبال این برویم كه این فاصله را كم كنیم. لذا وقتی می‌گوییم، مستمری‌ها چهار برابر افزایش می‌یابد، یا حداقل حقوق یك فرد نباید زیر200 هزار تومان باشد، یا گروهی از پرداخت هزینه انشعاب آب، برق، گاز و فاضلاب معاف می‌شوند یا در بحث جدید هدفمند كردن یارانه‌ها، وقتی می‌گوییم، به یك گروه رقم بیشتری و به گروه دیگر كمتر می‌دهیم، بدون اینكه روی پیشانی كسی مهر بزنیم، در مسوولیتی كه داریم، عملا ایفای نقش كرده‌ایم. وی دلایل خود برای اعلام نكردن خط فقر را اینگونه بیان كرد: اگر در جامعه عدد اعلام كنیم و به بچه‌ محصلی بگوییم، اگر پدرت X ریال درآمد نداشته باشد، زیر خط فقر است، ‌از همان بچگی او را با یك عدد خودساخته روبه‌رو كرده‌ایم. چرا باید با معنای فقر و غنا، آنگونه كه ما معنایش می‌كنیم، ذهن آن كودك را آلوده كنم؟ این موضوع در روابط اجتماعی‌ اثر می‌گذارد، به‌طوری كه اگر من فقیر باشم، چگونه با كسی كه وضعش بهتر است، ارتباط برقرار كنم و همین باعث می‌شود تا آن فرد كم‌كم از ارتباطات اجتماعی بترسد. وزیر رفاه با بیان اینكه مسوولیت داریم، پوشش‌ها را درست كنیم، گفت: اگر اعلام كنیم، خط فقر اینقدر است، مثلا بعد از آن‌چه می‌شود؟ مصری برای گفته‌های خود مثال دیگری آورد و گفت: یك روزی شما یك پلاكارد سردر خانه می‌زنید و می‌گویید، در اینجا غذای رایگان می‌دهیم. مردم صف می‌بندند. یك روزی شما همان غذا را درست می‌كنید و خود شما نیازمندان را شناسایی می‌كنید. در آنجایی كه اعلام كردید، فقیر و غنی با هم قاطی می‌شوند و شما به هدف خودتان نمی‌رسید، اما آنجایی كه اعلام نمی‌كنید و به سراغ شناسایی نیازمندان می‌روید، خطای شما 5 درصد هم نخواهد شد. وی ادامه داد: لذا نباید خودمان را خلاص كنیم و اعلام عمومی كنیم تا ‌هركسی كه خواست، بیاید غذا بگیرد و به هركسی هم نرسید، خب نرسیده و سپس اعلام كنیم،500 تا 1000 تا غذا دادیم و همه در محل بارك‌الله بگویند. وزیر رفاه با اشاره به اینكه اگر بخواهیم پول را به كسی بدهیم كه واقعا نیازمند است، باید به خود زحمت دهیم، اظهار كرد: آنچه در حال حاضر انجام می‌دهیم، همان كار پرزحمت است. همانند بیمه كارگران روزمزد ساختمانی. مصری گفت: به نظر من انجام دادن، كار سخت ارزشمندتر است، چراكه در دنیا و آخرت و پیش وجدان خود راحتیم. از سوی دیگر، تمامی این مسوولیت‌ها، قراردادی است. امروز من اینجام، فردا كس دیگر، پس طوری كار كنیم تا وقتی كنار رفتیم، وجدان‌مان راحت باشد كه كار سخت را انتخاب كردیم. وی تاكید كرد: به شخصه به این كارهای عمومی، حقیقتا، خیلی اعتقاد ندارم و معتقدم، باید بر «اصل» رفت و برای «اصل» تلاش كرد. ضمن اینكه در مسوولیت‌مان عزت و كرامت مردم را حفظ كنیم و حق نداریم، به افراد مهری بزنیم كه اگر به خود ما بزنند، ناراحت می‌شویم، پس نباید با این حرف‌ها، در قالب خدمت، خیانت كنیم. مصری با بیان اینكه عمده شاخص‌های رشد سازمان‌های زیرمجموعه رفاه را می‌توان دید، خاطرنشان كرد: نه اینكه از این رشد‌ها راضی باشم، اما خدا را شكر می‌كنم.
با این حال برآوردهایی كه كارسناسان و اقتصاددانان مستقل از خط فقر و تعداد فقرا در ایران دارند چندان امیدواركننده نیست،‌ دكتر حسین راغفر از برجسته‌‌ترین كارشناسان اقتصادی مسئله فقر در ایران كه تدوینگر نقشه جغرافیایی فقر كشور بوده، خط فقر مطلق (شدید) سال 86 كشوری را برحسب توزیع درآمد و مصرف خانوار، 400 هزار تومان اعلام كرد و گفت: خط فقر شدید استان تهران، برای یك خانوار پنج نفره در سال گذشته، 650 هزار تومان بوده است. دكتر حسین راغفر، همچنین خط فقر مطلق (شدید) كشوری در سال 83 را 238 هزار تومان، 84، 276 هزار تومان، 85، 325 هزار تومان و در سال 86 نیز 400هزار تومان برشمرد و با اعلام اینكه خط فقر مطلق شهر تهران هم، در سال 86، حداقل 770 تا 780 هزار تومان بوده است، گفت: خط فقر مطلق استان تهران نیز در سال 83، 400هزار تومان، 84، 480 هزار تومان، 85، 560 هزار تومان و سال 86، 650 هزار تومان و این ارقام بیانگر رشد سالانه 18 درصدی خط فقر در كشور است. او بر این باور است كه 35 درصد از مردم ایران زیر خط فقر شدید هستند كه با حساب و كتابی ساده تعداد آنها به 25 میلیون نفر می‌رسد.