فرارو: کارشناسان در حالی افت 30 تا 40 درصدی ارزش صادرات کشور را به دنبال بحران مالی جهانی پیش بینی می کنند که مسوولان بازرگانی کشور همزمان با جشن 20 میلیارد دلاری صادرات نسبت به برابرشدن صادرات و واردات کشور و صفر شدن تراز تجاری واردات و صادرات غیرنفتی ابراز امیدواری می کنند.

مهدی غضنفری معاون وزیر بازرگانی و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در حاشیه همایش روز ملی صادرات در زنجان تاکید کرد: «در حال حاضر20 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داریم و50 میلیارد دلار واردات و جشن دوم ملی صادرات زمانی خواهد بود که این تراز منفی تجاری را که از طریق نفت و گاز پر می شود، صفر کنیم، به گونه ای که درآمدهای حاصل از فروش کالاهای صادراتی را برای واردات خرج کنیم. این مهم شدنی است و تکلیف بزرگی در این زمینه برعهده دولت، مردم و بخش خصوصی است.» در حال حاضر سهم ایران با احتساب صادرات نفت از کل صادرات جهان تنها 45/0 درصد است.

عملکرد بازرگانی خارجی کشور در شش ماهه سال87، صادرات 6/9 میلیارد دلاری و واردات 8/29 میلیارد دلاری را نشان می دهد. با توجه به مقایسه ارقام صادرات و واردات تراز بازرگانی خارجی ایران (بدون احتساب صادرات نفت خام و سایر موارد درخصوص برخی کالاهای غیرنفتی) طی شش ماهه اول سال جاری با کسری67/20134 میلیون دلاری مواجه بوده است.

بررسی تراز بازرگانی خارجی (بدون نفت و گاز و خدمات) ایران با 196 کشور و مناطق آزاد تجاری صنعتی نشان می دهد کشور ما طی شش ماهه اول سال 1387 با 102 کشور دارای تراز منفی تجاری و با 94 کشور دیگر دارای تراز مثبت تجاری بوده است.

همچنین بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت ایران بررسی تراز تجاری غیرنفتی ایران طی شش ماهه سال 1387 نشان می دهد بدون احتساب میعانات گازی و با احتساب بنزین نسبت به شش ماهه سال 86 کسری تراز تجاری 9/34 درصد تشدید شده است. این نسبت بدون احتساب میعانات گازی و بدون احتساب بنزین 3/31 درصد و با احتساب میعانات گازی و بدون احتساب بنزین 6/33 درصد تشدید شده است.

افت قیمت نفت و منفی تر شدن تراز تجاری
در عین حال کارشناسان اقتصادی با توجه به بحران جهانی اقتصاد و در پی آن کاهش قیمت نفت خام کاهش قابل ملاحظه ای در تراز بازرگانی کشور پیش بینی می کنند، هرچند برخی مسوولان کشور با توجه به آمیخته نبودن زیاد اقتصاد ایران با اقتصاد آمریکا و کشورهای اروپایی خسارات وارد شده به اقتصاد ایران را بسیار ناچیز ارزیابی می کنند.حسینی با توجه به تاثیر بحران مالی در کاهش قیمت های پایه نفت در دنیا گفت:قطعاً صادرات کشورمان به لحاظ ارزشی طی سال های آینده نیز افت خواهد داشت و 30 تا 40 درصد کاهش می یابد.وی تصریح کرد: «در شرایط فعلی ایران باید از امتیازاتی مانند داشتن 115 هزار میلیارد تومان منابع ارزی در خارج کشور استفاده کرده و تحریم های بانکی را مدیریت کند تا مشکلات تجار اندکی کاهش یابد.»

اما پدرام سلطانی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران معتقد است: «در بررسی وضعیت تراز بازرگانی با توجه به کاهش قیمت نفت باید به بازه زمانی مورد نظر نیز توجه داشت چرا که تاثیر این کاهش قیمت با توجه به قیمت در نظر گرفته شده برای نفت در سال جاری و متوسط قیمت فروش نفت در سال جاری مشهود نخواهد بود.»

اودر گفت وگو با «سرمایه» تاکید کرد: «از آنجا که کارشناسان ادامه بحران جهانی اقتصاد را تا اواسط سال 2009 حتی 2010 پیش بینی می کنند، انتظار می رود در سال 88 کاهش قابل ملاحظه ای در تراز بازرگانی کشور حتی با احتساب صادرات نفت خام رخ دهد.»

به گفته سلطانی از آنجا که متوسط کاهش قیمت نفت خام تا حد 50 دلار پیش بینی شده است بنابراین تراز بازرگانی ایران با احتساب صادرات نفت منفی نخواهد شد.عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی در ادامه صحبت های خود به بررسی وضعیت تراز بازرگانی ایران بدون احتساب صادرات نفت خام پرداخت.
وی گفت: «تراز بازرگانی ما بدون صادرات نفت خام همواره منفی بوده به خصوص در سه سال گذشته که واردات افزایش قابل ملاحظه ای نیز یافت.»

سلطانی با اشاره به پیش بینی کاهش قیمت فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی که تابع قیمت منابع نفتی است، تصریح کرد: «حدود 60 درصد از سبد صادرات غیرنفتی کشور مربوط به این فرآورده ها می شود بنابراین در سال آینده کاهش قابل ملاحظه ای در رقم صادرات غیرنفتی به لحاظ ارزشی خواهیم داشت.»

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه به ترکیب سایر کالاهای صادراتی مانند خشکبار، فرش و صنایع دستی اشاره کرد که رقم قابل توجهی از ارزش صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص می دهد اما جزء کالاهای ضروری به حساب نمی آید.

به گفته سلطانی با توجه به شرایط بحرانی اقتصاد جهان در سال آینده میزان خریدهای این کالاها نیز به نفع کالاهای ضروری کاهش خواهد یافت.

او همچنین با اشاره به افت 30 تا 60 درصدی قیمت کانی های فلزی که بخشی از سبد صادراتی کشور را تشکیل می دهند، گفت: «قیمت تمام مواد اولیه به جهت رکود اقتصادی و کاهش تقاضای صنایع کاهش یافته است.»

سلطانی گفت: «مجموع این عوامل باعث خواهد شد صادرات ایران به لحاظ ارزشی و وزنی افت قابل ملاحظه ای در سال آینده پیدا کند.»

این فعال بخش خصوصی همچنین در مورد آینده واردات توضیح داد: «با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد جهان، تورم جهانی اندکی کاهش یافته و انتظار می رود قیمت خالص واردات نیز در شش ماه آینده کاهش یابد اما به علت افزایش تحریم و هزینه ریسک تجارت با ایران، انتظار کاهش قیمت واردات در مقیاس واحد در ایران پیش بینی نمی شود هر چند با توجه به کاهش تقاضای صنایع، حجم کل واردات به کشور نیز کاهش خواهد یافت و با توجه به شرایط فوق، تراز بازرگانی افت قابل ملاحظه ای داشته و منفی تر خواهد شد.»