بی‌بی‌سی: اعضای اقليت بهائی در ايران می گويند با اينکه در نتيجه تغيير برخی مقررات در ايران، امکان شرکت آنان در آزمونهای ورود به دانشگاهها فراهم آمده، همچنان از تحصيل آنان در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی جلوگيری می شود.
بنابر آمار دفتر جامعه بين المللی بهائيان در سازمان ملل متحد، در سال تحصيلی جاری در ايران، 369 بهائی برای ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در نقاط مختلف ايران پذيرفته شدند که از ثبت نام 191 تن از آنان جلوگيری به عمل آمده و دست کم هفتاد نفر از آنان پس از آنکه هويت مذهبی شان مشخص شده، تا پيش از پايان نيمسال نخست، از تحصيل محروم شده اند.

اين دفتر برای نمونه، تصوير نامه محرمانه ای از حراست منطقه پنج دانشگاه پيام نور را در اختيار بی بی سی قرار داده که در آن با استناد به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و دستور وزارت اطلاعات و حراست کل سازمان مرکزی دانشگاه پيام نور آمده است: “بهائيان نمی توانند در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ثبت نام کنند لذا در صورت مشاهده ضمن گزارش امر از ثبت نام ايشان جداً خودداری به عمل آورده و در صورت ثبت نام شدن اخراج گردند”.

يکی از بهائيانی که می گويد به دليل مذهب خود از تحصيل در دانشگاه محروم شده، پگاه نام دارد.

گفتگو با پگاه، دانشجوی اخراجی از دانشگاه شيراز

بهائيان نمی توانند در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ثبت نام کنند لذا در صورت مشاهده ضمن گزارش امر از ثبت نام ايشان جداً خودداری به عمل آورده و در صورت ثبت نام شدن اخراج گردند

مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی

او در گفتگو با بی بی سی گفت در آزمون سراسری اخير دانشگاهها در رشته علوم اقتصادی (گرايش نظری) دانشگاه شيراز پذيرفته شده اما در نهم مهرماه که نخستين روزهای آغاز تحصيل در دانشگاه بوده، مديريت آموزشی دانشگاه طی نامه ای به دانشکده محل تحصيل او اعلام کرده است که وی را “منصرف” از تحصيل می شناسد.

پگاه می گويد: “چون اين نامه را قبول نداشتم در طول نيمسال تحصيلی در کلاسها حضور داشتم و امتحانها را هم دادم اما در نيمسال دوم تحصيلی دانشگاه حاضر نشد از من ثبت نام کند و حتی کارنامه تحصيلی نيمسال نخست را هم به من ندادند”.

او می گويد در جستجوی علت “منصرف” شناختن او از تحصيل به مقامات مختلف، از مسئولان دانشگاه شيراز گرفته تا مسئولان سازمان سنجش و وزارت علوم مراجعه می کند و همه اين مسئولان به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی استناد می کنند که بهائيان را از آموزش عالی ممنوع می کند.

پگاه می گويد ماجرای محروميت خود از تحصيل را برای شماری از دانشگاههای برتر دنيا نوشته و از آنها خواسته است هر کاری که می توانند برای او بکنند.

پرهام جوان ديگری است که از محروميت خود از تحصيلات دانشگاهی در ايران حکايت می کند.

گفتگو با پرهام، دانشجوی اخراجی از دانشگاه بوعلی سينا

در قبال اخراج هيچ مدرک رسمی به من داده نشد، من شفاهی اخراج شدم

پرهام، دانشجوی اخراجی از دانشگاه بوعلی سينا

او نيز در آزمون سراسری اخير دانشگاهها در رشته فيزيک دانشگاه بوعلی سينا در همدان پذيرفته شده است و به بی بی سی گفته که چند هفته پس از آغاز سال تحصيلی، در سيزدهم آبان او را به ملاقاتی با مسئولان بخش حراست دانشگاه فرامی خوانند که در آنجا سؤالاتی از او می شود و موضوعی در ارتباط با اخراج او مطرح نمی گردد.

آن گونه که پرهام می گويد، در سوم دی بار ديگر او را به حراست فرامی خوانند و اين بار رئيس حراست به او می گويد که بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از تحصيل در دانشگاه محروم است.

پرهام می افزايد: “در قبال اخراج هيچ مدرک رسمی به من داده نشد، من شفاهی اخراج شدم، اقدامات زيادی هم کردم، حدود دو ماه در همدان و تهران به مراجع سازمان سنجش و وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی مراجعه کردم ولی نتيجه نمی داد تا اينکه بر اثر پيگيری مستمر فقط کپی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را به من نشان دادند که نامه اخراج من هم به آن ضميمه شده بود اما اجازه ديدن آن را به من ندادند”.

به گفته پرهام، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که بهائيان را از تحصيلات دانشگاهی محروم می کند در تاريخ ششم اسفند 1369 (25 فوريه 1991) صادر شده و در بند سوم آن دقيقاً نوشته شده که بايد از ثبت نام بهائيان در دانشگاهها جلوگيری به عمل آيد و چنانچه هويت بهائی فردی هنگام تحصيل احراز گردد بايد از تحصيل محروم شود.

پرهام می گويد مسئولان به او می گفتند اگر کتباً اعلام کند که تعلقی به دين بهائی ندارد و مسلمان است امکان ادامه تحصيل خواهد داشت اما از آنجا که در مذهب بهائی تقيه (پنهان کردن دين) جايز نيست او و ديگر بهائيانی که موقعيت مشابه او را دارند حاضر به پذيرفتن چنين شرطی نشده اند.

جلوگيری از تحصيل بهائيان در دانشگاهها به مؤسسات دولتی محدود نمی شود و شماری از بهائيانی که از محروميت خود از تحصيلات عالی سخن می گويند در مؤسسات آموزش عالی غيردولتی پذيرفته شده بودند

پرهام می گويد با اين حال همچنان اميدوار است که مشکل تحصيلات عالی بهائيان در ايران حل شود و او سر کلاس دانشگاه بازگردد.

جلوگيری از تحصيل بهائيان در دانشگاهها به مؤسسات دولتی محدود نمی شود و شماری از بهائيانی که از محروميت خود از تحصيلات عالی سخن می گويند در مؤسسات آموزش عالی غيردولتی پذيرفته شده بودند.

گفتگو با انوشه، دانشجوی اخراجی از مؤسسه آموزش عالی طبرستان – چالوس

انوشه از پذيرفته شدگان رشته روانشناسی در مؤسسه آموزش عالی غيرانتفاعی طبرستان در شهر چالوس در شمال ايران است.

انوشه به بی بی سی گفته که او و چهار جوان بهائی ديگر برای تحصيل در اين دانشگاه پذيرفته شده بودند که يکی از آنها را در همان آغاز سال تحصيلی ثبت نام نمی کنند و بقيه، در برگه ثبت نام در محلی که بايد مذهب خود را مشخص می کردند تنها خط تيره ای کشيده بودند که همين امر باعث می شود در اواسط نيمسال تحصيلی از آنها خواسته شود به جای خط تيره، مشخصاً نام دين خود را در محل تعيين شده بنويسند.

انوشه ادامه می دهد: “سر جلسه امتحان آخر ترم سراغ ما آمدند و گفتند مسئول امتحانات از تهران آمده است و می خواهد با شما صحبت کند، او به ما گفت که ترم بعد اگر همين طور در قسمت مذهب نوشته باشيد بهائی نمی توانيم از شما ثبت نام کنيم مگر اينکه اين عبارت را عوض کنيد، ولی ما امتحانات را تا آخر داديم و برای ثبت نام ترم دوم هم رفتيم، فکر کرديم الکی اين حرف را گفتند تا ما امتحانات را بد بدهيم، ثبت نام کرديم، پول هم واريز کرديم اما به من برگه انتخاب واحد ندادند و گفتند قبلاً با شما صحبت کرديم، حق انتخاب واحد نداريد”.

انوشه می گويد مسئولان مؤسسه آموزش عالی طبرستان به او گفته اند که هر سال سازمان سنجش بوده است که هنگام آزمون دانشگاهها از ثبت نام بهائيان جلوگيری می کرده و از امسال اين مسئوليت را به دانشگاهها داده تا بهائيان را ثبت نام نکنند، يعنی اين مسئوليت را از دوش خود به دوش دانشگاهها افکنده است.

با اين حال آن گونه که از آمار دفتر جامعه بين المللی بهائيان سازمان ملل بر می آيد، هنوز دهها بهائی که در سال تحصيلی جاری در دانشگاههای ايران پذيرفته شده اند از تحصيل محروم نشده اند.

بانی دوگال، از مسئولان اين دفتر می گويد اين افراد يا هنوز هويت بهائی شان برای مسئولان دانشگاه احراز نشده يا اينکه مسئولان دانشگاه با وجود بهائی بودن به آنان امکان ادامه تحصيل داده اند، يا اينکه اساساً هنگام ثبت نام در دانشگاه مذهبشان را از آنان نپرسيده اند اما اين امکان که تحت عنوان ديگری غير از بهائی ثبت نام کرده باشند تا امکان ادامه تحصيل بيابند منتفی است چراکه چنين چيزی در کيش بهائيت پذيرفته نيست.

گفتگو با ديان علائی از دفتر جامعه بين المللی بهائيان در سازمان ملل

اما ديان علائی، از دفتر جامعه بين المللی بهائيان در مقر اروپايی سازمان ملل می گويد علت محروم نشدن شماری ديگر از بهائيان در تحصيل در دانشگاههای ايران می تواند اين موضوع باشد که در برگه های ثبت نام اين دانشگاهها مکانی برای مشخص کردن مذهب درنظر گرفته نشده و بنابراين بهائيان لزومی به اعلام مذهب خود ندارند.

خانم علائی در عين حال اين احتمال را رد نمی کند و می گويد که اطلاعی ندارد که شايد برخی از اين دانشجويان خود را مسلمان معرفی کرده باشند تا بتوانند درس بخوانند چراکه اين موضوع، هرچند از لحاظ کيش بهائيت پذيرفته نيست، اما از آنجا که امری شخصی است می تواند از ديگر بهائيان پنهان مانده باشد.

پيروان کيش بهائيت در قانون اساسی ايران اقليت مذهبی رسمی شناخته نمی شوند و از حقوق مربوط به اقليتهای مذهبی برخوردار نيستند.

با روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی در ايران، دهها تن از بهائيان، آن گونه که پيروان اين دين می گويند به دست مراجع حکومتی يا هوادارانشان کشته شدند و محدوديتهای فراوانی بر زندگی بهائيان اعمال شد که از جمله آن، محروميت از مشاغل دولتی و تحصيلات عالی بود.

در واپسين سال دولت اصلاح طلب محمد خاتمی، با حذف آن بخش از برگه ثبت نام آزمون سراسری که در آن از مذهب پرسيده می شود، امکان شرکت بهائيان در آزمونهای ورود به دانشگاهها فراهم آمد اما آن گونه که بهائيان ايران و مسئولان دفتر جامعه بين المللی بهائيان در سازمان ملل می گويند، آن دسته از اين افراد که بهائی بودنشان بر مسئولان دانشگاهها معلوم شده از تحصيل محروم شده اند.