رادیوفرانسه: برخلاف رهبران ایران، شرکت کنندگان در میزگرد “زمینه ها و زمانه ها” معتقدند که تحریم های جاری علیه ایران تدریجاً بنیۀ اقتصادی این کشور را تحلیل خواهند برد و راه را برای فروپاشی شیرازه های سیاسی و اجتماعی کشور هموار خواهند ساخت. بارزترین پی آمدهای تحریم ها در ایران در میان مدت و دراز مدت افزایش همزمان بیکاری و تورم و بروز تنش ها و شورش های شهری است.

وزیر اقتصاد ایران شمس الدین حسینی در اجلاس بانک جهانی پول در واشنگتن ادعا کرد که تحریم های جهانی بنیه اقتصادی ایران را نه تنها تضعیف نکرده، بلکه تقویت هم کرده است، به طوری که این کشور از این پس بر توانایی هایش برای افزایش صادرات تکیه بیشتر می کند. وزیر اقتصاد ایران در ادامه اظهار داشت که کشورش هیچ مشکلی در زمینۀ سرمایه گذاری به دلار و دیگر ارزهای خارجی ندارد و سپس با اشارۀ تلویحی به تحریم های جهانی علیه نظام بانکی و مالی ایران اضافه نمود : کسانی که بخواهند با ما معامله کنند، خودشان راه انتقال پول را نیز پیدا می کنند.
برغم این ادعاها، وزیر اقتصاد دولت دهم مخالفت بانک جهانی را با اعطای وام به کشورش مورد سرزنش قرار داد و این نهاد مالی بین المللی را متهم به رفتاری تبعیض آمیز نمود.
در اظهاراتی مشابه، رئیس جمهوری اسلامی ایران، محمود احمدی نژاد، پنجشنبه گذشته در گفتگوی زندۀ تلویزیونی با مردم گلستان ادعا کرد که از آغاز روی کار آمدنش سالانه به طور متوسط یک میلیون و صد هزار فرصت شغلی در کشور ایجاد شده است. به بیان دیگر، اگر این ادعای رئیس جمهوری را درست فرض کنیم، متوسط نرخ رشد اقتصادی ایران در پنج سال گذشته باید دست کم ده درصد یعنی معادل نرخ رشد اقتصادی چین بوده باشد. کمتر ناظری، حتا مراجع رسمی جمهوری اسلامی، در گزافه بودن این قبیل سخنان تردید می کند. برای نمونه، به گفتۀ مرکز پژوهش های مجلس اسلامی نرخ رشد اقتصادی ایران در سال جاری در بهترین حالت صفر درصد خواهد بود و به اعتراف مرکز آمار ایران تنها در سال ٨٧ دولت احمدی نژاد نه تنها یک فرصت شغلی هم ایجاد نکرد، بلکه بیش از ٦٠٠ هزار فرصت شغلی موجود در کشور را نیز از بین برد.
افزون بر این، اگر تحریم های اقتصادی بنیه اقتصادی ایران را تقویت کرده اند، پرسیدنی است : چرا مقامات حکومت اسلامی حتا اظهار نظر در مورد آنها را از مصادیق اقدام علیه امنیت ملی و در نتیجه شایسته شدیدترین برخوردها توصیف نموده اند؟
اما، تحریم های اقتصادی در واقعیت چه تاثیری بر زندگی روزمره از هم اکنون گذاشته اند و چه چشم اندازی را پیش روی جامعۀ ایران ترسیم می کنند؟ بررسی این مطلب موضوع “زمینه ها و زمانه ها”ست در گفتگوهای جداگانه ای که با آقایان حسن منصور، اقتصاددان در لندن، قاسم شعله سعدی، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، سعید مدنی پژوهشگر در تهران، فرخ نگهدار فعال سیاسی در لندن، و یک کارگر در تهران انجام داده ایم.
پیش از هر چیز از مهمان کارگرمان پرسیده ایم که تحریم ها چه اثری بر زندگی و معیشت افراد هم طبقۀ او و به طریق اوُلی دیگر تهیدستان کشور گذاشته اند و برای نمونه خود او و خانواده اش در هفته چند وعده غذای گوشتی و مواد پروئین دار مصرف می کنند.
یک کارگر : صمیمانه بگویم : ما نمی توانیم بیش از یک بار در هفته غذای گوشتی و یا میوه بخوریم و این در حالی است که علاوه بر خودم، همسرم نیز کارگر شاغل است و یک فرزند هم بیشتر نداریم. وضعیت معیشتی خانوارهای پرجمعیت از این نیز بدتر است. خود من که سیصد و سی هزار تومان در ماه حقوق می گیرم، ناچارم مثل غالب کارگران ایران کل دستمزدم را به کرایه خانه اختصاص دهم و مسألۀ مسکن در واقع بزرگترین و اولین مشکل کارگران است. در واقع، یک زن و شوهر شاغل بدون حتا فرزند قادر نیستند به ابتدایی ترین نیازهایشان که همان مسکن و تغذیه حداقل است به طور شایسته پاسخ بدهند. یعنی با دستمزد یک شیفت کار امکان زندگی کردن در ایران نیست. به همین خاطر، کارگران باید دست کم دو شیفت کار بکنند یا به کارهای دیگر روی بیاورند. در واقع، اگر تحریم ها در میان نبود وضع کنونی تهیدستان به وخامت امروز نمی بود.

حسن منصور معتقد است که تحریم هایی که اینک علیه جمهوری اسلامی ایران تشدید شده، فی نفسه اقتصادی را هدف گرفته اند که روی هم رفته به اقتصادی تضعیف شده و بی سامان بدل گشته است. سرمایه گذاری در ایران اعم از داخلی و خارجی بسیار ناچیز است. میزان بیکاری فوق العاده بالاست. اینکه رئیس جمهوری می گوید که سالانه یک میلیون شغل ایجاد کرده عاری از مفهوم است. اقتصاد ایران در سی سال اخیر و در بهترین حالت نتوانسته بیش از پانصد هزار شغل در سال ایجاد کند. برغم همۀ ادعاهای مقامات وضع رو به وخامت بیشتر خواهد نهاد. از نظر مالی دست دولت بسته تر از پیش خواهد شد و باید منتظر بود و دید که این وضع چه به بار می آورد و تا کجا مردم فشارها و محرومیت های ناشی از تحریم ها را تحمل خواهند کرد.

قاسم شعله سعدی در پاسخ به ادعاهای وزیر اقتصاد ایران در اجلاس واشنگتن می گوید که اگر حقیقتاً تحریم های بین المللی بنیه اقتصادی ایران را تقویت کرده، پس بهتر است آقایان از شورای امنیت و قدرت های جهانی تشکر کرده و خواهش کنند تا تحریم های بیشتر و شدیدتری علیه ایران وضع کنند. با این حال، قاسم شعله سعدی اضافه می کند که میان واقعیت و دعاوی رهبران ایران فاصله های بسیار هست. از جمله این فاصله ها صف های طویل در مقابل صرافی های خیابان فردوسی است، گران شدن هزینه های حمل و نقل و غیره است. قاسم شعله سعدی معتقد است که تحریم های جدید علیه ایران که وی از آنها تحت عنوان “تحریم های فلج کننده یاد” می کند ای بسا مآلاً زمینه چینی برای اقدام نظامی باشد.
از نظر فرخ نگهدار آثار تحریم ها بر اقتصاد ایران تدریجی و درازمدت خواهد بود و بیشترین آسیب را در این بین جامعه ایران خواهد دید. او تأکید می کند که هدف از تحریم های کنونی سازمان ملل و دیگر تحریم هایی که آمریکا و اروپا به طور یکجانبه علیه ایران اعمال می کنند تحلیل بردن تدریجی توان اقتصادی و عمومی کشور است. بنابراین اگر جمهوری اسلامی می خواهد بر سر برنامۀ اتمی اش جهان را به چالش بکشد، باید در نتیجه بهایی را بپردازد که عبارت است از تضعیف شدن کل کشور. و این اتفاق هم تدریجی خواهد افتاد و ایران هم به سرنوشتی دچار شد که عراق در دورۀ صدام حسین تجربه کرد.
سعید مدنی دو نتیجۀ ملموس تحریم ها را بر اقتصاد ایران افزایش همزمان تورم و بیکاری می داند. او می گوید : برای کشوری که تا بیش از هفتاد درصد منابع مالی اش را صرف واردات کالاها می کند، گفتن اینکه تحریم ها هیچ اثری بر اقتصاد کشور ندارند، سخن بی پایه است. واحدهای تولیدی ناچارند به دلیل عدم دسترسی به مواد اولیه، فعالیت هایشان را تا حد تعطیلی کاهش بدهند و با این کار بر بیکاری عمومی بیافزایند. از هم اکنون و در حالی که تحریم ها هنوز آثار ملموس خود را کاملاً نشان نداده آند، نوعی نگرانی روانی در نزد مردم نسبت به آینده و وضعیت خود در آن قابل مشاهده است. سعید مدنی همانند قاسم شعله سعدی از جمله تبعات وضع به وجود آمده در نتیجۀ تحریم ها را بروز تنش ها و بحران های اجتماعی و ای بسا همانند اواسط سال های ١٣٧٠ بروز شورش های شهری می داند.