فرارو: به نظر می‌رسد اگر رسانه‌ای می‌خواهد رسانه عمومی باشد، نباید به تامین درآمد خود از محل تبلیغات بپردازد. در پیش گرفتن رویه‌ای مستقل نیازمند تامین مالی تثبیت‌شده است تا در ان صوررت رسانه بتواند به رسالت حرفه‌ای خود عمل کند و همه مخاطبین خود را در حد مقبولی از رضایت حفظ کند.

به گزارش فرارو؛ «صدا و سیما» در طی هفته‌های اخیر یکی از انتقادبرانگیزترین نهادهای عمومی کشور بوده است. اگر روزگاری انتقاد از صدا و سیما محدود به اصلاح‌طلبان بود، اینک در کنار این طیف، مجموعه‌ای از فعالان سیاسی و فعالان فرهنگی هر یک به زعم خود و از ظن خود منتقد عملکرد صدا و سیما هستند.

سال گذشته که حکم پنج‌ساله مدیریت ضرغامی بر صدا و سیما منقضی شده بود، رهبری با تاخیر قابل توجهی این حکم را برای دوره‌ای دیگر تمدید کرد و نوشت: «از تجربه‌های موفق یا ناموفقِ دوره پنجساله باید برای رساندن این رسانه به این کیفیت برتر سود ببرید و با زمانبندی برنامه‌ها و تعیین شاخص‌های قابل اندازه گیری، حرکت مجموعه را تکمیل یا تصحیح نمائید. انتظار دارد نشانه‌های این تحول در اولین سال مسئولیت جنابعالی مشاهده شودد».

بسیاری این حکم را «اولتیماتوم یک‌ساله» خواندند و اینک که دو هفته‌ای از آن مهلت یک‌ساله برای تغییر حرکت صدا و سیما می‌گذرد انتقادات جبهه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و فنی به صدا و سیما بالا گرفته است. سه تشکل دانشجویی اصول‌گرا، یعنی دفتر تحکیم وحدت(طیف شیراز)، اتحادیه انجمن‌های مستقل و جنبش عدالتخواه دانشجویی هفته گذشته نامه‌ای به ضرغامی نوشتند و به نقد عملکرد یک‌ساله وی پرداختند.

این سه تشکل در خلال نامه خود با تایید مطالب نوشته شده در نامه 200 تشکل مردمی به ضرغامی خواهان تشکیل جلسه‌ای با حضور وی برای پاسخ‌گویی به سوالات مطروحه در خصوص عملکرد صدا و سیما شدند. پیش از این سه تشکل، نامه‌ای خطاب به ضرغامی نوشته شده و انتقاداتی بسیار جدی نسبت به وی طرح شده بود.

از جمله در فرازی از این نامه آمده بود: «انکار درازمدت اکثریت غیر تهرانی در محافل نخبگانی و روشنفکری، کرسیهای آکادمیک و رسانه‌های ریز و درشت از جمله رسانه ملی به انکار رأی آنان دراین انتخابات نیز انجامید. اکثریتی که همیشه در حاشیه‌ی اخبار، گزارشها، مستندها، سریالها، تحلیل‌ها و… بودند، به کاندیدایی که به هر دلیل در تهران مورد اقبال کمتری قرار گرفت، رای دادند و از خواص مورد نظر صدا و سیما پیشی گرفتند. به نظر ما، رسانه ملی به طور جدی در حوادث سال گذشته سهیم بوده و باید پاسخگوی به حاشیه‌راندن اکثریت غیر پایتخت نشین و نگاه مقطعی به آنان باشد».

در حالی که این نامه مملو از انتقاداتی از این دست به ضرغامی است و در بخشی از آن ادعا می‌شود «حضور روشنفکران معاند یا مذهبی‌های سکولار و انجمن حجتیه‌ای در شبکه‌های تلویزیون به امری عادی تبدیل شده و حضور نادر نیروهای حزب اللهی و برنامه‌های حزب اللهی در صدا و سیما معمولا مایة اعجاب می شود»، اصلاح‌طلبان نیز انتقاداتی از این جنس دارند.

علی شکوری راد که در ابتدای ماه آبان برای مدتی دستگیر شده بود، پس از آزادی از زندان نامه‌ای خطاب به ضرغامی نوشت و خواهان سهم‌دهی از برنامه‌های صدا و سیما به منتقدین و مخالفین وضع موجود شد. به نوشته شکوری راد، وی ناگزیر به استفاده از رسانه‌هی فارسی‌زبان خارج از کشور شده است و به همین دلیل خواست «فرصت اطلاع‌رسانی در یکی از شبکه‌های تلویزیونی را به مخالفین دولت و منتقدین وضع موجود اختصاص دهید تا اضطرار برداشته شود و فرد مقیدی مانند من که وجهه همت خود را حفظ و اعتلای نظام جمهوری اسلامی ایران و رعایت مصالح ملی قرار داده است ناگزیر به استفاده از رسانه‌های دیگران نشود».

سران اصول‌گرا و صدا و سیما
علاوه بر بدنه اصول‌گرایان، سران سیاسی این طیف نیز ملاحظاتی به عملکرد صدا و سیما دارند. در ابتدای آبان‌ماه محسن کوهکن که پیش از این نیز به انتشار اخبار مجلس در بخش خبری 20:30 تذکر داده بود، بار دیگر این تذکر را تکرار کرد و گفت: «بررسی تذکرات نمایندگان در پایان وقت جلسات علنی که نصاب لازم وجود ندارد، سبب شده است که صداوسیما با پخش سخنان نمایندگان، صندلی های خالی را نشان دهد که مایه وهن مجلس است». لاریجانی ضمن تذکر به نواب خود در این خصوص درباره عملکرد صدا و سیما اظهار داشت: «صدا و سیما نباید آن کار را می‌کرد».

علاوه بر این سایت الف، که متعلق به احمد توکلی است در نقد نحوه پوشش خبری سفر رهبری انقلاب به قم نوشت: «برخی دوستان گمان می‌برند اگر صدا و سیمای جمهوری اسلامی، برخلاف اصول حرفه‌ای، نیم ساعت اول همه بخشهاي خبري اصلي سیما را به پخش دیدارهای ایشان و حواشی آن اختصاص دهد؛ به تعمیق جایگاه والای رهبری در جامعه کمک ‌كرده و تكليف خود درباره رهبري نظام عمل كرده است».

اما از سوی دیگر، مشایی یار نزدیک احمدی‌نژاد از عملکرد صدا و سیما در سفر احمدی‌نژاد به لبنان اظهار داشت: «رسانه ملي در انعکاس اخبار و تصاوير استقبال بي‌نظير مردم لبنان از رئيس‌جمهوري کشورمان جريان رسانه‌اي را به سامانه‌اي کاملا فعال و اثرگذار تبديل کرد.»

شکوه‌های فرهنگی از صدا و سیما
اگر سالیانی محمدرضا شجریان از پخش بدون اجازه آثار خود از صدا و سیما گله می‌کرد و این سازمان وقعی بدان نمی‌گذاشت، اینک نوبت به شهرام ناظری رسیده تا از این عمل انتقاد کند. وی در این خصوص به عصر ایران می‌گوید: «صدا و سیما کلیپ‌هایی روی آثار من می‌گذارد که مطابق سلیقه خودشان است و این نه تنها یک استفاده ابزاری بلکه یک سوءاستفاده است که از من و آثارم در صدا و سیما می‌شود و اجحافی است که در حق دیگر هنرمندان هم می‌شود و پاسخ ناروایی است که به 30 سال خدمت صادقانه و عاشقانه من داده می‌شود».

وی درباره تاثیر متولیان فرهنگی بر موسیقی می‌افزاید: «اگر بخواهم بگویم متولیان فرهنگی چگونه و تا چه اندازه تاثیرگذار بوده‌اند، باید بگویم که بدترین نقش را در این میان صدا و سیما ایفا کرده است». چندی پیش نیز سینا سرلک خواننده جوان موسیقی ایرانی در گفتگو با همشهری جوان از این که آثار موسیقایی بدون یاد مولفین آن‌ها پخش می‌شود گله کرده بود.

اهل فن چه می‌گویند؟
برخی معتقدند پیش گرفته شدن رویه‌ای که در صدا و سیما باعث بالا گرفتن انتقادات همه شده است ناشی از تجاری‌سازی این نهاد عمومی است. تشویق تهیه‌کنندگان به تامین اعتبارات تامین برنامه توسط سازمان‌ها و شرکت‌های تجاری باعث شده است صدا و سیما از تعلقات حرفه‌ای خود دور شود.

یک تهیه‌کننده باسابقه صدا و سیما که خواسته نامش فاش نشود در این باره می‌نویسد: «سازماني که روزي با ثروتمندترين مرد ايران سرشاخ شده بود و به هيچ کس باج نمي‌داد، امروز با دريافت پول، آنتن خود را در اختيار هر کسي قرار مي‌دهد تا هر چه خواست بگويد و در هر ساعتي که دوست داشت پخش شود».

وی با اشاره به کنایه علی درستکار مجری برنامه مذهبی این‌ شب‌ها که گفته بود حاضریم آنتن برنامه را بخریم، می‌افزاید: «کنايه مجري اين شبها به رئيس سازمان صداوسيما، دريايي حرف در پس خود داشت. حرفهايي تلخ و ريشه‌دار در رويه‌هايي اشتباه، افتضاح و آلوده».

به نظر می‌رسد اگر رسانه‌ای می‌خواهد رسانه عمومی باشد، نباید به تامین درآمد خود از محل تبلیغات بپردازد. در پیش گرفتن رویه‌ای مستقل نیازمند تامین مالی تثبیت‌شده است تا در ان صوررت رسانه بتواند به رسالت حرفه‌ای خود عمل کند و همه مخاطبین خود را در حد مقبولی از رضایت حفظ کند.