خُسن آقا: آیا این نشانه توافق کامل روسیه با غرب نیست؟ و آیا باز این نشانه‌ای از خطر بمباران بوشهر به وسیله آمریکایی‌ها نیست؟
روز: خبري که از دو روز پيش سازمان انرژي اتمي ايران سعي داشت برملا نشود سرانجام با اعلاميه بخش مطبوعاتي شرکت روسي خدمات هسته اي آشکار شد. خبر اين است که روساي روسي نيروگاه بوشهر به رسيدن پيامي از مسکو بدون دادن اطلاع به ميزبان ايراني، در يک پرواز ويژه ايران را ترک گفتند.

گزارش هاي پراکنده و تائيد نشده از هفته گذشته خبر مي داد که همزمان با حضور هيات ايراني به رياست محمد سعيدي معاون سازمان انرژي اتمي در مسکو و تندشدن ناگهاني فضاي گفتگوها، مديران روسي مشغول خارج شدن از بوشهر شده اند. اما گمان اين بود که براي دعوت به جلسه اي به تهران رفته اند. حتي در محل گفته شد چون هيات نظارت مالي به دستور رييس جمهور پوتين در راه تهران است اين مديران رفته اند تا سوولات فني بدون پاسخ نماند. اما يک هفته بعد از اين کشمکش که در تمام مدت توسط روساي سازمان انرژي اتمي تکذيب شد، اينک خروج روس ها از بوشهر قطعي گرديد.

يک خبرنگار محلي در گفتگو با روز گفت از دور که به مساله برانگيزترين بناي ايراني نگاه مي کنيم مانند دايناسوري مرده است. کارکنان ايران نيروگاه هم گرچه اجازه ندارند سخني بگويند اما پيداست که نگراني از آينده در نگاهشان موج مي زند.

اختلاف بين ايران و روسيه بر سر مسائل مالي آخرين بهانه روس ها براي عقب انداختن تحويل سوخت و آماده سازي نيروگاهي است که هشت سال و سه ماه از تاريخ پيش بيني قرارداد اوليه عقب است و پنج بار تاکنون به خواست روس ها در قراردادها تجديد نظر شده و هر بار بر بهاي آن افزوده گرديده است.
بعد از آغاز بحران هسته اي که از سه سال پيش رو به اوج گذاشت روس ها روندي براي سياست خارجي و هم همکاري هسته اي در بوشهر انتخاب کردند که ايران را تشويق به پرداخت هر چه بيش تر صورت حساب ها و محدوديت هاي تازه مي کرد. در اولين حرکت روس ها اعلام داشتند که در حالي حاضر به تحويل سوخت خواهند بود که بازمانده آن به مسکو بازگردانده شود. بعد از کشمکشي يک ساله سرانجام ايران اين شرط را پذيرفت ولي دشوار وقتي بود که روس ها نه تنها حاضر به پرداخت بهاي اين مواد [که خود در بازار جهاني نرخي دارد] نشد بلکه براي نقل از بوشهر به روسيه هم چند ميليون دلاري طلب کرد. ايران با تعللي در اين مورد و چند بار گفتگو سرانجام اين تحميل را هم پذيرفت. تا در جريان مذاکرات فعلي در شوراي امنيت برخلاف وعده هاي پيشين نمايندگان روسيه به آمريکائيان پيوستند و ضمن دادن راي عليه ايران خواستار تعليق غني سازي اورانيوم شدند. در کنار اين وضعيت پيشنهادي هم به اتحاديه اروپا و جهان ارائه دادند که معنايش اين بود که ايراني ها اختيار سوخت نيروگاه هاي خود را به شرکت روسي مي سپارد که در روسيه به کار غني سازي اورانيوم مشغول شوند.

اوج مقالات و اظهارنظرهاي ايرانيان عليه دولت روسيه در همين زمان بود که به گفته يکي از نمايندگان مجلس انگار که مسکو با عده اي نابالغ روبروست که کيسه اي به اين بزرگي دوخته تا ايرانيان هم اختيار سوخت خود را از دست بدهند. در مدتي که بحث هاي ميهني در داخل کشور در مخالفت با طرح روسيه ادامه داشت هيات مذاکره کننده ايراني به گفتگو با مسکو ادامه داد. گره اي که هرگز باز نشد.
و آخرين بار ماه گذشته همزمان با نزديک شدن تاريخ به پايان مهلت شوراي امنيت و زماني که به نظر مي رسد دولت روسيه بايد به وعده هاي شفاهي خود عمل کند و گامي در جهت جلوگيري از تصويب قطعنامه دوم بردارد ناگهان موضوع مالي مطرح شد.

شرکت «اتم استروي اکسپورت» اعلام داشت که از دو ماه قبل دريافت هاي ايران متوقف شده است و مقامات سازمان انرژي اتمي ايران اعلام داشتند که علاوه بر پرداخت مقرر ماهانه مبالغي هم اضافه به به طرف روس براي تکميل به موقع اين نيروگاه پرداخت شده است. با اين حال در جريان سفر معاون سازمان انرژي اتمي ايران به روسيه و زماني که اعلام گرديد شرکت روسي دچار مشکل مالي شده است ايران اعلام داشت که حاضر به پرداخت اضافي است اما به شرطي که طبق قراردادي روشن شود که نيروگاه مطابق قرارداد سال آينده آماده خواهد شد و در ضمن ماه آينده هم سوخت هسته اي روانه ايران مي شود. در همين جا بود که شرکت روسي اعلام داشت چون گفته هاي دکتر سعيدي با مذاکرات تطابق نداشت از سفر هيات به تهران جلوگيري مي کند و در صورت پرداخت نشدن پول دليلي براي ادامه پروژه نمي بيند.

به گزارش ريانووستي «سرگئي نوويکوف» گفت؛ ما خروج کارشناسان از ايران را ثبت کرده ايم. برخي پيمانکاران فرعي روسي از تامين تجهيزات براي تاسيسات نيروگاه هسته يي بوشهر خودداري کرده اند. اين سخنگو با بيان اين مطلب که اين افراد مي بينند اين پروژه مشکل مالي دارد و استعفا مي کنند، افزود؛ بيش از دو هزار متخصص در حال حاضر مشغول کار در پروژه بوشهر هستند.اين در حالي است که آژانس انرژي اتمي روسيه پيشتر اعلام کرده بود که نيروگاه هسته يي بوشهر سپتامبر (مهر- شهريور) به بهره برداري نمي رسد و سوخت هسته يي اين نيروگاه ماه مارس (اسفند- فروردين) ارسال نمي شود و هيچ حرفي درباره تهيه سوخت طي ماه جاري نمي تواند وجود داشته باشد.به ادعاي اين شرکت ايران هيچ تعهد مکتوبي براي ازسرگيري تامين هزينه هاي مالي اين پروژه نداده است.

ايران خواسته شوراي امنيت را اجرا کند

در حالي که مناقشات ايران و روسيه بر سر تکميل پروژه نيروگاه بوشهر به نتيجه نرسيده است، «ميخائيل کامينين» سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه اعلام کرد روسيه بر اهميت اين که ايران خواسته هاي شوراي امنيت و شوراي حکام آژانس بين المللي انرژي اتمي را اجرا کند تاکيد دارد.

به گزارش ايسنا اين مقام روسي با اشاره به اينکه روسيه بر اجراي تصميمات شوراي امنيت و شوراي حکام آژانس از سوي ايران اصرار مي ورزد، افزود؛ تهران بايد گام هاي سازنده يي بردارد که بدون درنگ مذاکرات جهت حل قابل قبول مساله هسته يي ايران براي طرفين به جريان افتد.

در همين رابطه علي لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي در خصوص اظهارات وزارت خارجه روسيه مبني بر اينکه ايران بايد به درخواست هاي شوراي امنيت و شوراي حکام پاسخ دهد گفت اينکه آنها مي گويند مقررات بين المللي بايد رعايت شود ربطي به مساله بوشهر ندارد و به طور رسمي چنين مساله يي به ما گفته نشده است.به اعتقاد او اينکه در مورد بوشهر تعلل هايي صورت مي گيرد، اشکالي است که بايد توسط روس ها حل شود.لاريجاني گفت؛ آينده دولت روسيه که مي خواهد رفتار تجاري عمده با کشورهاي دنيا داشته باشد مي تواند مساله يي مضر باشد و مساله اجراي درخواست هاي شوراي امنيت و شوراي حکام امري جداگانه است که در جاي خود بحث مي شود.دبير شوراي عالي امنيت ملي در خصوص اين که سازمان انرژي اتمي اعلام کرده است آمادگي دارد اسناد پرداخت هاي مالي اش به روسيه را منتشر کند آيا امکان دارد اين مساله صورت گيرد گفت؛ بنا بود مذاکراتي در همين موضوع با روس ها داشته باشيم مهمتر از انتشار اين اسناد اين است که اين اختلاف رفع شود.

به اين ترتيب در زماني که پرونده ايران آماده طرح در شوراي امنيت سازمان ملل است ماجراي هسته اي ايران ورقي تازه خورد. روس ها از بوشهر رفتند. آيا بازگشتي در کارست؟