خرداد: پس از پنج ماه شک و تردید “محمد خاتمی” برای نخستین بار از احتمال جدی کاندیداتوری خود سخن گفت.
او در دوازدهم بهمن ماه در دیدار به مردم قم گفت: «باید دل به خدا بسپارم و در عرصه بیایم». سخنان وی پس از آن منتشر شد که بسیاری از منابع خبری اعلام کرده بودند؛ «خاتمی کنار کشید، میرحسین موسوی می‌آید» و این خبر از نشست دیروز او با میرحسین به دست آمده بود.
آن چه که بر درجه‌ی اعتبار این خبر افزود تا به سرعت محافل رسانه‌ای را درنوردد، سخنان چند روز گذشته محمد خاتمی بود. رییس‌جمهور سابق ایران، از ابتدای بهمن و هم زمان با نزدیک شدن به زمان اعلام تصمیم نهایی خود، در هر بار سخنرانی به شدت بر تمایل خود به پرهیز از حضور در عرصه‌ی انتخابات سخن گفت و از سخنان او این برداشت تقویت شده بود که محمد خاتمی نخواهد آمد.
کاندیدای کنونی اتئلاف اصلاح‌طلبان میانه‌رو و تفریطی، در چند روز گذشته برای چند بار گفته بود که «ترجیح می‌دهم، نیایم» و اکنون باید پاسخ دهد که در تنها 72 ساعت چه چیز شگرفی تغییر کرده که «ترجیح می‌دهد، بیاید».

در روزهای اخیر، فشار همه‌جانبه‌ای از سوی هواداران خاتمی وجود داشت تا او را مجاب به پذیرش کاندیداتوری کند. پنج ماه بازی خسته کننده‌ی «آمدن یا نیامدن خاتمی» گروه‌های سیاسی و افکار عمومی را با این پرسش روبه‌رو ساخته بود؛ «فردی که قادر به یک تصمیم‌گیری قطعی درباره‌ی سرنوشت سیاسی خود نیست، چگونه در آینده قرار است، برای پیش بردن برنامه‌ی اصلاحی کشور و تغییر وضعیت شرایط کنونی ایران، تصمیم‌گیری مهم و حساس کلان را به انجام برساند؟ »

پیش از بررسی تغییر ناگهانی و یک باره‌ی نظر خاتمی درباره‌ی انتخابات، سخنان او از ابتدای بهمن ماه تا به امروز را مرور می‌کنیم و چنان‌چه خواهید دید، کاندیدای گروه‌های سیاسی میانه‌رو و تفریطی در تنها یک روز، از یازدهم بهمن تا دوازدهم بهمن، نظر خود را تغییر می‌دهد!

خاتمی در ششم بهمن: « هیچ رغبتی برای بازگشت به قدرت ندارم»

رئیس جمهور سابق کشورمان با اشاره به دوران جنگ:«بر اساس آن بینش مشورت و خرد جمعی باید در کشور حاکم باشد،باید با مردم شفاف بود،به آنها واقعیت ها را گفت.باید تلاش کنیم مردم کمتر دچار مشکل و فشار باشند.این مساله بازگشت به کوپنی کردن زندگی نیست بلکه امروز سیاست ها تغییرکرده و اگر کسانی که آن روزها سر کار بودند امروز بخواهند بیایند مطمئن باشید با توجه به شرایط روز؛ کشور را اداره می کنند.»
رئیس بنیاد باران همچنین با اشاره به دستاوردهای دوران سازندگی، اظهار داشت:«اگر ما از دوران سازندگی به نیکی یاد می کنیم به این دلیل است که در این دوران بسیاری از خرابی ها ترمیم شد و زیر ساخت هایی ایجاد شد که کشور بتواند روی پای خود بایستد و پیشرفت کند و از ظرفیت ها استفاده کند که روش درستی بود اما کمبودها و مشکلانی نیز در همه دوره ها وجود داشت.»
خاتمی همچنین به دوران هشت ساله اصلاحات اشاره کرد و افزود:«در دوران اصلاحات با همه مشکلاتی که وجود داشت انسان با هر عقیده ای، دارای حرمت بود و این اصل رعایت شد که جامعه ای که در آن مخالف نباشد جامعه ای مرده است اما مخالفت باید در چارچوب قانون و ضوابط باشد.»
وی یادآور شد:« در دوران اصلاحات، نقد دولت،مسئولان و رییس جمهوری به معنای براندازی نبود بلکه به معنای زندگی بهتر در جامعه ای بهتر بود.در دولت اصلاحات با وجود خشکسالی و کمبود در آمدها کارهای اساسی در عرصه های مختلف انجام شد.»
خاتمی با تاکید بر اینکه «ما بانی طرح تحول اقتصادی بودیم»، به بیان دستاوردهای دولت اصلاحات در عرصه اقتصادی پرداخت وگفت:« ابتدا قرار بود برای بنزین و نفت این کار را انجام دهیم.فکر کردیم وقتی قیمت ها بالا می رود یک ریال آن را به عنوان در آمد دولت استفاده نکنیم.بخشی از آن صرف تامین اجتماعی شود یعنی صرف بهبود زندگی کسانی که در آمد کمتری دارند و بخش دیگری از آن در جهت اصلاح حامل های انرژی شود و این طرح به مجلس فرستاده شد ؛اما متاسفانه تصویب نشد.ما گام به گام در موقعیتی که قیمت نفت در هشت سال بطور متوسط 21 میلیارد دلار بود، در این راه حرکت کردیم.»
رئیس جمهور سابق کشورمان ادامه داد:«وجوه ارائه شده نیز برای تقویت بخش خصوصی در جهت سرمایه گذاری بود، معافیت مالیاتی را برای سرمایه گذاری در نقاط محروم گذاشتیم و ده ها کار دیگر که اینها یعنی کمک به فقر زدایی و ایجاد عدالت در جامعه.»
وی تصریح کرد:«ما حتی برنامه هایی داشتیم که کمیته امداد به سوی اصلاح شیوه کمک رسانی به افراد سوق داده شود و شد ؛تا افراد در عین حفظ عزت و احترام بتوانند روی پای خود بایستند.»
رئیس دولت اصلاحات، تاکید کرد:«ما در این چند سال فرصت های بسیاری از دست داده ایم.فرصت در آمد بالای نفتی فرصتی بود که می توانستیم فاصله رسیدن به اهداف مان را کم کنیم که امروز بیشتر شده است.»
جنگ، کار کارشناسی می کرد، مشورت می کرد و به طور قطع حرف های ایشان فنی تر است. ایشان به درستی می گویند از بین رفتن شوراها،سازمان مدیریت و برنامه ریزی و از بین رفتن سرمایه های اجتماعی چه زیان هایی برای کشور دارد؛امیدوارم ایشان بیشتر سخن بگویند چون ایشان از سرمایه های انقلاب هستند.»
خاتمی تاکید کرد:«باید اجازه داد با دیدن همه شرایط بهترین و میسرترین راه را انتخاب کنیم؛گاهی بهترین راه ممکن ترین راه نیست و باید کاری کرد که حتما منجر به نتیجه شود.»
وی ادامه داد:«این روزها دوستان زیادی از سراسر کشور به بنده محبت می کنند؛من نه دغدغه آبرو دارم که معتقدم هر چه دارم از آن مردم است و آن را نثار این مردم بزرگوار می کنم ونه نگرانی از شکست دارم که شکست و پیروزی در این زمینه ها برایم معنا ندارد. البته هیچ رغبتی هم برای بازگشت به قدرت ندارم.اما باید دید وظیفه چه حکم می کند.»
خاتمی با تاکید بر اینکه «انسان خیال پردازی نیستم»، اظهار داشت:« اگربیایم با برآوردهای انجام شده از آرای خود هیچگونه نگرانی ندارم اما از نحوه اجرای انتخابات نگرانی هایی وجود دارد. »
وی تصریح کرد:« اگر شرایط به سمتی پیش برود که اصلاح طلبان آرای کافی را به دست نیاوردند جامعه این تلقی را ندارد که آنها شکست خورده اند .آیا اگر شیوه ای اتخاذ شود که چنین تلقی در جامعه پدید آید درست است؟»
رئیس بنیاد باران همچنین تاکید کرد:«بهتر آن بود که در جمهوری اسلامی اگر کسی واقعا رد صلاحیت می شود، خود احساس شکست بکند نه اینکه شرایطی ایجاد شود که رد صلاحیت شدگان در جامعه محترم تر شوند.»
خاتمی، اصلاحات را مظهر ارزش، صداقت و اجرای عدالت در ارگانهای نظام عنوان کرد و گفت:« نباید اینگونه باشد کسی که سالهای سال در جبهه حضور داشته،با اخلاص در عرصه بوده ولی به خاطر اینکه به فلان گروه وابسته است رد صلاحیت شود.»
رئیس جمهور سابق کشورمان به مهمترین دغدغه های خود در روزهای پس ازانتخابات (در صورتیکه تشخیص دهد در در عرصه حضور پیدا کند)،اشاره کرد و اظهار داشت:«آن روز باید به گونه ای باشد که انسان بین خود و خدای خود احساس کند آنچه به مردم گفته است می تواند انجام دهد.اگر نظر تشکیلات طوری باشد که کسی را نپسندد و در مقابلش کار شکنی شود و مردم احساس کنند هزینه کشور زیادتر شده باید به سوی کسی رفت که هزینه کمتری داشته باشد.»
سید محمد خاتمی تاکید کرد:«مردم مطمئن باشند و خدا را شاهد می گیرم هر تصمیمی بگیرم از سر راحت طلبی،عافیت طلبی و عدم احساس مسئولیت نیست.از وضعیت کنونی خود راضی هستم و اگر اوضاع هم تغییر کند باز می توانیم در متن جامعه و عرصه بین المللی فعال تر باشیم اما هر چه وظیفه ام باشد انجام خواهم داد.»
وی ادامه داد:«ما می خواهیم هزینه مردم را کمتر کنیم و هرگونه راهی که این هزینه ها را کمتر کند و فایده را بیشتر باید همان آن راه را برویم.نباید سیاه و سفید یا این یا آن کنیم چون دوران این روش ها گذشته است و این روش با عالم واقعیت مطابقت ندارد.»
خاتمی خاطرنشان کرد:«توقع از رییس جمهوری نیز باید به اندازه قدرت وی باشد؛ در دوره گذشته توقعاتی مطرح شد که عملا امکان تحقق آنها وجود نداشت.»

خاتمی در نهم بهمن: «ترجیح من این است که نیایم»

رییس بنیاد باران در دیدار با اعضای تحریریه ی روزنامه ی دنیای اقتصاد گفت: «همیشه آرزو داشته‌ام شاهد رسانه های زنده، مستقل و درعین حال دارای احساس مسئولیت یعنی با اندیشیدن به منافع،تمامیت کشور و ارزشهایی که در جامعه حاکم است باشم. رسانه هایی که به نقش آگاهی بخشی خودشان یعنی رساندن آنچه در جامعه می گذرد به مسئولان عمل کنند و هم نقد قدرت حکومت که مهترین رمز و راز وعاملی است که از انحراف و سقوط و لغزیدن جامعه به ورطه خودکامگی جلوگیری می کند، بپردازند.»
رئیس بنیاد باران تاکید کرد که به درستی رکن چهارم مشروطه را مطبوعات گفته اند.
رئیس جمهور سابق کشورمان با تاکید بر اینکه «ما باید با معیارهای فرهنگی و اسلامی و دینی شرایط اقتصادی خودمان را تعریف کنیم و به جمع بندی برسیم»، افزود:«نباید در دموکراسی و مردم سالاری تردید کنیم.مردم سالاری خواست غالبی است که بر وجدان بشر در شرق و غرب حاکم بوده و بشر به این نتیجه رسیده است کم هزینه ترین و پر فایده ترین شیوه اداره کشور مردم سالاری است.»
خاتمی در ادامه به انتخاب خود در سال 76 اشاره کرد و گفت:« در آن مقطع آنچه دغدغه آن را داشتم، این بود که اگر بخواهیم جامعه به جلو حرکت کند باید از آزادی های اساسی دفاع کرد و علم را را جدی گرفت و نیز طبعا عدالت هم در جامعه مهم است.»
وی ادامه داد:«من از عدل، دموکراسی و آزادی هم در می آورم.البته اقتصاد هم بسیار مهم است ونیز تاکید می کنم که در جامعه مدنی، کدام بخش قوی ترو محکم تر از بخش خصوصی به عنوان نهاد مدنی است؟بنابراین باید بخش خصوصی را تقویت کنیم.»
رئیس بنیاد باران تصریح کرد:«باید امکان داد بخش خصوصی بتواند ایجاد تولید،ظرفیت و اشتغال بکند.طبعا مالیات هم باید بدهد و از آن برای اداره کشور و مدیریت و ارتقاء زندگی جامعه مصرف شود.»
رئیس دولت اصلاحات، ادامه داد:«معتقدم جامعه ما عوض شدن وضع ناگواراقتصادی؛ارتقاء حیثیت و جایگاه ایران در عرصه جهانی و رفع فشارها و تهدیدها را می خواهد که البته تحقق این خواستها چند سال به طول می انجامد وتحقق این امر تحمل مردم و عدم کارشکنی تشکیلات کنونی را می طلبد.»
خاتمی به این گفته خود که « یا من می آیم یا مهندس موسوی»، اشاره کرد و گفت:«دلیل بیان این موضوع این بود که احساس کردم ایشان احساس خطر کرده اند.مهندس موسوی انسان نجیب،شریف،باتدبیر،باظرفیت و اهل کار جمعی است.»
وی ادامه داد:«اگر نخواهم بیایم مهندس موسوی، بیشترین ظرفیت برای کسب آرای مردم را دارد.در انتخابات آینده نباید ریسک کرد وفقط شرکت کنیم بلکه باید شانس پیروزی هم وجود داشته باشد چون احتمال عقلایی برای موفقیت درانتخابات محور اصلی ماست.»
رئیس جمهور سابق کشورمان بار دیگر بر این نکته تاکید کرد که «ترجیح من این است که نیایم» و افزود:« فکر می کنم آمدن ما برای کشور هزینه خواهد داشت ولی انشالله تکلیف طی روزهای آینده مشخص خواهد شد.»
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که در صورت عدم حضور در انتخابات قضاوت تاریخ و آیندگان را چگونه توجیه خواهد کرد؟گفت:«اگر بنده نیایم و این وضع ادامه پیدا کند، بار سنگین آن را بنده باید بکشم، ولی از آن طرف دیگر هم باید دید آیا اینکه بنده بیایم و هزینه مملکت افزایش یابد درست است؟ بنابراین هر دو طرف قضیه مشکل است والا تصمیم گیری بسیار راحت بود.»
سید محمد خاتمی خاطر نشان کرد:« اگر بنده نیایم و روند فعلی ادامه پیدا نکند برد بزرگی است ولو اینکه ما در مرحله ایجاب به همه ایده آل های خود نرسیم ولی مملکت وضع بهتری پیداکند.»

خاتمی در یازدهم بهمن: «می‌ترسم با آمدن من هزینه مردم افزایش یابد»

رییس جمهور سابق کشورمان اظهار داشت: «باید الگویی ساخت که پیشرفته، برخوردار و دارای عدالت باشد، البته بخشی از عدالت توزیع ثروت و امکانات است که تقویت بخش خصوصی،سرمایه گذاری خارجی و حضور در بازارهای جهانی و عدم اتکا به نفت لوازم آن است.»
وی، ریشه کن شدن میگساری و میخانه ها را در جامعه پس از انقلاب بسیار با اهمیت عنوان کرد و ادامه داد:«ولی اگر روش ما طوری باشد که می گساری و فحشاء از ظاهر رخت بربندد ولی در خفا افزایش یابد آیا به اهداف انقلاب رسیده ایم؟ نباید کاری کرد که دو فرهنگ رسمی و غیر رسمی داشته باشیم.»
خاتمی تاکید کرد:«امروز وقتی دوران گذشته را با دوران کنونی مقایسه می کنیم از یک سو احساس سرافرازی می کنیم و از سوی دیگر، دلمان برای کشور می سوزد.همه ما مسئولیم که ایران و مردم عزیز و بزرگوار ایران اوضاعی متناسب با شان و جایگاه کشور داشته باشند.»
رئیس بنیاد باران در بخش پایانی سخنان خویش گفت:«هر آنچه درباره بنده گفتید بزرگی ملت ایران و خود شما بود؛من انسان کوچکی هستم که همواره برای دین خدا،سربلندی کشور،آزادی مردم دغدغه خاطر داشته ام و امروز هم دارم و بنده هم احساس مسئولیت می کنم.»
وی افزود:«اینکه گفتم یا من می آیم یا جناب آقای مهندس موسوی، به خاطر این بود که همین احساس مشترک را در ایشان هم دیدم.» رئیس جمهور سابق کشورمان تاکید کرد:«اگر مهندس موسوی بخواهد بیاید، کشوررا با توجه به جهت گیری ها و ارزشهای اصیل و البته تحولات روز اداره خواهند کرد.»
رئیس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها، افزود:«اگر بخواهیم 5 نفر ساده زیست و عدالت باور و آزادی خواه که ریا و تزویر نکنند را در کشور معین کنیم، حتما یکی از آنها مهندس موسوی است؛ همینطور ایشان عدالت و آزادی را با معیارهایی که بنده عرض کردم قبول دارد.»
وی تصریح کرد:«به دلایل مختلف ترجیح می دادم و می دهم آقای مهندس موسوی بیاید.احساس می کنم تنگ نظری‌ها و مشکلاتی که وجود دارد در مقابل بنده زیادتر خواهد بود و می ترسم با آمدن من هزینه مردم افزایش یابد.»
سید محمد خاتمی خاطر نشان کرد:«البته اگر مسئولیتی باشد، بنده با توجه به حرفی که زده ام آن را خواهم پذیرفت.»

خاتمی در 12 بهمن: «باید دل به خدا بسپارم و به عرصه بیایم»

محمد خاتمی وی تاکید کرد:«انتقاد از قدرت و حکومت نباید هزینه داشته باشد. اگر ما فریاد می کشیم از جمهوری اسلامی، از آزادی، از پیشرفت مردم در جامعه دفاع می کنیم برای این است که جمهوری حاصل انقلاب است و این نظام وجامعه باید به گونه ای محقق شود که الگوی برتر باشد.»
رئیس بنیاد باران همچنین گفت:«نمی شود یک جامعه فقیر، عقب افتاده و محتاج به اینکه دیگران به او کمک کنند داشته باشیم و توهمات در آن حاکم باشد بعد بگوییم جمهوری اسلامی داریم.»
خاتمی با تاکید مجدد بر اینکه «احساس می کنم که آمدن ما هزینه و مشکلاتی را به همراه دارد»، اظهار داشت:« در موقعیت کنونی بنده معتقدم این وضع موجود حتما باید بهبود یابد. با احترامی که به همه مسوولان و دست اندرکاران می گذارم و به آنها خسته نباشید می گویم که زحمت می کشند، ولی معتقدم ارزش کشور، انقلاب و ملت ایران خیلی بالاتر از این ملاحظات است؛ می شد و می شود بهتر از این به کشور خدمت کرد تامشکلات جامعه کمتر شود.»
رئیس جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:«به همین دلیل بنده عرض کردم در حد توان در عرصه هستم؛ انتخابات مسئله مهمی است. به نظرم آمد باید در عین حال که تلاش کنیم خدمتی به کشور شود، اوضاع تغیر یابد و روال صحیح تر شود، باید کمترین هزینه و فشار متوجه مردم باشدولی همان گونه پیشتر هم گفته ام اگر امید های ایجاد شود و به جای برآوردن آنها هزینه های مردم افزایش یابد، این برای مردم خوشایند نیست .»
وی در خصوص حضور خود در انتخابات توضیح داد:«من در مجموع بحث هایی که کرده ام به نظرم آمد و هنوز هم نظرم این است که آقای مهندس موسوی در عرصه بیایند. چون احساس می کردم ایشان هم احساس خطر کرده اند و برای ورود به عرصه آمادگی دارند.»
خاتمی افزود:«مهندس موسوی در زمان دفاع مقدس معتقد بود اگر جنگ و فداکاری مردم وجود دارد ؛حداقل فشار زندگی بر مردم کمتر باشد. البته باز هم فشار وجود داشت. با امکانات اندکی که بود توزیع نسبتاً عادلانه ای میان اقشار مردم صورت پذیرفت که همه دسترسی داشته باشند. در آن دوره درآمد ارزی بسیار کمی داشتیم که نیمی از آن صرف جنگ می بایست بشود، زیرا مردم و جوانان جان و سرمایه خود را می دادند و دولت هم می بایست حداقلها را فراهم آورد. نیم دیگر این درآمد نیز صرف گرداندن مملکت می شد و سیاست بر این بود که مردم لااقل فشار زندگی را کمتر تحمل کنند؛در عین حال احترام به فکر جمعی و تلاش برای ساختن کشور در حد توان نیز مورد غفلت نبود. »
رئیس جمهور سابق کشورمان تاکید کرد:«به نظرم آمد، مهندس موسوی در موقعیت کنونی مناسب است. الان هم به این گفته خود اصرار می ورزم.قبل از دیدار شما با ایشان دیدار داشتم و معتقدم مناسب تر بود تا ایشان در عرصه بود. البته این به معنای عدم شایستگی بقیه نیروها یا ارزش کمتر آنها نبوده و نیست.»
وی ادامه داد:«بنده در این ملاقات احساس کردم متأسفانه جناب مهندس موسوی هنوز به تصمیم نرسیده اند و معتقدم طولانی شدن این مسئله به نفع هیچ کس نیست و یک نوع ناراحتی، نگرانی و دلهره در جامعه ایجاد می شود. نمی خواهم بگویم که جامعه به صورت همه جانبه بنده یا مهندس موسوی را می خواهد. ولی بخش قابل توجهی از جامعه از ما توقع دارند و این توقع هر چه زود تر باید بر آورده و جواب داده شود.»
خاتمی تاکید کرد:«معتقد هستم برای مشخص شدن قضیه و پاسخ به انتظارات دیر هم شده است.الان هم ترجیح من این است که جناب مهندس موسوی تصمیم بگیرد و به صورت قاطعانه اعلام کند می آید.دلایل تردید یا امتناع مهندس موسوی برای من قابل فهم است ولی بنده بسیاری از آن دلایل را قبول ندارم.»
رئیس بنیاد باران در ادامه اظهار داشت:«با توجه به اینکه مهندس موسوی هنوز به تصمیم نرسیده اند و در این زمینه تأملاتی دارد، اگر مهندس موسوی به هر دلیلی نیاید من با اینکه مشکلات این راه را رصد کرده ام و می دانم؛ باید دل به خدا بسپارم و در عرصه بیایم.»
وی خاطرنشان کرد:«خدایا تو خود شاهدی اندک سرمایه ای که مال من است، متعلق به ملت ایران است، در طبق اخلاص می گذارم و بقیه اش را به تو واگذار می کنم. البته از خداوند می خواهم مهندس موسوی در کارش تجدید نظر کند چون بیش از این نمی توان مردم را معطل نگه داشت.»

هم‌چنان که در سخنان محمد خاتمی روشن است، او تا روز دوازدهم بهمن ماه، «ترجیح می‌دهد که نیاید» و حضور خود در انتخابات را برابر با «افزایش هزینه‌ی کشور و مردم» و «زیادتر شدن موانع و تنگ‌نظری‌ها» می‌داند اما به یک‌باره در روز دوازدهم بهمن ماه ناگهان « اندک سرمایه‌ی خود را در طبق اخلاص می‌گذارد» و به شکلی تلویحی از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری سخن می‌گوید؟

چنین دگرگونی ناگهانی و به یک‌باره‌ای، رفتار و نگاه محمد خاتمی را نسبت به انتخابات، قدرت و مردم با پرسش‌های چندی روبه‌رو می‌کند؛
آیا او هرگز نخواهد توانست با مردم شفاف سخن بگوید؟
آیا قدرت تصمیم‌گیری محمد خاتمی تا به این مقدار پایین است؟
آیا او تحت فشار و متاثر از دیگران آرا و دیدگاه‌های خود را تغییر می‌دهد؟
آیا دلایل و موانعی که خاتمی از آن‌ها برای پرهیز از کاندیداتوری سخن راند، غیر صادقانه بود؟
…و در نهایت؛
آیا محمد خاتمی با گفتمانی غیرشفاف و روحیه‌ای همواره در تغییر و متاثر از جریان‌ها و فشارها می‌تواند، رییس‌جمهوری مقتدر و گشاینده‌ی راه بهبود شرایط کشور باشد؟

تجربه‌ی هشت سال ریاست‌جمهوری محمد خاتمی برای جنبش اصلاحی ایران هم‌راه با برخی پیشروی‌ها، پر از خاطرات ناخوشایند، عقب نشستن‌ها، تغییر موضع دادن‌ها، دست شستن از هدف‌ها و پرده‌پوشی و محافظه‌کاری است.
گویی خاتمی با رفتار کنونی خود به دیگران اعلام می‌دارد که حکایت هم چنان باقیست و او علاقه‌ای به سخن گفتن شفاف با هوادارانش و مردم و تاکید و پای‌مردی بر یک راه و هدف ندارد.

باید به رییس‌جمهور سابق ایران یادآوری کرد که شفافیت مهم‌ترین رکن اصلاح‌طلبی است و نمی‌شود با مردم از «ترجیح به پرهیز از قدرت» سخن گفت و در کم‌تر از 24 ساعت بدون هیچ دلیل و برهان روشنی، به شکلی تلویحی برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرد.

پس از پنج ماه سرگردانی در فضای سیاسی انتظار این بود که محمد خاتمی توانسته باشد، برای هر انتخابی که خواهد داشت، دلیل شفاف و قانع کننده‌ای ارایه دهد.