خرداد: اعدام “دلارا دارابي” در زندان مركزي شهر رشت، بازتاب‌هاي گسترده‌اي داشته است.

پس از انتشار اين خبر، رسانه‌هاي با شگفتي فراوان به نقل و نظر درباره‌ي آن پرداختند و نهادهاي حقوق‌بشري در بهت فرو رفته‌اند.

انتقادهاي شديد در رسانه‌ها، سايت‌ها و وبلاگ‌ها به‌راه افتاده و دستگاه قضايي ايران به دليل اعدام دختري 23 ساله كه متهم به قتل در زير سن قانوني و حقوقي بوده، مورد پرسش‌هاي فراواني قرار گرفته است.
بيش‌تر بهت و حيرت كنوني ناشي از آن بود كه دو هفته پيش نيز دلارا دارابي تا آستانه‌ي اعدام پيش رفت اما واكنش به‌هنگام روزنامه‌نگاران، كنش‌گران اجتماعي، حقوق مدني و فعالان حقوق بشر توانست او را از پايه‌ي چوبه‌ي دار بازگرداند. پس از آن اميدهاي بسياري بارور شد كه اين دختر نقاش بتواند به زندگي ادامه دهد اما به ناگهان و در حالي كه حتا وكلاي دلارا برخلاف قوانين جزايي جمهوري اسلامي، از اجراي حكم وي خبر نداشتند، به آن‌ها خبر داده شد كه دلارا دارابي بامداد روز جمعه اعدام شده است.

براي آگاهي از بخشي از مخالفت‌ها با اعدام دلارا دارابي، مي‌توانيد نظرهاي سايت “بالاترين” تا تايتل‌هاي اعضاي “فيس‌بوك” را دنبال كنيد.

اما سازمان‌ها و نهادهاي حقوق بشري نيز نسبت به اعدام دلارا دارابي كه در «كودكي» متهم به قتل شده نيز واكنش‌هاي گسترده‌اي داشتند. عفو بين‌الملل، ديده‌بان حقوق بشر، كانون مدافعان حقوق بشر و كمپين بين‌المللي حقوق بشر در ايران در بيانيه‌هايي اين اعدام را به‌شدت محكوم كرده‌اند و آن را به كارنامه‌ي بسيار تاريك ايران در زمينه‌ي «اعدام كودكان» سنجاق كرده‌اند.

“دیده‌بان حقوق بشر” در نخستين روز مي 2009 بيانيه‌ي خود را با «اعدام مخفیانه یک بزهکار نوجوان» آغاز كرده و در آن مي‌نويسد: «این اعدام با وجود محاکمه ناقص، دستور تعلیق اعدام و نیز ممنوعیت صریح بین المللی چنین اعدامهایی اجرا شد. دلارا دارابی که 22 سال داشت به جرم قتلی که گفته می شود در 17 سالگی مرتکب شده بود اعدام شد… گفته می شود این دومین اعدام یک نوجوان بزهکار طی سال جاری است. ایران سردمدار اعدام نوجوانان بزهکار در جهان است.»

“زما کورسن نف” معاون بخش کودکان اين سازمان می‌گوید: « به‌نظر می‌رسد ریاست قوه قضايیه ایران حتی قضات خود را هم نمی‌تواند کنترل کند و این نقض فجیع قوانین ایران و قوانین بین‌المللی و نیز بی‌حرمتی سنگدلانه کرامت انسانیست.»

براساس قوانين ايران و تمامي پادمان‌هاي حقوقي در سراسر جهان، اعدام‌ها نمي‌توانند بدون اطلاع وكيل و خانواده‌ي متهم باشند اما وكلاي دلارا دارابي و خانواده‌ي وي هرگز نتوانستند او را پيش از اعدام ببينند.

محمد مصطفایی، يكي از وکلاي وي مي‌گويد: « والدين دلارا روز پنج‌شنبه مطابق معمول با وی در زندان دیدار کردند. در این ملاقات دارابی به والدین خود گفت یک مقام قضایی خبر از تجدیدنظر در پرونده وی به منظور بررسی مدارک جدید داده است.»

يك روز بعد از اين ديدار او را اعدام كردند، كمي پيش از ساعت 7 صبح؛ « بامداد روز جمعه به پدر و مادر خود تلفن زد تا به آن‌ها بگوید که طناب دار را می‌بیند. التماس‌کنان گفت: مادر، آن‌ها می‌خواهند مرا اعدام کنند، نجاتم بده. تو را به خدا نجاتم دهید.» دقايقي بعد یک مقام زندان گوشی را از دست دلارا گرفت و به پدر و مادر او گفت گفت: « ما براحتی دخترتان را اعدام می‌کنیم و هیچ کاری هم نمی‌توانید بکنید.»

پدر و مادر دلارا به زندان رفتند، التماس كردند اما آن‌ها را راه ندادند. دقايقي بعد دلارا دارابي به دار آويخته شده بود.دارابی با عجله به زندان رفتند و برای دیدن دخترشان التماس کردند. اما مسئولین زندان آنها را راه ندادند.

دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید: «مقام‌های ایران احتمالا دستور دادند دارابی مخفیانه اعدام شود زیرا می‌خواستند از واکنش های بین‌المللی جلوگیری کنند.» به گفته‌ي کورسن نف؛ «ایران هم‌چنان اعدام بزهکاران نوجوان را تکذیب می‌کند اما ماهیت مخفیانه این اعدام نمایان‌گر این است که حکومت از غیرقانونی و ننگین بودن این نوع کشتارها در چشم جهانیان آگاه است.» او افزود: «این عدالت مضحک در ایران جان زنی را گرفت که شانس دفاع منصفانه از خود را نیافت. آنهايي که مسوول این فاجعه هستند، حتی به مادر دلارا فرصت خداحافظی با دخترش را ندادند.»

كانون مدافعان حقوق بشر نيز در بيانيه‌اي جداگانه به اين اعدام واكنش نشان داده است. اين كانون مي‌گويد: «احکامی که تاکنون در ايران با وجود تلاش های کنشگران مدنی برای لغو مجازات مرگ برای افرادی که در زير سن ۱۸ سال مرتکب جرم شده اند، اجرا شده است. امری که در خصوص دل آرا دارابی نيز رخ داد… ما می‌کنيم که اعدام کودکان، به عنوان يک مساله اجتماعی، نه فقط نيازمند آگاه سازی حقوقی برای تغيير قوانين و داشتن قوانينی پيش گيری کننده، حامی و صريح درباره حقوق کودکان است، بلکه نيازمند فعاليت های فرهنگی و مدنی و اجتماعی برای آگاهی دادن به مردم درباره تأثيرات منفی انتقام جويی و مقابله به مثل و ترويج و تثبيت خشونت است؛ چرا که در آموزه های دينی نيز بر عفو و بخشودگی، تاکيد فراوانی شده است. بنابراين بايد مديران قضايی، اجرايی و قانونگذاران در صيانت از حيات کودکان و حذف مجازات مرگ با هر نامی برای کودکان اقدام کنند…کانون مدافعان حقوق بشر با توجه به اين مساله، توجه صاحب نظران فقهی، حقوقی و کنشگران مدنی را به اين موضوع جلب می کند که تعيين مجازات مرگ برای کودکان زير ۱۸ سال، علاوه بر ظلم به کودکان اين کشور، چهره ای خشن و غير انسانی در افکار عمومی دنيا از ايران به نمايش می گذارد. چرا که اين امر پذيرفته شده است که صرفا اشخاصی بايد کيفر اعمال خويش را ببينند که از نظر رشد لازم و کافی قوای فکری، توانايی پيش بينی نتايج کار خود را داشته باشند. به همين دليل مجانين و اشخاصی که به بلوغ فکری نرسيده اند، شايسته کيفر نيستند. همانگونه که براساس پرونده دل آرا دارابی، وی علت اقرار اوليه اش را علاقه زياد به پسری عنوان کرد که به گفته خودش، عامل اصلی جنايت بوده است.» كانون مدافعان حقوق بشر در پايان بيانيه‌ي خود خواستار «توقف صدور حکم اعدام و اجرای آن در مورد افرادی که زير ۱۸ سال مرتکب بزه می‌شوند و اصلاح قوانين موجود در اين خصوص» با توجه«قابل تجديدنظر بودن فتوای مشهور فقهی» شده است.

كمپين بين‌المللي حقوق بشر در ايران نيز اعدام دلارا دارابی را «توهین به ارزش‌های حقوق بشر» دانست. يك عضو شناخته‌ي شده‌ي اين كمپين گفت: « حق این دختر در یک دادگاه ناعادلانه پایمال شده است». ارون رادز ادامه داده است: ادامه اعدام سبعانه نوجوانان، تحقیر حق نوجوانان و همه مردم ایران است و این خود یک مانعی در روابط بین‌المللی ایران است. اعدام نوجوانان طبق میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و پیمان حقوق کودک که ایران از اعضای این پیمان‌هاست، باید قانونا منع بشود.»

کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد که ایران نیز عضو آن است، به‌روشني و به‌شكلي الزام‌اور اعدام افرادی را که در سنين كم‌تر از 18 سالگي متهم به ارتکاب جرم مي‌شوند را ممنوع می‌کند و به همين دليل در تمام كشورهاي جهان اعدام كودكان پايان يافته است.
اكنون تنها پنج كشور به اعدام بزهکاران نوجوان ادامه مي‌دهد؛ «عربستان، سودان، پاکستان، یمن» و ايران!

گزارش‌هاي “خرداد” درباره‌ي اين پرونده را مي‌توانيد در اين آدرس‌ها بيابيد:

اعدام «زنداني رنگ‌ها» در ميان بهت و شگفتي؛
دلارا دارابي بهار را به پايان نبرد
http://www.khordaad.com/sNews.aspx?Id=1185

گزارش کامل یک پرونده ؛
دلارا دارابی طلوع چندین آفتاب دیگر را خواهد دید؟
http://www.khordaad.com/SNews.aspx?Id=1083

نامه رونامه‌نگاران، كنش‌گران حقوق بشر و حقوق مدني به رييس قوه‌ قضاييه:
به‌جاي هيات منصفه‌ «نداشته‌» دادگاه دلارا دارابي، خواستار توقف حكم اعدام وي هستيم
http://www.khordaad.com/SNews.aspx?Id=1111

نامه 234 امضايي براي لغو اعدام “دلارا دارابي” در رسانه‌هاي داخلي منتشر نشد؛
بازتاب گسترده محكوميت اعدام كودكان و نوجوانان
http://www.khordaad.com/sNews.aspx?Id=1157

بيانيه گروهي از فقها و روشنفكران ديني:
در «فتواها» تجديدنظر شود تا اعدام كودكان پايان يابد
http://www.khordaad.com/SNews.aspx?Id=1160