بی‌بی‌سی: شورای امنیت با قطعنامه جدید خود رای به افزایش تحریم های ایران داد
مقام های ایرانی در واکنش به تصویب قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد که تحریم های تازه ای را علیه جمهوری اسلامی وضع کرده، بخشی از همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را به حال تعلیق در آورده اند.
هیات دولت جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۲۵ مارس در اولین جلسه خود در سال نو خورشیدی که به ریاست محمود احمدی نژاد تشکیل شده بود، محدود شدن همکاری ها با آژانس را به تصویب رساند.

پارلمان ایران در جریان تصویب اولین قطعنامه تحریمی شورای امنیت این اختیار را به دولت جمهوری اسلامی داده بود تا در همکاری خود با آژانس تجدید نظر کند.

خبرگزاری های ایران از قول منابع مطلع در سازمان انرژی اتمی ایران گفته اند که این محدودیت ها اولین مرحله از کاهش همکاری های ایران با آژانس است.

ایران در چه مواردی همکاری نخواهد کرد؟

غلامحسین الهام سخنگوی دولت جمهوری اسلامی گفته که از این پس سازمان انرژی اتمی ایران اجرای بندهای یک و سه ترتیبات فرعی موافقت نامه پادمان خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را تا زمان بازگشت پرونده ایران از شورای امنیت به آژانس و عادی شدن آن متوقف می کند.

بندهایی که ایران اجرای آن را تعلیق کرده است کشورها را موظف می کند تا پروژه های اتمی شان را از طرح اولیه تا راه اندازی آن، تحت نظارت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند

بندهایی که ایران اجرای آن را تعلیق کرده است کشورها را موظف می کند تا پروژه های اتمی شان را از طرح اولیه تا راه اندازی آن، تحت نظارت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند.

بر اساس موفقتنامه جامع پادمان، کشورهای عضو معاهده تا ۱۸۰ روز پیش از پیش از ورود مواد اتمی به تاسیسات شان الزامی به در جریان قرار دادن آژانس نداشتند اما به دلیل برخی اختلاف نظرها درباره اینکه با این شیوه احتمال انحراف پروژه های اتمی از مسیر صلح‌آمیز وجود دارد، موافقنامه ای فرعی به موافقت نامه پادمان جامع اضافه شد که از امضا کنندگان آن می خواست حتی طرح های اولیه خود را نیز به آژانس گزارش کنند.

پذیرش این پروتکل تکمیلی برای کشورها اختیاری است اما همزمان با مطرح شدن فعالیت های اتمی ایران در جهان، دولت محمد خاتمی برای آنچه که اعتماد سازی با جامعه جهانی خوانده شد، در روزهای واپسین سال ۱۳۸۱ خورشیدی، این موافقت نامه را پذیرفت.

مقام های ایرانی در عین حال از طریق کاهش همکاری با جامعه جهانی در صدد هستند تصمیم های شورای امنیت را ناکارآمد جلوه دهند و از این راه مانع فشار بیشتر به ایران شوند

پذیرش این موافقت نامه، طراحی و ساخت راکتور۴۰ مگاواتی اراک و یک نیروگاه ۳۶۰ مگاواتی که درحال طراحی و ساخت است را تحت نظارت بازرسان آژانس قرار داد. اما با مصوبه اخیر دولت جمهوری اسلامی از این پس همکاری تهران با آژانس در این بخش لغو می شود و همکاری ایران محدود به معاهده منع گسترش سلاح های اتمی باقی خواهد ماند.

تهران طی روزهای آینده ایران این تصمیم را به آژانس بین المللی انرژی اتمی ابلاغ خواهد کرد اما در شرایطی که شورای امنیت سازمان ملل طی دو قطعنامه الزام آور تعلیق غنی سازی اورانیوم و همکاری بیشتر با آزانس را درخواست کرده است، اقدام اخیر ایران چه پیامدهایی خواهد داشت؟

امید تهران به اقدامات سلبی

تهران امیدوار است با استفاده از پیامی که چنین تصمیم هایی برای جامعه جهانی ارسال می کند ناخشنودی خود را از تصویب قطعنامه تحریم و افزایش فشارها نشان دهد.

مقام های ایرانی در عین حال از طریق کاهش همکاری با جامعه جهانی در صدد هستند تصمیم های شورای امنیت را ناکارآمد جلوه دهند و از این راه مانع فشار بیشتر به ایران شوند.

به نظر می رسد که با توجه به عزم جامعه جهانی و اعلام آمادگی اعضای شورای امنیت برای تصویب قطعنامه سوم پس از پایان مهلت به ایران، بخت چندانی برای امیدواری های تهران در کاهش فشارهای روزافزونی که وارد می شود یا عوض کردن جهت آن به سوی غرب با شیوه های فعلی از جمله کاهش همکاری با آژانس وجود ندارد

جامعه جهانی از جمله کشورهای ۱+۵ (پنج عضو دایم شورای امنیت به همراه آلمان) ضمن اعلام آمادگی برای مذاکره با ایران و پابرجا بودن شرط تعلیق در برابر تعلیق – یعنی تعلیق تحریم ها همزمان با شروع تعلیق بازفرآوری و غنی سازی اورانیوم در ایران – تهران را به اجرای قطعنامه ها ترغیب می کند.

شورای امنیت سازمان ملل از محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی خواسته تا ظرف ۶۰ روز پس از تصویب قطعنامه گزارشی از همکاری ایران و نحوه اجرای قطعنامه از سوی ایران، به شورا ارایه کند.

گزارش قبلی آقای برادعی که طی آن بی اعتنایی ایران به قطعنامه ۱۷۳۷ تایید می شد، راه را برای تصویب دومین قطعنامه تحریمی باز کرد. به این ترتیب رد احتمالی قطعنامه جدید از سوی ایران که منوچهر متکی وزیر خارجه ایران وعده ان را داده است به همراه گزارش کاهش سطح همکاری تهران با آژانس در گزارش بعدی آقای برادعی منعکس خواهد شد که زمینه را برای گسترده تر شدن تحریم ها فراهم می کند.

به نظر می رسد که با توجه به عزم جامعه جهانی و اعلام آمادگی اعضای شورای امنیت برای تصویب قطعنامه سوم پس از پایان مهلت به ایران، بخت چندانی برای امیدواری های تهران در کاهش فشارهای روزافزونی که وارد می شود یا عوض کردن جهت آن به سوی غرب با شیوه های فعلی از جمله کاهش همکاری با آژانس وجود ندارد .