جمهوريت– احسان مازندراني: دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري يك پديده به ارمغان داشت كه ادورا گذشته انتخابات هرگز شاهد آن نبوديم. هركس سوداي رييس جمهور شدن در سر داشت مي آمد و تبليغ مي كرد حال موفق مي شد يا نه،‌ اما همسرانشان يا در خانه بودند يا اگر هم در صحنه، ‌هرگز رسانه اي نمي شدند. زهرا رهنورد يا همان زهره كاظمي، همسر ميرحسين موسوي از فعالان سياسي و روشنفكري پيش از انقلاب، چهره مدني و دانشگاهي پس از انقلاب و چهره امروز دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري است. آنگاه كه با همسرش به دانشگاه تهران رفته بودند تا در جمع دانشگاهيان سخن گويند،‌ هنگام خروج موسوي دست در دست رهنورد از سالن شهيد چمران خارج شدند تا اين پيام به ايرانيان برسانند كه دوران خانه نشيني زنان ايراني سر آمده است. گفتگو با زهرا رهنورد ساعت ٩ شب و نود دقيقه پيش از مناظره ميرحسين موسوي و محمود احمدي نژاد انجام شد. هنگامي كه به او گفتيم احتمال مي رود احمدي نژاد مدارك شما را در مناظره نشان دهد، دست به مو بايل برد و فوري موبايل ميرحسين را شماره گيري كرد و موارد لازم را به او گوش زد كرد. گفتگو با پديده انتخابات دهم درباره دوران نخست وزيري ميرحسين، حضور او در انتخابات دهم،‌ چگونگي اخذ مدرك دكترا،‌ گشت هاي ارشاد و اختلاف او با ميرحسين انجام شد. وقتي صحبت از گشت ارشاد به ميان آمد او عصباني شد، بغض كرد و با لحن خاصي پاسخ داد.

خانم رهنورد! اجازه دهید به دوران نخست وزیری آقای مهندس موسوی بازگردیم. شما در آن دوره که دوران جنگ بود و کابینه معروف به کابینه جنگ، حضور پررنگ و فعالی در کنار مهندس نداشتید برخلاف این دوره که که دوش به دوش ایشان سفر می کنید، به ایراد سخنرانی می پردازید و در واقع نقش مکمل میرحسین موسوی را ایفا می کنید. سوال اینجاست چه شرایطی به وجود آمده که حضور شما چنین پررنگ شده است؟
شرایط متفاوت است. من آن موقع هم حضور بسیار پررنگی داشتم ولی رسانه ای نمي شد. ضمن اینکه آن موقع هم انتخابات بدین شکل وجود نداشت، رییس جمهور، نخست وزیر را به مجلس معرفی می کرد، مجلس هم به او رای می داد و من قدم به قدم در کنار او مشغول همان کارها بودم و کار می کردیم. الان مرحله انتخابات است و به دلیل انتخابات است که من حمایت می کنم. وقتی هم آقای موسوی مشغول کار شد من هم مثل الان مشغول کار بودم.
چه کارهایی؟
ببینید آن موقع هم رسیدگی به مسایل فرهنگی، دانش آموزان، دانشگاهیان و بخصوص جبهه ها بود. می دانید کل دوران نخست وزیری موسوي در دوران جنگ بود يعني از سال ٦٠ تا ٦٨ دو دوره چهارساله نخست وزيري موسوي در جنگ تحمیلی بود. من در تمام این مدت مشغول فعالیت بسیار جدی بودم که این حالت رسانه ای نبود اما الان رسانه ای شده است البته نوع شخصیت من یک شخصیت مدنی است و سنتی نیست.
خانم دکتر، انتخابات دهم یک سنت شکنی به همراه داشت و آنهم حضور حضرتعالی در کنار مهندس موسوی است. در ادوار گذشته می دیدیم حتی آنها که شعارهای مدرن می دادند همسران خود را به متن انتخابات وارد نمی کردند. الان شما در کنار مهندس موسوی حضور دارید و خیلی ها آن را به عنوان یک سنت شکنی قلمداد می کنند . نظر خود شما درباره این اظهار نظر چیست؟ اصلا چرا در شرایطی که خیلی ها با بداخلاقی در حال سو استفاده هستند تصمیم به حضور در کنار مهندس گرفتید؟
قرآن کریم می گوید: “آنها را دعوت کنید و بگویید چرا همدیگر را یاری نمی کنند…” من یک کار قرآنی می کنم، الگوی ما حضرت زهرا (س) است شما بگرديد چه زماني بوده حضرت زهرا در صحنه حضور نداشته باشد؟ اگر الگوی ما حضرت زهرا(س) است پس باید در صحنه حاضر باشیم. من هم آمدم چون زنان و جوانان به افکار و اندیشه های جدید من علاقه مند هستند و هم در کنار موسوی قرار گرفتم برای جذب این جمعیت در جهت افکار و اندیشه های موسوی تا فرصت شناختن از موسوی را پیدا کنند.
پس حضورتان را به عنوان یک سنت شکنی قبول دارید؟
من که هیچ وقت آدم سنت گرایی نبودم.
نفس حضور یک زن در کنار یک کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در صورت پیروزی آن کاندیدا چه تاثیری در تحقق مطالبات زنان ایران می تواند داشته باشد؟
بیندی ما یک شعار هایی دادیم که من و موسوی هر دو به آن شعارها معتقدیم. ما اعتقاد را از قرآن و اسلام فراگرفتیم و چیزی از خودمان نداریم. رفع تبعیض علیه زنان و حمایت از زنان در واقع به نوعی در قرآن مجید تاکید شده ما هم بر همین اساس آن را دنبال می کنیم و امیدواریم در این راه موفق باشیم و حتما این مسئله را پیگیری خواهیم کرد.
خانم دکتر می دانید که ریاست قوه مجریه کشور کار ساده ای نیست و نیاز به کار شبانه روز دارد. خیلی از زنان وقتی این سختي ها را می بینند از رییس جمهور شدن شوهرشان واهمه دارند. شما از این موضوع نگرانی ندارید؟ اصلا رییس جمهور شدن مهندس موسوی به ارتباطات خانوادگی شما به عنوان همسر ایشان لطمه ای نمی زند؟
این را به شما بگویم. من در عمرم از هیچ چیز نترسیدم و این را به عنوان پاسخ بنویسید که فقط یک ترس را قبول کردم آن هم ترس از خدا بود.
پس از این بابت نگرانی ندارید؟
خیر؛ بسیار خرسند هستم اگر بتوانم توفیق خدمتگزاری به مردم را داشته باشم.
چند وقتی است سایت ها و خبرگزاری های جناح رقیب اتهام زنی در خصوص مدرک شما را آغاز كرده اند تا جایی که اطلاع داریم حتی رییس جمهور در مناظره امشب قرار است درباره مدرک شما صحبت کند. لطفا در مورد مدرک تحصیلی خودتان توضیح دهید.
ببینید رقیب در این شرایط احساس شکست می کند و می خواهد طرف مقابل خود را به هر بهانه و شکل ممکن خورد کند. یکی از کارهای اینها پرونده سازی است. من از قبل پیش بینی پرونده سازی را کردم و می دانستم اینها می خواهند كارهايي انجام دهند وقتی فهمیدم تصميم آنها جدي است و مي خواهند در این مسایل و مسایل دیگر پرونده سازی کنند به آنها هشدار دادم شما پرونده سازی می کنید و شکست می خورید. الان هم می گویم “در شهر چو من یکی و من کافر/ پس در همه دهر، یک مسلمان نبود”
این حرف ابوعلی سینا است. اینها پرونده سازی های دروغین را انجام می دهند و فکر می کنند با آنها می توانند ما را از میدان به در کنند من به آنها گفتم برای من، موسوی و خانواده ام هیچکس نمی تواند پرونده سازی کند. برای اینکه همه چیز ما روشن است.
درباره مدرک تحصیلی چطور؟
اینکه می گویند مدرک من مشکل دارد یک پروژه پرونده سازي دانشگاهي است. اول برای دامادم پرونده درست کردند و گفتند بدون کنکور وارد دوره دکترا شده بعد برای آقای موسوی پرونده درست کردند و گفتند با اینکه مهندس است روي در اتاق او نوشتند دکتر است. الان هم نوبت من است که می گویند مدرکم مجعول است.
خانم رهنورد درباره مدرك تان توضيح دهيد ظاهرا قرار است امشب رييس جمهور روي آن مانور دهد.
خیلی افتخار می کنم یکی از سخت کوش ترین زنان ایران در راه تحصیل هستم. من در دورشته درس خواندم؛ رشته هنر که تحصیلات کاملا دولتی بود و لیسانس و فوق لیسانس هنر در دانشگاه تهران گرفتم بعد برای گسترش سواد و مطالعات اسلامی و سیاسی در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات که در اوج قابلیت و توانایی بود و البته اكنون هم ممتازاست کنکور دکترا دادم. مقطعی که من کنکور دکترا دادم لیسانس مجمه سازی داشتم و دانشگاه آزاد هم قبول می کرد که با لیسانس های مغیر وارد دکترا شویم البته این دکترا پژوهشی بود نه آموزشی . من دو بار کنکور دادم، بار اول رد شدم و بار دوم قبول شدم.
پس یکبار هم در كنكور دكترا مردود شدید؟
بله یک بار در آزمون شرکت کردم و رد شدم اما دفعه دوم که امتحان دادم قبول شدم. یکسال گذشت و من فعالیت پژوهشی را شروع کرده بودم كه سیستم آموزشي عوض شد و دکتراي پژوهشي تبدیل به آموزشی شد و توافق شد که دوره دكترا در چارچوب آموزش عالی ادامه يابد. در این شرایط من لیسانس مجسمه سازی داشتم و دانشگاه آزاد به من گفت میل خودت است اگر میخواهی ادامه تحصیل دهی باید در چارچوب آموزش عالی اقدام کنی. من دوباره کنکور دادم و در فوق لیسانس قبول شدم. فوق لیسانس که قبول شدم در آن مقطع اینگونه بود که ٣٠ واحد مغایر باید می گذراندم. یعنی چون لیسانس من مجسمه سازی بود سی واحد لیسانس را گذارندم، بعد تحصیلات فوق لیسانس را شروع کردم بعد از اینکه فوق لیسانس گرفتم ادامه دکترا را دادم .
اين روند چند سال ادامه داشت؟
ده سال این برنامه طول کشید یعنی از سال ٦٤ تا ٧٤ پروسه ای بود که من در آن دکترا را گذارندم که پیش نیازهای تحصیلات مناسب با آن رشته را گذارندم در حالی که الان دیگر آن قانون وجود ندارد و اگر کسی لیسانس مغایر داشته باشد و بیاید فوق لیسانس بگیرد سقف واحدهای که به او تعلق می گیرد حداکثر ١٨ واحد است که معمولا آن ١٨ واحد را همزمان با دروس دیگر گذرانده می شود در حالی که زمانی که من در سم می خواندم اینگونه بود که ٣٠ واحد را باید اول می گذارنديم که به آن می گفتند ٣٠ واحد ليسانس مغاير. مثلا ليسانس من كه مجسمه‌سازي بود در كنارش ٣٠ واحد علوم‌سياسي گذراندم و در حالي كه فوق ليسانس علوم‌سياسي در كنكور قبول شده بودم، مي‌رفتم سر كلاس‌هاي ‌ليسانس‌ علوم‌سياسي اين به معناي همان پيش‌نياز است. و بعد از اين دوره ادامه تحصيلات دكترا را دادم. شروع اين دو تا پايان آن ١٠ سال طول كشيد؛ يعني از سال ٦٤ تا ٧٤.
فكر مي‌كنيد دليل اصلي پرونده‌سازي رقيب چيست؟ اصلا اينها چه كساني هستند؟
اول بگويم اينها آمده اند نام ١٧ استاد را آورده‌اند كه مدرك من مشكل دارد در حالي كه اين يك دروغ بزرگ است. اساتيد انسان‌هاي بسيار فرهيخته‌اي هستند. خيلي خوب مي‌دانند من چه كسي هستم و تحصيلات و مطالعات من چيست. اينها بحث‌هاي ساختگي است. رقيب آنها را ساخته براي اينكه باخت خود را با تمهيداتي پنهان كند. اين ١٧ نفر استاد نبودند، چون استادان مطلع هستند و مي‌دانند مسائل چيست اگر هم استاد بودند، اطلاع‌رساني كافي به آنها نشده است ولي هرچه هست براي من كاملا شناخته شده است. اين افراد جواب اين پرونده را هم بگيرند سراغ پرونده ديگري مي‌روند. بالاخره اينها براي شكست خود ناچارند دلايلي بتراشند.
اشاره كرديد به پرونده‌اي ديگر. در يكي از خبرگزاري‌هاي حامي دولت، خبري منتشر شده كه مي‌خواهند عكس‌هايي از شما منتشر كنند كه مربوط به قبل از انقلاب است و مي‌خواهند مسائل حجاب را مطرح كنند.
قبل از انقلاب؟
بله!
من ٤٠ سال است مبلغ حجاب هستم. چطور مي‌توانم قبل از انقلاب مساله حجاب داشته باشم؟ پس بايد به سال‌هاي عقب‌تر برويم. شمال سوالتان را بپرسيد من پاسخ مي‌دهم.

سوال من همين است. رقيب شما مي‌خواهد عكس‌هايي از شما منتشر كند كه مربوط به سال‌هاي قبل از انقلاب است. در مورد اين عكس‌ها توضيح دهيد.
آنها خيلي وقت است سراغ اين پرونده رفته‌اند. گروه فشار از آغاز مجلس اول در حال پيگيري اين كار بوده سال اول كه نيست. در واقع مي‌خواهند بگويند رهنورد زماني باحجاب نبوده بعد باحجاب شده. من با افتخار كامل مي‌گويم زماني باحجاب نبودم، با اسلام و قرآن آشنا شدم، خودم باحجاب شدم و براي با حجاب شدن مردم كتاب نوشتم. كتاب‌هاي من در تيراژهاي ميليوني چاپ مي‌شد و زنان ايران را باحجاب مي‌كرد. من تا سن ٢٠ سالگي اعتقادي به حجاب نداشتم و از آن به بعد اعتقاد پيدا كردم و اسلام را شناختم. ٤٠ سال از آن موقع مي‌گذرد ولي من دارم يك مژده بزرگ‌تري به پرونده‌سازان مي‌گويم: شما شكست خواهيد خورد. اين را حتما بنويسيد: شما شكست خواهيد خورد و در دنيا و آخرت روسياه هستيد.

به چهارسال اخيربازگرديم. زنان مسائل مختلفي پيدا كرده‌اند. يكي از اين مسائل گشت‌هاي ارشاد است كه دولت حامي اصلي اجراي آن است. در دانشگاه‌هاي مختلف از شما و مهندس موسوي درباره اين گشت‌ها سوال مي‌شود. مي‌خواهم سوالم را اينطور از شما بپرسم كه فرض كنيم شما با دختر خانم خودتان در خيابان مشغول قدم‌زدن هستيد و يك گشت بيايد و بخواهد او را از مادرش جدا كند و به يكي از پايگاه‌هاي پليس امنيت اخلاقي منتقل كند. واكنش شما به‌چنين صحنه‌اي چه خواهد بود؟
من يك اف توي صورت آنها مي‌اندازم. همين را بنويسيد: من اف توي صورت آنها مي‌اندازم و مي‌گويم شما هم غيرقانوني هستيد و هم غيرشرعي. نه اسلام، نه قرآن، نه ملت ايران، نه زنان شريف ما و نه جوانان ما را مي‌شناسيد. شما متجاوز هستيد هر غلطي هم مي‌خواهند بكنند، بكنند. اين را حتما بنويسيد.
در مورد لايحه تعدد زوجين كه از سوي دولت نهم به مجلس ارايه شد نظرتان را بگوييد. ديدگاه شما درباره آن لايحه پرسروصدا چيست؟

دولت نهم، دولت سركوبگر زنان است. اين را حتما بنويسيد. دولتي است كه مي‌خواهد زنان را خانه‌نشين كند، يكي از ضدزن‌ترين دولت‌هاي كشور ما دولت نهم بوده. با انواع و اقسام تبعيض‌ها و اقدامات غلطي كه انجام داده است؛ يكي از كثيف‌ترين اقدامات اين دولت لايحه تعدد زوجين بوده است كه آبروي ايران را در جهان برد. لايحه اي كه تخريب گر خانواده‌ها بود و زن و شوهرها را به‌جان هم انداخت و بايد جوابگوي اين مساله، هم در پيشگاه ملت و هم در روز قيامت باشد.

شما مدت زيادي رئيس‌دانشگاه الزهرا بوديد. عمده مسائل دختران دانشجو را چه مي‌دانيد؟
دختران ما مشكلات اقتصادي، فرهنگي و آموزشي دارند، ولي آنها بسيار صريح، پاك و فطري هستند. اطلاعات درست در اختيار آنها قرار نمي‌گيرد، دانش‌هاي درست در اختيار آنها قرار نمي‌گيرد ولي مي‌بينيم كه ٦٥ درصد ورودي دانشگاه‌هاي ما دختران هستند. اين نشان مي‌دهد زنان ما در اوج قابليت و توانايي هستند. دولت هم بايد براي رفع تبعيض و حمايت از زنان هرگونه فعاليتي انجام دهد. زنان در اندازه وزير بايد در كابينه باشند. حمايت از زنان بي‌سرپرست، بدسرپرست، خانه‌دار و نظاير آن بايد صورت گيرد. بيمه زنان بايد عملي شود. براي آگاهي و دانش زنان فعاليت بيشتري انجام پذيرد. زنان را در تعاملات ملي و بين‌المللي بيشتر فعال كنند و از NGOهاي زنان حمايت كنند. دولت‌ها بايد به خود ببالند كه چنين زناني در كشور ما هستند. مي‌خواهم بگويم زنان و جوانان ما در اوج قابليت هستند. متاسفانه تا الان قدر آنها شناخته نشده است.
در صورت پيروزي آقاي مهندس آيا شما در تشكيل كابينه به ايشان كمك يا مشورتي مي‌دهيد؟

من هميشه به هر كسي كه بخواهد به اسلام و انقلاب كمك كند مشورت مي‌دهد. موسوي كه طبيعي است همسرم است و به او مشورت مي‌دهم ولي در كابينه او حضور نخواهم داشت و شخصيت مدني خودم را به عنوان كسي كه مشورت و تئوري‌ مي‌دهد حفظ خواهم كرد.
در آخرين گفت‌وگوي آقاي مهندس با سايت جمهوريت، ايشان اشاره كرده بودند كه سركار خانم رهنورد نه به اين خاطر كه همسرم است، به خاطر اينكه يك شخصيت و هويت مستقل اصلاح‌طلبانه دارد وارد عرصه شده. چه‌بسا هر اصلاح‌طلب ديگري هم بود ايشان قطعا وارد عرصه مي‌شد و حتي به اختلافات طبيعي كه شما با ايشان داشتيد، اشاره كرده‌اند. صراحتا گفتيد ما هم مثل هر زن و شوهر ديگري اختلاف داريم و در برخي نظرات متفاوت فكر مي‌كنيم اما اين اختلاف‌ها طوري نيست كه حاد باشد. سوال اين است كه تفاوت‌نظرهايي كه شما در مسائل سياسي يا برخي مسائل ديگر با موسوي داريد از چه نوعي است؟ از اين جهت كه شما راهبردي‌تر فكر مي‌كنيد و ايشان اجرايي‌تر؟ يا اينكه شما در آينده و در دولت موسوي مي‌خواهيد يك راهبردي براي زنان ايجاد كنيد.
شما اول برادري خود را ثابت كن! موسوي كجا گفته من و رهنورد با هم اختلاف داشتيم؟ (خنده)
در مصاحبه با سايت جمهوريت گفتند اختلاف‌نظر بر سر برخي مسائل فرهنگي است.
نه، اصلا. بايد ببينم كجا گفته تا به خدمتش برسم. (خنده)
(خنده) نه، ايشان گفتند ما اختلافي نداريم. چندين سال است كه با هم زندگي مي‌كنيم اما تفاوت ديدگاه در برخي مسائل وجود دارد.
هر كسي ممكن است تفاوت ديدگاه داشته باشد ولي اختلاف خانوادگي به هر عنوان نبوده است.
ما هم نگفتيم‌ اختلاف، منظور همان تفاوت ديدگاه بود.
من با عالم و آدم از نظر ديدگاه تفاوت دارم چون آدم كليشه‌اي نيستم و تكرار هم نمي‌شوم، چون رهنورد يكي است.
شما ميشل اوباماي ايران هستيد يا ميشل اوباماي رهنورد آمريكا؟
الگوي من حضرت زهرا است. حالا ميشل اوباما هم اگر بخواهد از حضرت زهرا (س) پيروي كند خوشحال مي‌شويم.
يك پيام به زنان ايراني بدهيد.
زنان ايراني زناني سرفراز، ايثارگر، موفق و چشم و چراغ هستي هستند، از آنها خواهش مي‌كنم هرگز سعادت ملت را فراموش نكنند و هميشه براي موفقيت ايران و اسلام تلاش كنند.
بايد بروم تا به مصاحبه موسوي و احمدي‌نژاد برسم.