بی‌بی‌سی: ایران این هفته قصدش برای کاهش همکاری با آژانس اتمی سازمان ملل را طی نامه ای اطلاع داد
ایران در نامه ای محرمانه به آژانس بین المللی انرژی اتمی که خبرگزاری های عمده جهان مضمون آن را منتشر کرده اند می گوید علت تصمیم آن در خودداری از دادن اطلاعات پیشاپیش درباره برخی طرح های توسعه اتمی اش، ناشی از “تهدیدهای مستمر” آمریکا و اسرائیل است.
آژانس بین المللی انرژی اتمی در واکنش به این اقدام به دولت ایران گفته است که این تصمیم ناقض یکی از بخش های کلیدی معاهده آن کشور با آژانس در زمینه عدم اشاعه است و از ایران خواست در تصمیم خود تجدید نظر کند.

هرچند متن نامه ایران دایر بر کاهش همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی که روز پنجشنبه تسلیم این نهاد شد محرمانه بود اما کلیه خبرگزاری های عمده مضمون آن را منتشر کرده اند.

ایران پس از تصویب قطعنامه اخیر (1747) شورای امنیت، تصمیم گرفت بخشی کلیدی از “ترتیبات فرعی” با آژانس را که در سال 2003 به عنوان بند تکمیلی موافقتنامه پادمان پذیرفته بود معلق کند.

براساس آن توافق ایران قبول کرده بود آژانس را فورا از هر گونه طرحی برای ساخت تاسیسات اتمی تازه و یا دستکاری و تغییر در تاسیسات قبلی آگاه کند.

علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین، در نامه ای به محمد برادعی مدیرکل این آژانس گفت تهران به منظور حفاظت از طرح های اتمی خود در مقابل آنچه تهدیدهای مستمر آمریکا و اسرائیل “برای استفاده از زور و حمله به جمهوری اسلامی” خواند، همکاری هایش را کاهش می دهد.

آمریکا و اسرائیل می گویند طرحی برای حمله به ایران ندارند اما مقام های آن دو کشور توسل به اقدام نظامی را در صورت ناکام ماندن اقدامات دیپلماتیک برای مهار آنچه بلندپروازی های ایران برای ساخت سلاح اتمی می خوانند، رد نکرده اند.

‘تصمیم قابل تاسف’

به گزارش خبرگزاری رویتر آقای سلطانیه در این نامه همچنین به آنچه نشت اطلاعات محرمانه درباره تاسیسات اتمی اش از سوی بازرسان آژانس به قدرت های غربی خواند اعتراض کرد.

وی نوشت: “تا زمانی که چنین تهدیدهایی برای اقدام نظامی ادامه دارد، ایران چاره ای جز حفاظت از امنیت خود از طریق همه راه های ممکن ندارد، از جمله از طریق حفاظت از اطلاعاتی که می تواند اهداف اعلام شده و پرخاشگرانه نظامی جنگ طلبان را تسهیل کند.”

بنابه گزارش ها به این ترتیب ایران اکنون تنها شش ماه قبل از فعال شدن مراکز تازه اتمی اش، آژانس را از آنها مطلع خواهد کرد.

بندهایی که ایران اجرای آن را تعلیق کرده است کشورها را موظف می کند تا پروژه های اتمی شان را از طرح اولیه تا راه اندازی آن، تحت نظارت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند

ویلموس سرونی، مدیر روابط خارجی آژانس بین المللی انرژی اتمی، در واکنش به نامه نماینده ایران گفت که اقدام تهران انحرافی از یکی از تدابیر 15 ساله آژانس است که امکان دریافت پیشاپیش اطلاعات درباره طرح های اتمی کشورها را به منظور “اجرای موثر پادمان ها” فراهم می آورد.

وی خطاب به نماینده ایران نوشت: “بنابراین تصمیم ایران قابل تاسف است. من مقام های کشور شما را ترغیب می کنم در تصمیم خود بازنگری کنند.”

ایران پس از تصویب قطعنامه 1737 که برای اولین بار در ارتباط با برنامه اتمی تحریم هایی را بر این کشور اعمال می کرد تهدید به کاهش همکاری با آژانس اتمی سازمان ملل کرده بود اما آنها را تا این هفته به اجرا نگذاشته بود.

این حرکت پس از آنکه آژانس اتمی از ایران خواست به بازرسانش اجازه دهد تا پایان ماه جاری میلادی دوربین های نظارتی را در یک مرکز زیرزمینی اتمی نصب کنند صورت می گیرد.

این آژانس به ایران گفت می خواهد این دوربین ها را در تاسیسات نطنز، کانون فعالیت های ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم، نصب کند.

یک دیپلمات به خبرگزاری فرانسه گفت که “اولی هینونن” سرپرست برنامه موافقتنامه پادمان در آژانس اتمی سازمان ملل روز 17 مارس با ارسال نامه ای خواستار نصب دوربین ها تا پایان ماه مارس شده بود. ایران ظاهرا هنوز به این درخواست واکنش نشان نداده است.

بنابه گزارش ها ایران هنوز غنی سازی در مقیاس صنعتی را در نطنز آغاز نکرده اما برخی دیپلمات های منسوب به آژانس اتمی سازمان ملل به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفتند که ایران ممکن است ظرف چند روز آن را آغاز کند.

دوربین های تازه ای که آژانس خواستار نصب آنها شده ظاهرا برای زیر نظر گرفتن دقیق این فعالیت ها اهمیت اساسی دارد.

ایران اصرار دارد که تنها خواهان غنی سازی در سطح پایین و به منظور تامین سوخت نیروگاه های اتمی است.

مجوز مجلس؛ تصمیم دولت

هیات دولت ایران روز یکشنبه ۲۵ مارس در اولین جلسه خود در سال نو خورشیدی محدود شدن همکاری ها با آژانس را به تصویب رسانده بود.

پارلمان ایران در جریان تصویب اولین قطعنامه تحریمی شورای امنیت این اختیار را به دولت جمهوری اسلامی داده بود تا در همکاری خود با آژانس تجدید نظر کند.

خبرگزاری های ایران از قول منابع مطلع در سازمان انرژی اتمی ایران گفتند که این محدودیت ها اولین مرحله از کاهش همکاری های ایران با آژانس است.

غلامحسین الهام سخنگوی دولت جمهوری اسلامی همان زمان گفت که از این پس سازمان انرژی اتمی ایران اجرای بندهای یک و سه ترتیبات فرعی موافقت نامه پادمان خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را تا زمان بازگشت پرونده ایران از شورای امنیت به آژانس و عادی شدن آن متوقف می کند.

بندهایی که ایران اجرای آن را تعلیق کرده است کشورها را موظف می کند تا پروژه های اتمی شان را از طرح اولیه تا راه اندازی آن، تحت نظارت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهند.

اقدام ایران تازه ترین نشانه وخیم تر شدن روابط این کشور با آژانس بین المللی انرژی اتمی است.

شورای حکام این آژانس اوایل ماه جاری میلادی به اتفاق آرای تصميم گرفته بود حدود نيمی از کمک های فنی خود به ايران را قطع کند.

آن تصميم در راستای تحريم های سازمان ملل متحد عليه ايران بر سر برنامه هسته ای اين کشور اتخاذ شد.

علی اصغر سلطانيه و همچنین منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران، شدیدا به آن تصمیم اعتراض کردند با این حال مقام های دیگر جمهوری اسلامی بعدا گفتند که کمک های آژانس “نقش تعيين‌ كننده ‌ای در رابطه با پيشرفت تكنولوژی هسته ای ايران نداشته” و کاهش کمک های فنی را بی تاثیر خواندند.