بی‌بی‌سی: جنی نورتون
سردبیر منطقه آسیا و اقیانوسیه در سرویس جهانی بی بی سی
مشکلی که در این میان وجود دارد اين است که مردم بريتانيا اطلاعات کمی درباره ايران دارند
از يازده روز پيش که خبر بازداشت نظاميان دريايی بريتانيا توسط نيروهای ايران در آبهای خليج فارس اعلام شد، اذهان عمومی بريتانيا با موجی از نقطه نظرات مختلف داخلی و خارجی روبرو بوده است.
روزنامه های قطع کوچک بريتانيا معروفند که رک و جنجالی هستند و عناوين گزارش های آنها در روزهای گذشته نشان داده که اين روزنامه ها از نحوه برخورد دولت بلر با اين بحران خشمگينند. اما تجربه شخصی من دست کم اين بوده که بخش عمده ای از آنچه در اين گونه مقالات و گزارش ها مطرح می شود لزوما منعکس کننده نظر مردم نيست.

مشکلی که در این میان وجود دارد اين است که مردم بريتانيا اطلاعات کمی درباره ايران دارند. وقتی از آنها می پرسی تصورشان از ايران چيست به احتمال زياد می گويند “آيت الله ها، شاه سابق، زنان چادر به سر و موجی از مردم که شعارهای ضد غربی سر می دهند.” تصور آنها به همين جا ختم می شود.

پيشينه دخالت بريتانيا در امور ايران در يک قرن گذشته عمدتا فراموش شده است. کلنجار بر سر منابع نفتی ايران، شرايطی که منجر به کودتای 1953 (28 مرداد) شد در غبار تاريخ گم شده است. عامه مردم بريتانيا وقتی متوجه می شوند که ايران ممکن است به دلايل تاريخی خيلی به نیات و انگيزه هایی بريتانيايی ها اعتماد نکند، متعجب می شوند.

برای بيشتر بريتانيايی ها ايران امروزی کشوری ناشناخته و تا حدودی ترسناک است و همان جايگاهی را دارد که شوروی سابق در جريان جنگ سرد داشت. البته اين ديدگاه بر نحوه واکنش مردم اين کشور به موضوع بازداشت ملوانان در ايران تاثير می گذارد اما از بسياری جهات بسياری از آنها را وادار کرده که درباره ايران کنجکاو شوند و سعی کنند تا اتفاقات اخير و علت آن را درک کنند.

يکی از موضوعاتی که مردم بريتانيا را ناراحت کرده و به خشم آورده اين است که ملوانان و تفنگداران بريتانيايی در تلويزيون ایران نشان داده شده اند که ظاهرا به ورود غيرقانونی به آبهای ايران اعتراف کرده اند.

درک اين موضوع که چرا ايران از آنها در مقابل دوربين تلويزيون اعتراف گرفته برای مردم بريتانيا دشوار است. از آنجا که ملوانان در جريان بازجويی و بدون دسترسی به وکيل يا مقامات کنسولگری بريتانيا در تهران به اين موضوع اعتراف کرده اند،مردم در بريتانيا نتيجه گيری می کنند که آنها اختياری نداشته اند و بنابراين هرچه گفته اند تقريبا بی معنی است.

در بريتانيا، برخلاف بسياری از کشورهای ديگر از جمله آمريکا، قوانين در مورد پخش علنی گفته های يک فرد بازداشت شده بسيار سخت گيرانه است. اين قوانين برای محافظت از حقوق افراد شامل برخورداری از محاکمه منصفانه و جلوگيری از رای مغرضانه هيئت منصفه در دادگاه وضع شده اند.

شبکه های تلويزيونی اجازه ندارند از داخل پاسگاه پليس يا دادگاه ها تصويربرداری کنند. افرادی که بازداشت می شوند پيش از محاکمه در تلويزيون اعتراف يا ابراز بی گناهی نمی کنند. بنابراين به نظر بريتانيايی ها ظاهر شدن ملوانان بازداشتی در تلويزيون ايران شوک آور و بسيار زننده است.

به غير از اين نکته مهم، بخش عمده آنچه مردم بريتانيا در باره کل اين ماجرا می گويند بستگی به سن و سال و عقايد سياسی آنها دارد.

بزرگسال ها بر اين عقيده اند که بازداشت ملوانان و تفنگداران و ناکامی دولت در آزادسازی فوری آنها، بار ديگر نشان می دهد که بريتانيا جايگاه قدرتمند سابق خود در جهان را از دست داده است.

منتقدان تونی بلر، نخست وزير بريتانيا، به گونه های مختلف او و دولتش را متهم می کنند که یا به قدر کافی تلاش نکرده و يا زیاده روی کرده و بحران را بدتر کرده است.

برخی از مردم می گويند با اين که نشان دادن نظاميان در تلويزيون شوک آور است، اما يقينا این ملوانان در مقايسه با زندانيان ابوغريب در عراق يا بازداشتگاه آمريکا در گوانتانامو وضعيت بهتری دارند.

برخی ديگر می گويند که اتهام زدن به نظاميان که وارد آبهای ايران شده اند، شرم آور است؛ شماری ديگر می گويند که سابقه دولت بريتانيا نشان می دهد که هميشه حقيقت را نمی گويد بنابراين ما از کجا بدانیم که اين نظاميان در زمانی نامناسب مکانی نادرست نبوده اند!

اما بيش از هر چيز ديگر، مردم بريتانيا در پی آن هستند که ملوانان و تفنگداران هر چه زودتر به خانه برگردند. بنابراين آنها اميدوارند که لحن ملايمی که ايران اخيرا اتخاذ کرده و نشانه هايی که از سوی دولت بريتانيا ابراز شده به تدريج به نتيجه ای مثبت بيانجامد.