اعتماد: درست چند روز پس از بلند شدن سر و صداي برنج هاي خارجي آلوده به «آرسنيک» دولت تصميم گرفت پس از هشت ماه تاخير قيمت خريد تضميني برنج را اعلام کند. 25 شهريور ليست قيمت برنج هاي پرمحصولي که توسط دولت خريداري مي شود، منتشر شد و کشاورزان که برنج ها را کاشته و در حال برداشت محصول هستند با قيمت هايي پايين تر از سال گذشته روبه رو شدند. البته هياهوي برنجکاراني که از «واردات بي رويه» به تنگ آمده و نسبت به کاهش قيمت خريد تضميني معترضند، در بين دعواي نهادهاي مختلف بر سر واردات «13 نوع برنج خارجي آلوده» گم شد؛ موجي که معلوم نيست چرا به راه افتاد و چرا به يکباره تکذيب شد.

همزماني اين دو اتفاق باعث شد نظر عليزاده شايق دبير انجمن برنج را در اين باره جويا شويم .

—

-به نظر شما بازي جديدي در بازار برنج به راه نيفتاده است؟ از يک طرف موسسه استاندارد 13 نوع از برنج هاي وارداتي را آلوده اعلام مي کند و از طرف ديگر وزير بهداشت در جلسه شوراي استانداري تهران، آلودگي اين نوع برنج هاي وارداتي را رد مي کند؟

به نظر من موسسه استاندارد بايد دقت بيشتري مي کرد و تا صد درصد مطمئن نمي شد، موضوع را رسانه يي نمي کرد و به نوعي با دستپاچگي اعلام کرد. بر اساس گزارش اين سازمان برنج هايي مانند محسن، آريا و… داراي آلودگي بيش از حد مجاز هستند و مصرف آنها خطرساز است. اما در جلسه يي که در شوراي استانداري تهران تشکيل شد، وزير بهداشت اعلام کرد برنج ها و کالباس ها مشکلي ندارند، البته دليلي براي رد اظهارات موسسه استاندارد مطرح نکردند.

-در اين جلسه گويا دو نفر از تاجران برنج وارداتي حضور داشتند که يکي از آنها واردکننده برنج محسن بوده است و جالب اينکه 11 تاجر واردکننده چرا در جلسه حضور نداشتند. حال سوال اينجاست که مردم بايد حرف چه کسي را باور کنند؟

نظر بنده نيز همين است. مردم هنوز نمي دانند اين برنج ها آلوده است يا خير.

به نظر من موسسه استاندارد بايد صبر مي کرد تا نظر قطعي موسسه تحقيقات برنج نيز اعلام مي شد. در هر صورت تير از کمان رها شده و اثر خود را در بازار گذاشته است.

-آيا اين بازي جديدي را که عليه برنج هاي وارداتي به راه افتاده، قبول داريد؟ آيا اين موضوع به نفع دلال ها تمام نمي شود، آيا اين موضوع باعث گراني برنج ايراني نمي شود؟

بنده نمي دانم بازي پشت اين موضوع هست يا خير و معتقدم آلوده اعلام شدن برنج هاي وارداتي، تاثيري روي قيمت «برنج ايراني» ندارد زيرا شاليکاران به قدري با مشکل روبه رو هستند که برنج هاي خود را با قيمت پايين مي فروشند تا روي دست شان نماند.

-آيا اين موضوع را که برنج هاي آلوده از طريق قاچاق وارد کشور شده قبول داريد؟

آيا کشور ما اينقدر بي در و پيکر است که اين همه برنج قاچاق با مارک هاي مختلف و آن هم آلوده وارد کشور شود. به نظر من همه برنج هاي آلوده از طريق قاچاق وارد نشده است و اصلاً طرح برنج هاي آلوده هنوز قطعي نيست.

-اما برخي معتقدند بحث برنج هاي آلوده موضوعي سياسي است و براي مخالفت با يکي از واردکنندگان بوده است؟

بنده اطلاعي از اين موضوع ندارم. اما مي دانم موسسه استاندارد شتابزده نظر خود را اعلام کرده و مردم را دچار نگراني کرده است.

-آقاي شايق از بحث برنج هاي آلوده که بگذريم، موضوع قيمت خريد تضميني برنج نيز ابهام برانگيز است. همان طور که مطلعيد قيمت خريد تضميني برنج در سال جديد پايين تر از سال گذشته است که همين موضوع باعث شده عده يي از کشاورزان با حرکت اعتراضي به سمت محل خريد تضميني برنج حمله کنند …

متاسفانه سازماني که برنج را خريداري مي کند هنوز مشخص نيست و معلوم نيست چه کسي مي خواهد برنج را از کشاورز خريداري کند. کشاورزان هر روز مراجعه مي کنند اما جوابي دريافت نمي کنند. اعضاي انجمن برنج مدت هاست کشاورزان را به آرامش دعوت مي کنند و تمام توان خود را به کار گرفته اند تا کشاورزان در خيابان ها نريزند و شيشه هاي فرمانداري را نشکنند.

برنجکاران شمالي که برنج سال قبل روي دست شان مانده و برنج امسال را نيز کسي نمي خرد، در وضعيت دشواري قرار دارند و به قدري معترضند که مي خواستند جاده هراز را ببندند اما اگر تا به حال شيشه فرمانداري ها را نشکسته اند و جاده را نبسته اند به توصيه اعضاي انجمن و ساير دلسوزان بوده است.

-پس اعتراض کشاورزان با کاهش خريد تضميني تشديد شد؟

بله، کشاورزان با مسائل متعددي درگير هستند که يکي از آنها قيمت خريد تضميني برنج است. واردات بي رويه که به دليل اشتباه در مصرف سرانه برنج اتفاق افتاد يکي از مشکلات اصلي برنجکاران است زيرا باعث شده در نهايت برنج ها روي دست کشاورزان بماند.

-لطفاً به بحث خريد تضميني اشاره کنيد و سپس به واردات مي پردازيم.

معمولاً هر سال قيمت خريد تضميني برنج تا آخر بهمن اعلام مي شد و کشاورزان فرصت داشتند در سال جديد نوع برنجي را که مي خواستند کشت کنند، انتخاب کنند. هميشه روال اين بود که قيمت خريد تضميني بر اساس تورم سالانه، درصدي بالاتر نسبت به سال قبل اعلام مي شد. هرچند هيچ سالي متناسب با تورم، قيمت ها بالا نمي رفت، اما به هر ترتيب قيمت خريد تضميني افزايش مي يافت. همچنين ارقام پرمحصولي که دولت مي خواست حمايت کند در ليست خريد تضميني قرار دارد. موسسه تحقيقات برنج هرساله تعدادي از ارقام برنج پرمحصول را معرفي مي کرد و براي اينکه کشاورزان تشويق شده و اين نوع برنج را بکارند، اسم برنج هاي پرمحصول در ليست خريد تضميني قرار مي گرفت، اما اتفاقي که در سال جاري افتاد، قيمت خريد تضميني برنج کاهش چشمگيري داشت. به طور مثال قيمت برنج در سال گذشته 1350 تومان بود اما امسال با 100 تومان کاهش 1250 تومان اعلام شد. قيمت برنج ندا و نعمت در سال 87 ، 1050 تومان بود اما امسال به 920 تومان کاهش يافته است، همچنين قيمت برنج چورام و ياسوج 850 تومان بود اما امسال با 100 تومان کاهش 750 تومان اعلام شده است. برنج سفيدرود نيز از 1200 تومان به 1100 تومان کاهش يافته است.علاوه بر کاهش قيمت خريد تضميني برنج که دليل آن هنوز براي برنجکاران معلوم نيست، زمان اعلام قيمت ها نيز به ضرر کشاورزان بود.

– آيا به دليل اينکه در سال گذشته اعلام نشد…

بله، دولت به جاي اينکه نرخ خريد تضميني را تا بهمن سال 87 اعلام کند، قيمت ها را در 25 شهريور سال 88 اعلام کرد. دولت در حالي قيمت ها را اعلام کرد که کشاورزان برنج ها را کاشته و در حال برداشت محصول بودند.

مشکل ديگري که در قيمت خريد تضميني وجود دارد، قيمت گذاري برنج هايي است که سطح کشت آنها کاهش يافته و بسياري از برنجکاران تمايلي به کشت اين برنج ها ندارند. اما دولت همچنان اين برنج ها را قيمت گذاري مي کند. به طور مثال برنج سفيدرود تنها 20 هکتار کشت مي شود و تقريباً حذف شده، برنج آمل 2 و 3 نيز در مناطق محدودي کشت مي شود. اما در جدول خريد تضميني آمده است اين برنج ها در حالي قيمت گذاري شده است که موسسه تحقيقات برنج، برنج هاي پرمحصول جديدي مانند برنج رشت، شيرودي، زاينده رود و سازندگي را معرفي کرده است که هنوز قيمت گذاري نشده اند.

موسسه تحقيقات برنج طي سه سال گذشته 15 رقم برنج جديد پرمحصول معرفي کرده است که اگر توسط دولت قيمت گذاري مي شد کشاورزان به سمت کاشت اين نوع برنج ها که باکيفيت تر هستند، تشويق مي شدند. کاشت اين نوع برنج ها که کيفيت بهتري از برنج آمل 2 و 3 دارند مسلماً به نفع برنجکار و مصر ف کننده است اما دولت هنوز اين نوع برنج ها را در ليست خريد تضميني قيمت گذاري نکرده است.

متاسفانه کشاورزان در سال جاري با مشکلات زيادي دست به گريبان هستند که همان طور که گفتم با توصيه اعضاي انجمن، کشاورزان هنوز جاده هراز را نبسته اند. متاسفانه واردات بي رويه برنج مشکلات زيادي را براي برنجکاران ايجاد کرده است.

– شما به مصرف سرانه برنج و اشتباهي که اتفاق افتاد اشاره داشتيد.

انجمن برنج در چهار سال گذشته خواستار اعلام ميزان مصرف واقعي برنج بوده است. به نظر مي رسد مصرف سرانه برنج حدود 36 کيلوگرم است و کارشناسان نيز اين ميزان را قبول دارند. اما وزارت بازرگاني مصرف سرانه را 42 کيلوگرم اعلام کرد و وزارت جهاد کشاورزي نيز عملاً عقب نشيني کرد و ميزان مصرف واقعي را اعلام نکرد. حالا اگر ميزان مصرف سرانه را 36 کيلوگرم در نظر بگيريم بايد سالي 400 هزار تن برنج وارد کشور مي شد و اگر 42 کيلوگرم در نظر بگيريم، سالي بيش از يک ميليون تن کسري برنج داشتيم. چون روي مصرف سرانه 42 کيلوگرم تاکيد شد. هر سال ميزان زيادي برنج وارد کشور شد که نيازي نبود. متاسفانه تا سال 86 بيش از پنج ميليون تن برنج از کانال هاي مختلف وارد کشور شد و توليد کشور نيز حدود 9 ميليون تن بود.

واردات برنج به قدري شدت گرفت که در سال 88، برنج هاي ايراني روي دست کشاورزان ماند و انبارها از برنج پر شد. حالا که فصل برداشت فرا رسيده شاليکاران به دليل نداشتن انبار مجبور به فروش برنج با قيمت هاي پايين تر هستند؛ قيمت هايي که با هزينه صرف شده همخواني ندارد. البته آقاي احمدي نژاد دستور دادند برنج هايي را که روي دست کشاورزان مانده است، خريداري کنند اما وزارت جهاد کشاورزي در حالي قرار است برنج هاي «نو» را خريداري کند که برنج هاي کهنه همچنان در انبارها باقي مانده است.